Η Famagusta και η «μαύρη προπαγάνδα»

Μαύρη προπαγάνδα

Είναι οι μνήμες «μαύρη προπαγάνδα»; Μπορεί να χαρακτηριστεί «ψέμα» η ιστορία του καθενός; Ο πόνος που έζησε; Τα σημάδια στην ψυχή του;

Το Κυπριακό δεν άρχισε το 1974. Δεν άρχισε καν το 1963, όταν ξεκίνησαν οι δικοινοτικές ταραχές. Προϋπήρχε. Οι διακοινοτικές ταραχές χρησιμοποιήθηκαν για να το ενισχύσουν και να κρατήσουν το πρόβλημα ενεργό.

Για να αξιοποιηθεί όταν χρειαστεί. Όπως και έγινε το 1974.  Με την τουρκική εισβολή. Η τουρκική κατοχή στην Κύπρο είναι επίσης μία φάση του Κυπριακού. Η εξέλιξη του θα εξαρτηθεί από τους ευρύτερους σχεδιασμούς των μεγάλων δυνάμεων.

Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε τη σειρά του Mega, η οποία επιλέχθηκε να προβληθεί στο Netflix, «Famagusta»  «μαύρη προπαγάνδα» και «διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας». Έκανε μάλιστα λόγο για «προσβολή στη μνήμη των τουρκοκύπριων που σφαγιάστηκαν από αιμοδιψείς ελληνοκυπριακές συμμορίες μεταξύ 1963-74».

Αντίστοιχες ήταν – μεταξύ άλλων – και οι δηλώσεις του τουρκοκύπριου ηγέτη, Ερσίν Τατάρ.

Το θέμα στην πραγματικότητα δεν είναι η Famagusta. Άλλωστε ποτέ η σειρά δεν δήλωσε «ντοκιμαντέρ», ούτε υποστήριξε ότι επιχειρεί να παρουσιάσει τα «ιστορικά γεγονότα» του Κυπριακού.

Έχει ως αφορμή την τουρκική εισβολή και πιάνεται από τα «ιστορικά γεγονότα» που γίνονται η αφετηρία για να φτιάξει τηλεοπτική ιστορία.

Η σειρά κλείνει με μία ιστορία που οι τουρκοκύπριοι θα έπρεπε να θέλουν να ειπωθεί. Την ιστορία ενός μικτού ζευγαριού που ο άνδρας δολοφονήθηκε στις διακοινοτικές ταραχές του 1963, που οι τουρκοκύπριοι αποκαλούν «Ματωμένα Χριστούγεννα». Μιλά για τις σφαγές των τουρκοκυπρίων από ελληνοκύπριους. Για το μίσος που έσπειραν.

Ναι το σήριαλ δίνει μεγαλύτερη έμφαση στους ελληνοκύπριους. Στις ιστορίες των ελληνοκύπριων.

Σε αυτό το κοινό άλλωστε απευθύνεται.

Ωστόσο το Famagusta δεν είναι το πρόβλημα του Κυπριακού. Δεν θα αλλάξει τη ροή των γεγονότων. Δεν θα αλλάξει τη δημόσια εικόνα για το Κυπριακό. Δεν θα αλλάξει το Κυπριακό.

Είναι απλά μία τηλεοπτική σειρά που λέει κάποιες ιστορίες.

Τολμά να αγγίξει και τις ιστορίες της άλλης πλευράς.

Το πρόβλημα ωστόσο στο Κυπριακό είναι ότι επισήμως, όχι στην μυθοπλασία, στα μυθιστορήματα, σε όσα επί της ουσίας δεν έχουν σημασία, κανείς δεν τολμά να κοιτάξει στον καθρέφτη.

Να δει στο πρόσωπο του το αίμα του 1974.

Το αίμα που έτρεξε και από τις δύο πλευρές.

Τα εγκλήματα που έγιναν και από τις δύο πλευρές.

Αυτούς που τα ενθάρρυναν στο παρασκήνιο.

Αυτούς που τα σχεδίασαν.

Αυτούς που τα εκτέλεσαν. Και ΕΟΚΑ Β και ΤΜΤ. Και ελληνοκύπριοι εθνικιστές και τουρκοκύπριοι εθνικιστές.

Με τις δολοφονίες «Κυπραίων που μιλούν τουρκικά και Κυπραίων που μιλούν ελληνικά».

Με βιασμούς και σφαγές και από τις δύο πλευρές. Με τις τρομακτικές συνέπειες του πολέμου.

Με το έγκλημα να ολοκληρώνεται με την τουρκική εισβολή του 1974.

Το 1974 είναι ιστορία εσχάτης προδοσίας.

Οι πληγές είναι ανοιχτές.

Αιμορραγούν.

Πονάνε. Κακοφορμίζουν. 50 χρόνια μετά απλά ίσως να έχουμε συνηθίσει κάπως τον πόνο.

Μιλάω για τους απλούς ανθρώπους. Όχι για τους κυβερνώντες που θέλουν συνήθως κάτι διαφορετικό. Που στοχεύουν σε κάτι διαφορετικό.

Το 2003 με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων αυτό που αποδεικνύουμε είναι ότι μπορούμε να ζήσουμε μαζί. Ότι ζούμε μαζί.

Ότι μπορούμε να κλείσουμε τις πληγές μας.

Αν μας αφήσουν.

Ότι αυτοί που τα έζησαν και εμείς που μας τα διηγήθηκαν θέλουμε να κοιτάξουμε τον καθρέφτη μας.

Να ακουμπήσουμε τις πληγές.

Να βάλουμε το φάρμακο.

Να πονέσουμε, αλλά να τις θεραπεύσουμε.

Το πρόβλημα είναι ότι είμαστε μόνοι μας.

Αυτοί που έχουν την εξουσία, απλά προσπαθούν να σπάσουν τον καθρέφτη για να παραμορφώσουν την εικόνα. Να μην μπορείς να δεις την πληγή και να την αναγνωρίσεις…

Ο Τατάρ ζήτησε σήριαλ τουρκικής παραγωγής που θα λένε την ιστορία από την άλλη πλευρά. Το πρόβλημα όμως δεν είναι από ποια πλευρά θα πεις την ιστορία.

Ο καθένας έχει τη δική του. Και είναι αληθινή. Το πρόβλημα είναι να αποκτήσουν όλοι να ακούσουν και τις ιστορίες των άλλων…