«Η ένδοξος Πατρίς μας διέρχεται δεινήν δοκιμασίαν.

Λαέ! Έδειξες πάντοτε φιλοπατρίαν, νομιμοφροσύνην και καρτερίαν.

Ο ηρωικός μας στρατός με τας νικηφόρους του σημαίας, επί δεκαετίαν αγωνιζόμενος νικηφόρους αγώνας ελευθερίας, υπέστη ατύχημα ουχί ασύνηθες εις Στρατούς μετά μακράν διάρκειαν πολεμικήν, αλλά το ατύχημα τούτο, απροσδόκητον και εις αυτόν τον εχθρόν, ουδόλως μειώνει την ανδρείαν, την δόξαν του. Μας επιβάλλει δε τουναντίον το καθήκον να φέρωμεν αυτό μετά καρτερίας και ευψυχίας, ως αρμόζει εις Λαόν φιλοπάτριδα και γενναίον.

Μικρόν Έθνος, αλλά γενναίον, προσεφέραμεν διά των αγώνων μας ανεκτιμήτους υπηρεσίας εις τους ομοεθνείς και τον πολιτισμόν, η ανδρεία δε και η εθελοθυσία μας θα θαυμασθούν υπό των μεταγενεστέρων.

Ως Βασιλεύς θα πράξω ό,τι το Πολίτευμα μοι επιτρέπει και ό,τι τα συμφέροντα του Έθνους μοι επιβάλλουσιν.

Αναμένω μετ’ εμπιστοσύνης να δείξης τας γνωστάς αρετάς σου της φιλοπατρίας και ομονοίας. Ενωθώμεν όλοι και πειθαρχήσωμεν εις τους Άρχοντας. Τούτο είνε το καθήκον μας.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.»

Ναι, Βασιλεύ.

Να πειθαρχήσωμεν όλοι. Όλοι από του πρώτου μέχρι του τελευταίου. Από του μεγαλυτέρου μέχρι του μικροτέρου. Να φέρωμεν με καρτερίαν και ευψυχίαν το ατύχημά μας, και να κάμωμεν «ό,τι τα συμφέροντα του Έθνους επιβάλλουν». Και επιβάλλουν θυσίας· θυσίας οδυνηράς, αλλ’ απαραιτήτους διά την σωτηρίαν, αναγκαίας σήμερον, περισσότερον από κάθε άλλην φοράν. Θυσίας απαραιτήτους διά να μην προστεθούν και ατυχήματα άλλα. Διά να μη χάση ο Λαός αυτός την ευψυχίαν του και την καρτερίαν του —τόσον πολύ ηλαττωμένας και κλονισμένας τώρα— διά να μη χάση την πίστιν του, να μη καταστή το εξουθένωμα των λαών.

Ναι, Βασιλεύ. Να πειθαρχήσωμεν όλοι, όταν τα πάντα σχεδόν απωλέσθησαν, σχεδόν και αυτή η τιμή μας. Σχεδόν…


Άρθρο ευσύνοπτο και καυστικό στο πρωτοσέλιδο του «Ελευθέρου Βήματος» τη Δευτέρα 29 Αυγούστου 1922. Την προτεραία, όπως μας πληροφορεί ο πηχυαίος τίτλος της εφημερίδας, ο Τουρκικός Στρατός είχε εισέλθει στη Σμύρνη και είχε καταλάβει την πόλη.


«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 29.8.1922, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η λογοκρισία, όπως φανερώνουν οι εν μέρει κενές περιεχομένου στήλες στο πρωτοσέλιδο του «Ελευθέρου Βήματος», είχε απαγορεύσει τη δημοσίευση των άρθρων του διευθυντή της εφημερίδας, Δημήτρη Λαμπράκη, και του διακεκριμένου δημοσιογράφου και συγγραφέα Κώστα Αθάνατου — άρθρων που είχαν γραφτεί ενώ τα εχθρικά στίφη κάλπαζαν ήδη στα λιθόστρωτα της πρωτεύουσας της Ιωνίας.


«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 29.8.1922, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Headlines