Success story: 1 στα 4 παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση κινδυνεύει από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό

Ακόμη ένα… success story, απόρροια των νεοφιλελεύθερων λογικών που επικρατούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει προκύψει από τις σχετικές πολιτικές που ασκούνται στα κράτη-μέλη της. Το «υποδειγματικό» οικονομικό μοντέλο που ακολουθείται, αυτό της συγκέντρωσης του παραγόμενου πλούτου, έχει οδηγήσει την κατάσταση στο θλιβερό σημείο το 25% των παιδιών που ζουν Ευρωπαϊκή Ένωση να βυθίζεται στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Στην Ελλάδα, δε, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Ειδικότερα, η χώρα μας κατατάσσεται στην τέταρτη χειρότερη θέση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με το 28,1% των ατόμων κάτω των 18 ετών να είναι εκτεθειμένα σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Ταυτοχρόνως, βρισκόμαστε εντός της δίνης μιας παγκόσμιας στεγαστικής κρίσης, η οποία πλήττει τα παιδιά σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό. Περίπου 1,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως στερούνται επαρκούς στέγασης, σύμφωνα με έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, με τους ειδικούς να εκτιμούν πως αυτό θα αυξηθεί στα 3 δισεκατομμύρια έως το 2030.

 Πρόκειται για έναν αριθμό που προκαλεί αγανάκτηση: 20 εκατομμύρια παιδιά σε 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Παράλληλα, νέα έκθεση της UNICEF αποκαλύπτει τις ακραίες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα παιδιά που ζουν στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της φτώχειας, της επιδείνωσης της ψυχικής υγείας, της διαδικτυακής σεξουαλικής κακοποίησης και της έκθεσης στη ρύπανση.

Το 2024 είναι ακόμη ένα συναπτό έτος κομβικότατης σημασίας για τα παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τα δικαιώματά τους να χρήζουν τεράστιας βελτίωσης, καθώς έχουν καταστρατηγηθεί από τους υπαίτιους της όξυνσης των ανισοτήτων που γεννά το καπιταλιστικό σύστημα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό τη στενή παρακολούθηση ενός νεοεκλεγμένου Κοινοβουλίου, ξεκίνησε μια νέα πενταετή στρατηγική ατζέντα που θα εφαρμοστεί από ένα νέο Σώμα Επιτρόπων, με την ελπίδα να μην είναι και αυτή ένα κενό γράμμα.

Μολονότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια από τις πιο ευημερούσες περιοχές στον κόσμο, τα δικαιώματα πάρα πολλών παιδιών εντός των συνόρων της απειλούνται ή έχουν έχουν πάψει να υφίστανται.

Ακολουθούν ορισμένα βασικά στοιχεία από την έκθεση.

Παιδική φτώχεια

Σχεδόν 1 στα 4 παιδιά στην ΕΕ κινδυνεύει από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Πρόκειται για έναν αριθμό που προκαλεί αγανάκτηση: 20 εκατομμύρια παιδιά σε 27 κράτη μέλη της ΕΕ.

Αν και από το 2015-19 ο αριθμός των παιδιών που κινδυνεύουν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκε από 22,2 εκατομμύρια σε 19,1 εκατομμύρια, από το 2019, ο αριθμός αυξήθηκε κατά σχεδόν ένα εκατομμύριο σε 20,7 εκατομμύρια το 2022.

Ψυχική υγεία

Υπολογίζεται ότι πάνω από 11 εκατομμύρια παιδιά και νέοι ηλικίας 19 ετών και κάτω (13%) στην Ευρωπαϊκή Ένωση πάσχουν από μια πάθηση ψυχικής υγείας. Τα ποσοστά αυξάνονται με την ηλικία από περίπου 2% των παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών σε περίπου 19% των νέων ηλικίας 15 έως 19 ετών.

Η αυτοκτονία είναι η δεύτερη πιο κοινή αιτία θανάτου (μετά από τροχαία ατυχήματα) μεταξύ των νέων ηλικίας 15 έως 19 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιπροσωπεύοντας περίπου 1 στους 6 θανάτους.

Το περιβάλλον

Τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα σε περιβαλλοντικές βλάβες που μπορεί να επηρεάσουν τόσο τη γνωστική όσο και τη σωματική τους ανάπτυξη. Η έκθεση τονίζει ότι, το 2019, 472 θάνατοι παιδιών και νέων κάτω των 20 ετών προκλήθηκαν από την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Υπολογίζεται ότι ακόμη σχεδόν ένα στα 20 παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκτίθεται σε υψηλά επίπεδα ρύπανσης από φυτοφάρμακα, που ανέρχονται σε περισσότερα από 380.000 παιδιά.

Ψηφιακές τεχνολογίες

Ενώ οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να είναι ωφέλιμες για την εκπαίδευση και την ανάπτυξη ενός παιδιού, τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται από διαδικτυακούς κινδύνους και βλάβες. Η έκθεση διαπίστωσε ότι το 2021 περίπου το 1/3 των παιδιών ηλικίας 10 ετών που ζούσαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορούσαν να καταλάβουν εάν ένας ιστότοπος ήταν αξιόπιστος.

Επιπλέον, η έλλειψη πρόσβασης στο Διαδίκτυο και τους υπολογιστές στο σπίτι μπορεί επίσης να φέρει τα παιδιά σε μειονεκτική θέση. Το 2018, περίπου 1 στα 20 παιδιά (5%) ηλικίας 15 ετών που ζούσαν στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά δεν είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο στο σπίτι, σε σύγκριση με λιγότερο από 1% στα πιο ευνοημένα νοικοκυριά.

Οι συστάσεις της UNICEF προς την Ευρωπαϊκή Ένωση:

• Ενίσχυση των δικαιώματα των παιδιών. Είναι ζωτικής σημασίας τα θεσμικά όργανα και οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων να διασφαλίζουν ότι τα παιδιά παραμένουν ψηλά στην πολιτική ατζέντα 2024-29.
• Αύξηση των επενδύσεων για παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα μέτρα για την προώθηση των δικαιωμάτων των παιδιών πρέπει να περιλαμβάνονται στις τρέχουσες και μελλοντικές ευκαιρίες χρηματοδότησης και μέσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποστηρίζουν την τριπλή μετάβαση (ψηφιακή, πράσινη και κοινωνική).
• Ενίσχυση των πολιτικών για τα παιδιά. Ο αντίκτυπος στα δικαιώματα του παιδιού και στις μελλοντικές γενιές θα πρέπει να εξετάζεται συστηματικά σε όλη τη μελλοντική χάραξη πολιτικής και νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την ουσιαστική και χωρίς αποκλεισμούς συμμετοχή τους.