Σεζάρια Εβόρα: Η «ξυπόλητη ντίβα» του παγκόσμιου τραγουδιού

Στις 27 Αυγούστου 1941 γεννήθηκε στο Μιντέλο, στο Πράσινο Ακρωτήρι, μία από τις πιο εμβληματικές ερμηνεύτριες του 20ου αιώνα, η Σεζάρια Εβόρα.

Όπως γράφουν ο Μ. Τζανακάκης και  «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 20^ης Μαΐου 1999, «η Σεζάρια Εβόρα έκανε υπομονή ζώντας μέσα στη φτώχεια και στην αφάνεια για μερικές δεκαετίες και κατόρθωσε εν τέλει να κάνει το μεγάλο βήμα.

»Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Σεζάρια, έχοντας μόλις περάσει τα 50, γνώρισε τεράστια επιτυχία στη Γαλλία και αμέσως μετά σε ολόκληρο τον κόσμο και καταξιώθηκε ως η κορυφαία πολιτιστική πρέσβειρα της χώρας της.

»Η βελούδινη φωνή της και η ασύγκριτη ερμηνεία της την έχουν τοποθετήσει στο πάνθεον των μεγάλων λαϊκών ερμηνευτριών του αιώνα, δίπλα στην Αμάλια Ροντρίγκες, την Εντίθ Πιάφ ( τις οποίες η ίδια θαυμάζει ιδιαίτερα), την Μπίλι Χόλιντεϊ, την Μπέσι Σμιθ, τη Μαχάλι Τζάκσον και την Πάτσι Κλάιν. (…)

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 20.5.1999, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Φωνή και ερμηνεία

»Η Σεζάρια διαθέτει την ιδανική φωνή για να ερμηνεύσει μια morna, το γεμάτο νοσταλγία χαρακτηριστικότερο μουσικό ιδίωμα του τόπου της. Συν τοις άλλος η ερμηνεία της έχει τρομακτική συναισθηματική απήχηση, παρ’ όλο που οι περισσότεροι δεν κατανοούν την αφροπορτογαλική διάλεκτο “kriollu”:

»Ο τρόπος που αρθρώνει και που τονίζει τις λέξεις, οι στιγμιαίες παύσεις πριν από ορισμένες φράσεις. Η φωνή της μαγεύει και κάνει τον ακροατή να ονειρεύεται, τον “ρουφάει” στην κυριολεξία.

«ΤΑ ΝΕΑ» της 25ης Ιουνίου 1997  με αφορμή τις συναυλίες της τότε στην Πάτρα, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη αναφέρονται στην «ξυπόλητη ντίβα».

«ΤΑ ΝΕΑ», 25.6.1997, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Γράφει η Μαρία Μαρκουλή:

«Το μεγάλο της χάρισμα είναι να βγάζει από τα βάθη των τραγουδιών της τα συναισθήματα και να ενώνει με τις μελωδίες τα ακροατήρια όλου του κόσμου, γι’ αυτό είναι παντού φημισμένη. Και για την αντιπάθεια που έχει στα παπούτσια, γεγονός που της χάρισε την προσφώνηση της “ξυπόλητης ντίβας”.

Ξυπόλητη ντίβα

»Έτσι, έφτασε χθες στην Αθήνα, αφού οι μαύρες παντόφλες που σχεδόν φορούσε πολύ λίγο έμεναν στα πόδια της.

“Έτσι κυκλοφορούν οι άνθρωποι στο Ακρωτήρι. Μερικοί δεν έχουν λεφτά να αγοράσουν παπούτσια. Κι εγώ έτσι έχω συνηθίσει, μόνο στην Ευρώπη φοράω όταν κάνει κρύο”,

«Η ιστορία της είναι από αυτές που αρέσουν στον κόσμο να ακούει. Μια φτωχή οικογένεια στο Πράσινο Ακρωτήρι, εφτά παιδιά, ένα από αυτά η Σεζάρια, που αναγκάζεται από νωρίς να βγει να δουλέψει με το τραγούδι, όπου ζητούσαν μία φωνή».

«ΤΑ ΝΕΑ», 24.8.1995, Ιστορικό Αρχείο 

»Σταυροδρόμι ο τόπος της, γίνεται ο βασικός λόγος που η φωνή της ταξιδεύει και κάποια στιγμή φτάνει στα αυτιά του Χοσέ Ντα Σίλβα, του ανθρώπου που έμελλε να αλλάξει τη ζωή της.

»Γάλλος, με καταγωγή από το Πράσινο Ακρωτήριο εκείνος, το 1988 συνόδεψε τη Σεζάρια Εβόρα στο στούντιο όπου ηχογράφησε το La Diva aux Pieux Nus και έγινε η αρχή για μία εξωτική, μ’ έναν αέρα θάλασσας, δισκογραφική καριέρα. (…)

»Στην ερμηνεία της μένει αξεπέραστα ζεστή, ανθρώπινη κι αληθινή, όπως στα πρώτα της τραγούδια. Με τη διαφορά ότι η “ξυπόλητη ντίβα” μας έχει κοντά της την αναγνώριση του κόσμου, των θεωρητικών της μουσικής, των σταρ (και της Μαντόνα της ίδιας, εξάλλου) και των μεγάλων ακροατηρίων από τη Νέα Υόρκη και το Παρίσι, και τον Λυκαβηττό αύριο βράδυ. Η Σεζάρια Εβόρα δεν χάνει την ευκαιρία να δηλώσει πως“όσο υπάρχουν άνθρωποι που πεινάνε, θα τραγουδώ ξυπόλητη”!»

Η Σεζάρια Εβόρα έφυγε απο τη ζωή στις 17 Δεκεμβρίου 2011.