Τα μηνύματα των Ευρωπαίων στην Τουρκία για το Κυπριακό – Οι απαιτήσεις του Φιντάν

Ένα σχέδιο να σπάσει το αδιέξοδο στο Κυπριακό, φαίνεται να αναζητείται σε μία περίοδο που δύο μεγάλοι πόλεμοι, στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή συνεχίζονται και επιβάλλουν τη λήψη πρωτοβουλιών σε μία σειρά ζητημάτων, με πρώτο τους ενεργειακούς δρόμους και εναλλακτικές.

Η Τουρκία έχει επιβάλλει το ρόλο της, ως διαμεσολαβητής, πρώτα στις ΗΠΑ και εν συνεχεία στην ΕΕ, αποδεικνύοντας στις «μεγάλες δυνάμεις», ότι δεν θα επιτρέψει να την αγνοήσουν. Το αντίθετο. Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και κάνει κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα που υπενθυμίζουν τόσο το μέγεθος όσο και το ρόλο που μπορεί να παίξει στους νέους σχεδιασμούς.

Μετά από πέντε χρόνια η Τουρκία κλήθηκε σε ευρωπαϊκό τραπέζι, με μενού ακριβώς τους εν εξελίξει πολέμους αλλά και τις σχέσεις Βρυξελλών – Άγκυρας.

Τα ήρεμα νερά και η Κύπρος

Τα ήρεμα νερά στα ελληνοτουρκικά σίγουρα διευκόλυναν την πρόσκληση της ΕΕ προς το Φιντάν για το γεύμα στο άτυπο συμβούλιο των ΥΠΕΞ, ενώ την πόρτα βοήθησε να ανοίξει και η Λευκωσία, που ήρε τις αντιρρήσεις της. Στόχος της Κυπριακής κυβέρνησης άλλωστε είναι να μην έχει κανείς να την κατηγορήσει ότι ευύνεται για τη στασιμότητα και το αδιέξοδο στο Κυπριακό, με το Νίκο Χριστοδουλίδη να δηλώνει σε κάθε ευκαιρία έτοιμος για συνομιλίες.

Ο Μπορέλ

Το γεύμα των ΥΠΕΞ της ΕΕ με τον επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, Χακάν Φιντάν είχε στο μενού όλα τα αγκάθια των ευρωτουρκικών σχέσεων και το Κυπριακό. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ εξέφρασε την ικανοποίηση του για την παρουσία τούρκου ΥΠΕΞ σε άτυπο συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, μετά από διάστημα πέντε ετών.

«Εκφράσαμε την αλληλεγγύη της ΕΕ με σεβασμό στις θέσεις της Κύπρου και τη βούλησή μας να αναζητήσουμε λύση μέσω πολιτικού διαλόγου», είπε ο Μπορέλ.

Δήλωσε δε την ελπίδα ότι αυτή η πρόσκληση προς τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας «θα είναι το πρώτο βήμα για την επανάληψη της διαδικασίας διαλόγου προκειμένου να αναζητηθεί λύση στο Κυπριακό πρόβλημα».

Ο Κόμπος

Την ικανοποίηση της Λευκωσίας για την προσέγγιση των κρατών – μελών της ΕΕ σε σχέση με το Κυπριακό δήλωσε ο κύπριος ΥΠΕΞ, Κωνσταντίνος Κόμπος. Σημειώνοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξει αποσύνδεση του Κυπριακού από την όποια πρόοδο μπορεί να προκύψει στα ευρωτουρκικά.

Κυπριακές διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι οι ΥΠΕΞ των κρατών – μελών κατά πλειοψηφία έθεσαν τη σημασία του Κυπριακού, ενώ δεν ήταν λίγοι όσοι ευχαρίστησαν την Κύπρο που επέτρεψε την παρουσία Φιντάν.

Ο Φιντάν

Σύμφωνα με το ΚΥΠΕ ο Φιντάν αναφέρθηκε στο Κυπριακό, απαντώντας στις τοποθετήσεις που έγιναν δίνοντας έμφαση στην απομόνωση της Τουρκοκυπριακής κοινότητας και σημειώνοντας ότι οι συνομιλίες που έγιναν μέχρι σήμερα δεν είχαν αποτέλεσμα και όφελος για τους Τ/Κ.

Συμπεριέλαβε επίσης στην τοποθέτησή του, συμφωνα με τις ίδιες πηγές, τον τουρκικό ισχυρισμό πως στην Κύπρο υπάρχουν δύο κυριαρχικά ίσες οντότητες οι οποίες θα πρέπει να συνεργαστούν και να μην επηρεάσουν τα ευρωτουρκικά.

Ο Φιντάν υποστήριξε ότι στρατηγικός στόχος της Τουρκίας παραμένει η ένταξη στην ΕΕ, ενώ αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο θέμα των θεωρήσεων εισόδου για τους Τούρκους πολίτες στις χώρες της ζώνης Σένγκεν, ζητώντας για μία ακόμα φορά την απελευθέρωση τους.

Αναφορά έγινε και στο θέμα της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, με το Φιντάν να μιλά για την προσδοκία επικαιροποίησης της.

Ζήτησε δε να επαναλειτουργήσουν οι καθιερωμένοι μηχανισμοί διαλόγου Τουρκίας-ΕΕ που ανεστάλησαν το 2019 και «να γίνουν συγκεκριμένα βήματα σε τεχνικά ζητήματα, προκειμένου οι σχέσεις να αποκτήσουν δυναμική την επόμενη περίοδο».

Ο Γεραπετρίτης

Ο Γεραπετρίτης από την πλευρά του σημείωσε ότι η Ελλάδα ενθαρρύνει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, η οποία δύναται να είναι αμοιβαία επωφελής τόσο για την ΕΕ όσο και για την Τουρκία.

Έθεσε ωστόσο ως προϋπόθεση, ότι η Τουρκία θα σέβεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο σε όλη την έκτασή του, καθώς και την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών της ΕΕ.

Επέμεινε στην ανάγκη ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα και την συμβολή τους στην πρόληψη κρίσεων.

Ο ΥΠΕΞ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο Κυπριακό, το οποίο συναρτάται με την πρόοδο των ευρωτουρκικών σχέσεων, σημειώνοντας την ανάγκη εξεύρεσης λύσης στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Ο Γεραπετρίτης κάλεσε την Τουρκία να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα, προκειμένου να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.

Εν αναμονή της επόμενης κίνησης της Τουρκίας

Το Κυπριακό είναι ένα εμπόδιο στο ρόλο που η Τουρκία θα μπορούσε να παίξει στην περιοχή. Εάν οι μεγάλοι παίκτες θέλουν να τηρήσουν τα προσχήματα.

Το αν ωστόσο θα μπορέσει να προχωρήσει ένας διάλογος για λύση στο Κυπριακό εξαρτάται πρώτα από την διάθεση της Τουρκίας να επανέλθει στο συμφωνημένο πλαίσιο του ΟΗΕ, ενώ όλοι συμφωνούν ότι το όποιο αποτέλεσμα θα μπορούσε να κριθεί στη βάση των ανταλλαγμάτων που θα δίνονταν ενδεχομένως στην Άγκυρα.

Ανταλλάγματα που θα έπρεπε να μπορούν να γίνουν αποδεκτά από Αθήνα και Λευκωσία.

Για το αν θα σπάσει το αδιέξοδο και θα μπορέσουν να επανακκινήσουν οι συνομιλίες η πρωτοβουλία είναι στο γήπεδο της Τουρκίας. Επόμενο ορόσημο η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, που θα μπορούσε να αποτελέσει το έδαφος για μία πρώτη συνάντηση.