«Είναι μια πολύ δύσκολη εποχή στο Χόλιγουντ» – Μέσα στον συρρικνωμένο κόσμο των τηλεοπτικών σεναριογράφων

Όταν ένας ισχυρός σεισμός χτύπησε κοντά στο Λος Άντζελες τον περασμένο μήνα, ήταν μια καλή αφορμή για μεταφορά στην κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλιγουντ που κλονίστηκε τα τελευταία χρόνια από την επανάσταση του streaming, την πανδημία του Κόβιντ, τη φυλετική αναμέτρηση και τις παραλυτικές απεργίες. Και πουθενά αλλού οι μετασεισμοί δεν γίνονται πιο έντονα αισθητοί από ό,τι στο δωμάτιο των σεναριογράφων.

Πρόκειται για συνεργατικούς χώρους όπου οι σεναριογράφοι συναντιούνται για να αλληλοβομβαρδιστούν με ιδέες, να συζητήσουν για τις ανατροπές της πλοκής, να ανταλλάξουν αστεία μεταξύ τους και να βελτιώσουν τα σενάρια ώστε να είναι έτοιμα για παραγωγή. Η φόρμουλα αυτή έχει δημιουργήσει σπουδαία τηλεοπτικά έργα από το The Dick Van Dyke Show μέχρι το Saturday Night Live, από τους Simpsons μέχρι τους Sopranos.

«Την εποχή που τα δίκτυα ανέθεταν μια σεζόν 22 επεισοδίων μιας κωμικής σειράς ή ενός δράματος, αυτά τα δωμάτια συχνά διέθεταν δώδεκα ή περισσότερους σεναριογράφους (όπου κυριαρχούσαν οι λευκοί άνδρες), οι οποίοι βοηθούσαν επίσης στο πλατό αν οι ηθοποιοί χρειάζονταν καθοδήγηση κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων -κάτι που πολλοί λένε ότι ήταν ανεκτίμητο» γράφει ο David Smith στον Guardian.

Τότε ήταν τότε

Οι αίθουσες ήταν πολύτιμοι χώροι εκπαίδευσης για τους νέους συγγραφείς, ώστε να αποκτήσουν σπονδυλική στήλη και να χτίσουν ένα δίκτυο επαφών. Αλλά αυτό ήταν τότε. Σήμερα, με την άνοδο των πλατφορμών streaming όπως το Netflix, τα στούντιο βασίζονται όλο και περισσότερο στα λεγόμενα μίνι δωμάτια με μόλις τέσσερις ή πέντε σεναριογράφους για τη δημιουργία σειρών, συχνά με λιγότερα επεισόδια.

«Στις περισσότερες περιπτώσεις τα δωμάτια των σεναριογράφων σήμερα είναι πολύ διαφορετικά από ό,τι πριν από 10 ή 20 χρόνια», λέει ο Matthew Belloni, δικηγόρος ψυχαγωγίας και πρώην συντάκτης του Hollywood Reporter. «Οι περισσότερες εκπομπές έχουν πολύ λιγότερα επεισόδια. Οι μέρες των κωμικών σειρών και των δραμάτων του δικτύου με 22 επεισόδια έχουν ως επί το πλείστον περάσει, με εξαιρέσεις, και κατά συνέπεια ο αριθμός των συγγραφέων σε ένα δωμάτιο συγγραφέων είναι συνήθως πολύ μικρότερος από ό,τι ήταν. Τώρα, υπάρχουν περισσότερες εκπομπές από ό,τι τότε, αλλά ο αριθμός των εκπομπών μειώνεται από την κορύφωση πριν από τρία ή τέσσερα χρόνια».

Αυτοί οι παράγοντες – και η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης (AI) – αποτέλεσαν μήλον της έριδος κατά τη διάρκεια της περσινής απεργίας των σεναριογράφων, η οποία με 148 ημέρες ήταν μία από τις μεγαλύτερες στην ιστορία του Χόλιγουντ, επιδεινούμενη από την ταυτόχρονη απεργία των ηθοποιών.

«Στις περισσότερες περιπτώσεις τα δωμάτια των σεναριογράφων σήμερα είναι πολύ διαφορετικά από ό,τι πριν από 10 ή 20 χρόνια»

Photo: Wikimedia Commons

Η διατήρηση του δωματίου των συγγραφέων

Η Συντεχνία Συγγραφέων της Αμερικής (WGA) αγωνίστηκε για να διατηρήσει το δωμάτιο των συγγραφέων ως μια εγγενώς πολύτιμη έννοια. Κάποια στιγμή αυτό προκάλεσε ανταπάντηση από τα στούντιο: «Αν πρέπει να γίνει συγγραφή, προσλαμβάνονται συγγραφείς, αλλά αυτές οι προτάσεις απαιτούν την απασχόληση συγγραφέων είτε χρειάζονται για τη δημιουργική διαδικασία είτε όχι».

Τα στούντιο πρότειναν ότι οι αίθουσες συγγραφέων θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον τρεις μόνο συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένου του showrunner. Το συνδικάτο κατάφερε να το αποκρούσει αυτό και να καταλήξει σε συμφωνία σύμφωνα με την οποία οι σειρές που προορίζονται για τουλάχιστον 13 επεισόδια θα έχουν τουλάχιστον έξι σεναριογράφους στο προσωπικό τους, με τον αριθμό να μετατοπίζεται ανάλογα με τον αριθμό των επεισοδίων.

Το προσωπικό σε σειρές που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης θα απασχολείται για τουλάχιστον 10 εβδομάδες, ενώ το προσωπικό σε σειρές που βγαίνουν στον αέρα θα απασχολείται για τρεις εβδομάδες ανά επεισόδιο.

Λιγότερα επεισόδια, λιγότεροι συγγραφείς

Ο Anton Schettini, 35 ετών, ο οποίος έχει εργαστεί σε 14 αίθουσες συγγραφέων τηλεοπτικών εκπομπών και είναι συγγραφέας του βιβλίου «Breaking into TV Writing», λέει: «Επειδή οι streamers έχουν μικρότερες σεζόν, οι αίθουσες συγγραφέων διαρκούν μικρότερο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν λιγότερα επεισόδια -έξι με δέκα- στα streamers, ενώ τα δίκτυα θα έκαναν 22 ή, στις μέρες της καλωδιακής, θα υπήρχε μια σεζόν 12 επεισοδίων.

«Ο χρόνος που εργάζεσαι σε ένα δωμάτιο σεναριογράφων έχει σίγουρα μειωθεί και μέχρι την απεργία βλέπαμε το δωμάτιο σεναριογράφων να γίνεται όλο και μικρότερο, γι’ αυτό και η WGA πάλεψε για ένα ελάχιστο στη διαπραγμάτευση, το οποίο και εφαρμόστηκε».

Η τριετής σύμβαση εξασφάλισε επίσης αύξηση του μισθού και των μελλοντικών υπολειμματικών αποδοχών μεταξύ 3,5% και 5%. Αυτό ήταν μια ώθηση για όσους μπόρεσαν να βρουν δουλειά. Αλλά για πολλούς συγγραφείς που υπέμειναν την απεργία με την ελπίδα ότι οι καλές εποχές ήταν προ των πυλών, οι συνθήκες παραμένουν βάναυσες.

Παρά τον μειωμένο αριθμό των επεισοδίων, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι ο φόρτος εργασίας παραμένει εξίσου επίπονος και, με τις μικρότερες περιόδους απασχόλησης, πρέπει να βρίσκονται συνεχώς σε αναζήτηση της επόμενης ευκαιρίας για να κερδίσουν έναν μισθό

Ο καθημερινός τρόμος του να είσαι συγγραφέας

Σε ένα άρθρο του Μαΐου με τίτλο «Ο καθημερινός τρόμος του να είσαι τηλεοπτικός συγγραφέας αυτή τη στιγμή», ο Gideon Yago, του οποίου οι δουλειές περιλαμβάνουν το The Newsroom και το The Mosquito Coast, δήλωσε στο Vanity Fair: «Απλά δεν κοιμάμαι. Αυτοί οι δύο τελευταίοι μήνες ήταν οι πιο δύσκολοι. Δεν είχα ούτε μία συζήτηση με κάποιον από τη βιομηχανία που να μην έχει εκφράσει φόβο και απογοήτευση. Αυτό είναι πολύ, πολύ άσχημο όταν είσαι στον χώρο της γοητείας και της ψυχαγωγίας».

Ένας σεναριογράφος, ο οποίος έχει δουλέψει σε αρκετές σειρές υψηλού προφίλ και επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, λέει στον Guardian ότι ορισμένοι από τους πρώην συναδέλφους του δεν προσλαμβάνονται πλέον. «Πρόκειται για ανθρώπους ανθεκτικούς – δούλεψαν στις ίδιες σειρές που δούλεψα κι εγώ ακριβώς πριν», λέει σε τηλεφωνική συνέντευξη.

«Τώρα λένε: ‘Δεν παίρνουμε καμία δουλειά. Οι ατζέντηδες και οι μάνατζέρ μας λένε ότι η στελέχωση είναι δύσκολη εκεί έξω». Εν μέρει οφείλεται στο ότι η απεργία μάς έφερε πολλά οφέλη – οι μισθοί αυξήθηκαν, τα μίνι δωμάτια πληρώνονται πολύ καλύτερα από πριν – και ως αποτέλεσμα αυτού υπάρχουν λιγότεροι».

«Χρειάζομαι τα χρήματα»

Παρά τον μειωμένο αριθμό των επεισοδίων, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι ο φόρτος εργασίας παραμένει εξίσου επίπονος και, με τις μικρότερες περιόδους απασχόλησης, πρέπει να βρίσκονται συνεχώς σε αναζήτηση της επόμενης ευκαιρίας για να κερδίσουν έναν μισθό που να τους εξασφαλίζει τα προς το ζην στο Λος Άντζελες. Το σημερινό κλίμα τους αναγκάζει να πάρουν δύσκολες αποφάσεις.

Ο συγγραφέας προσθέτει: «Υπάρχουν άνθρωποι που γνωρίζω που είναι στον κλάδο για μεγάλο χρονικό διάστημα και συνήθιζαν να λένε: «Εργάζομαι μόνο στην ανατολική ακτή, δεν πρόκειται να ταξιδέψω στο Λος Άντζελες» ή «Προτιμώ το Zoom επειδή είμαι μονογονέας πλήρους απασχόλησης». Αλλά τώρα λένε: “Χρειάζομαι τα χρήματα, οπότε αν πρέπει να μαζέψω τα παιδιά και την οικογένειά μου για 20 εβδομάδες πλήρους απασχόλησης με πιθανές διακοπές ενσωματωμένες, υποθέτω ότι αυτό πρέπει να κάνω”».

To ChatGPT τα σάρωσε όλα

Η απεργία των συγγραφέων ξεκίνησε πέντε μήνες αφότου η OpenAI κυκλοφόρησε το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης ChatGPT. Η νέα συμφωνία ορίζει ότι τα σενάρια πρέπει να γράφονται από ανθρώπους και όχι από τεχνητή νοημοσύνη. Τα στούντιο και οι εταιρείες παραγωγής υποχρεούνται να γνωστοποιούν στους σεναριογράφους εάν οποιοδήποτε υλικό που τους δόθηκε έχει παραχθεί πλήρως ή εν μέρει από τεχνητή νοημοσύνη.

Επιπλέον, τα σενάρια που δημιουργούνται από την ΤΝ δεν θα θεωρούνται «λογοτεχνικό υλικό» – όρος που υπάρχει στα συμβόλαιά τους για τα σενάρια και άλλες μορφές ιστορίας που παράγει ένας σεναριογράφος – οπότε οι σεναριογράφοι δεν θα πρέπει να ανταγωνίζονται την ΤΝ για τα κινηματογραφικά credits. Οι εταιρείες δεν απαγορεύεται να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία περιεχομένου, αλλά οι συγγραφείς έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν μήνυση εάν η δουλειά τους χρησιμοποιείται για να «ταΐσει» την τεχνητή νοημοσύνη.

Προς το παρόν, τα στούντιο φαίνεται να είναι ικανοποιημένα με το να αφήσουν τους συγγραφείς να κάνουν τη δουλειά παρά να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα για την τεχνητή νοημοσύνη. Ο ανώνυμος σεναριογράφος σχολιάζει: «Πέρυσι η Τεχνητή Νοημοσύνη ήταν η συζήτηση της στιγμής: “Χμμ, θα μπορούσαμε να βρούμε λίγο περιεχόμενο ή ένα περίγραμμα ή μια επεξεργασία χωρίς να προσλάβουμε σεναριογράφους;”. Αλλά από τη στιγμή που μια αίθουσα είναι πλήρως λειτουργική και έχεις πρόσβαση σε όλους αυτούς τους δημιουργούς, κανείς δεν πρόκειται να ψάξει έξω για πρόσθετο περιεχόμενο AI. Οι περισσότεροι άνθρωποι λένε: “Λοιπόν, σας πληρώνουμε παιδιά, οπότε βρείτε το μόνοι σας”».

Η απεργία των συγγραφέων ξεκίνησε πέντε μήνες αφότου η OpenAI κυκλοφόρησε το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης ChatGPT

Photo: Wikimedia Commons

Black Lives Matter

Μια άλλη αναταραχή για τις αίθουσες συγγραφέων τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν η φυλετική αναμέτρηση που ακολούθησε τις διαμαρτυρίες του Black Lives Matter για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ, ενός Αφροαμερικανού, από την αστυνομία στη Μινεάπολη το 2020. Τα περισσότερα στούντιο διαθέτουν προγράμματα διαφορετικών συγγραφέων και ορισμένα δίνουν ενεργά εντολή ώστε κάθε δωμάτιο συγγραφέων να ποντάρει στη συμπερίληψη.

Ο μη κατονομαζόμενος σεναριογράφος, ο οποίος είναι μαύρος, σχολιάζει: «Αυτό προσθέτει μια ασφάλεια στην καριέρα μου, καθώς υπάρχει το στοιχείο ότι, αν έχουμε ένα δωμάτιο συγγραφέων που αποτελείται μόνο από άνδρες ή μόνο από λευκούς, οι showrunners θα νιώσουν την ανάγκη να προσθέσουν κάποια ποικιλομορφία. Είναι χοντροκομμένο να πω ότι θα διαλέξουν από ένα σωρό, αλλά θα προσπαθήσουν να το διορθώσουν αυτό.

«Νομίζω, ωστόσο, ότι ο ρόλος αυτός είναι περιορισμένος. Κάποιοι πρώην συνάδελφοι λένε: “Είναι πιο εύκολο αν είσαι μαύρος να προσληφθείς αυτή τη στιγμή”. Πάντα αντιδρώ σε αυτό, επειδή υπάρχει μόνο ένας μαύρος στο δωμάτιo βρίσκομαι και αυτός είμαι εγώ».

Συγγραφείς εναντίον Silicon Valley

Οι συγγραφείς υπέφεραν οικονομικά ακόμη και όταν το streaming ανθούσε, καθώς τα στούντιο προσπαθούσαν να ανταγωνιστούν το Netflix και, υιοθετώντας τη νοοτροπία της Silicon Valley, έδιναν προτεραιότητα στην αύξηση των συνδρομητών και ήλπιζαν ότι τα κέρδη θα ακολουθούσαν. Το αποτέλεσμα ήταν ο κορεσμός του περιεχομένου, με κάποιες ακριβές σειρές να παρακολουθούνται ελάχιστα ή ακόμα και να μένουν στο ράφι.

Τα στούντιο προσπαθούσαν να βρουν ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο και οι συγγραφείς αντιμετωπίζουν τώρα ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες καθώς μειώνουν την κλίμακα και ενοποιούνται. Νωρίτερα αυτό το μήνα η Paramount έκλεισε το τηλεοπτικό της στούντιο στο πλαίσιο ενός μέτρου περικοπής κόστους για την εξοικονόμηση μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων.

Ο Belloni, ο δικηγόρος ψυχαγωγίας που είναι ιδρυτικός εταίρος του ιστότοπου Puck, λέει: «Όταν το Netflix έγινε η κυρίαρχη υπηρεσία streaming, όλες οι παλαιές εταιρείες μέσων ενημέρωσης βγήκαν έξω για να προσπαθήσουν να ανταγωνιστούν. Τώρα αποσύρονται επειδή ξόδεψαν τόσα πολλά χρήματα και οι επενδυτές τους ζητούν κέρδη, όχι απαραίτητα αύξηση των συνδρομητών».

Και καταλήγει: «Είναι μια πολύ δύσκολη εποχή για το Χόλιγουντ. Η αποδυνάμωση του περιεχομένου και το σκάσιμο της τηλεοπτικής φούσκας έχει οδηγήσει σε λιγότερες θέσεις εργασίας, μεγαλύτερο ανταγωνισμό και σκληρότερες διαπραγματευτικές θέσεις για τους εν λόγω συγγραφείς. Όλα αυτά σημαίνουν ότι είναι πιο δύσκολο από ποτέ να είσαι ένας εργαζόμενος επαγγελματίας σεναριογράφος».

*Με στοιχεία από theguardian.com | Αρχική Φωτό: Wikimedia Commons