Όλα της απεξάρτησης δύσκολα – Το επώδυνο διαζύγιο της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η Κομισιόν διαπιστώνουν ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να απεξαρτηθούν στον βαθμό που, πιθανώς, θα ήθελαν από τη Μόσχα για τις προμήθειες φυσικού αερίου που έχει ανάγκη η ΕΕ. Η απευθείας παροχή του καυσίμου στην Ευρώπη μέσω αγωγών, τομέας στον οποίο κυριαρχεί η Ρωσία, εξακολουθεί να αποτελεί ιδιαίτερα δελεαστική λύση ακόμη κι απέναντι στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) με αποτέλεσμα να παίζεται διαρκώς σκληρό πόκερ για τις προμήθειες.

Ήδη μετά την μεγάλη πτώση στις εξαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία η οποία σημειώθηκε αμέσως μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Μόσχα τώρα έχει αρχίσει να βλέπει ξανά σημαντική αύξηση στις εξαγωγές αυτές προς την ΕΕ μέσω εναλλακτικών οδών.

Με την κρατική ρωσική Gazprom να βρίσκει άλλες διαδρομές πώλησης του αερίου της στην Ευρώπη, νέο σχέδιο απεξάρτησης για να αντικατασταθεί το ρωσικό φυσικό αέριο που ρέει στην Ευρώπη μέσω Ουκρανίας με φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να αποτελέσει συγκαλυμμένη εξαγωγή του εν λόγω καυσίμου από τη Ρωσία, εκτιμούν τώρα παράγοντες της αγοράς που επικαλούνται οι Financial Times.

Όλα αυτά την ώρα που χώρες της ΕΕ αυξάνουν σημαντικά τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου παρά τις προσπάθειες του μπλοκ να μειώσει τις αγορές ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία στον απόηχο του πολέμου στην Ουκρανία.

Οι χώρες της ΕΕ εισήγαγαν περίπου 30% περισσότερο φυσικό αέριο από τη Ρωσία τον Μάιο του 2024 σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2022, σύμφωνα με στοιχεία της ομάδας έρευνας αγοράς ICIS. Οι εισαγωγές φυσικού αερίου στην ΕΕ εξακολουθούν να παραμένουν χαμηλές σε σύγκριση με τα προπολεμικά επίπεδα, αφού η ΕΕ εισήγαγε περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα από τη Ρωσία τον Μάιο του 2021, ενώ το Μάιο του 2024 οι εισαγωγές διαμορφώνονταν στα 4,8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Σε σύγκριση με τα 3,7 δισεκατομμύρια τον Σεπτέμβριο του 2022, ωστόσο, εξακολουθεί να καταγράφεται σημαντική και σταθερή αύξηση, δείχνουν τα ίδια στοιχεία.

Η Μόσχα δηλώνει πρόθυμη να συνεχίσει να τροφοδοτεί με αέριο την Ευρώπη

Ο Πούτιν δήλωσε πρόσφατα πως η Ρωσία έχει σκοπό να συνεχίσει να διοχετεύει αέριο μέσω της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρόσθεσε όμως πως η Μόσχα δεν μπορεί να αναγκάσει το Κίεβο να τηρήσει τη συμφωνία διέλευσης η οποία λήγει στο τέλος αυτής της χρονιάς.

«Όσο για την Ουκρανία, δεν εγκαταλείπουμε αυτή τη διέλευση, περιέργως. Γιατί; Επειδή εμείς, και η Gazprom, σκοπεύουμε να εκπληρώσουμε όλες τις υποχρεώσεις μας προς τους καταναλωτές, με τους οποίους έχουμε μακροπρόθεσμα συμβόλαια», είπε ο Πούτιν.

«Υπάρχει ένα συμβόλαιο διέλευσης που λήγει στις 31 Δεκεμβρίου φέτος. Αλλά αν η Ουκρανία αρνηθεί αυτή τη διέλευση, λοιπόν, δεν μπορούμε να την αναγκάσουμε να την επιτρέψει», ανέφερε.

Ο Πούτιν ανέφερε πως οι κύριοι καταναλωτές της Gazprom στην Ευρώπη δεν φαίνεται να θέλουν να τελειώσει η συμφωνία διέλευσης ακόμη κι αν δίνουν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.

Tην ίδια στιγημή, περισσότερο από ποτέ εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο μέσω αγωγού εμφανίζεται η Ελλάδα τον Ιούλιο 2024, με ιστορικό υψηλό μηνιαίων εισαγωγών (3.69 TWh), αναφέρει έκθεση του Green Tank.

Η κατανάλωση αερίου τους πρώτους επτά μήνες του 2024 (37.03 TWh) αυξήθηκε κατά 27.6%, συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Στην τελευταία θέση της ΕΕ-27 η Ελλάδα κατά το πρώτο τρίμηνο της περιόδου εθελοντικής μείωσης της κατανάλωσης αερίου, με αύξηση (αντί για μείωση) της χρήσης αερίου κατά 17.3%.

Οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγού (3.69 ΤWh) σημείωσαν ιστορικό υψηλό τον Ιούλιο του 2024 και ήταν σχεδόν διπλάσιες σε σχέση με τον Ιούλιο του 2023. Ως αποτέλεσμα, το μηνιαίο μερίδιο των εισαγωγών από τον Turkstream έφτασε σχεδόν το 60% (59%).

Από την άλλη, η μηνιαία ροή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG) από την πύλη της Αγίας Τριάδας υποδιπλασιάστηκε τον Ιούνιο 2024 (1.21 ΤWh) σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023 (2.51 ΤWh). Μάλιστα, μειώθηκε συγκριτικά και με τον προηγούμενο μήνα (Ιούνιος 2024), με αποτέλεσμα να πέσει στην τρίτη θέση με μερίδιο 19.3% στις συνολικές μηνιαίες εισαγωγές.

Το επτάμηνο του 2024, το ρωσικό αέριο ξεπέρασε το 55% των συνολικών εισαγωγών αερίου στη χώρα, με μερίδιο τουλάχιστον 56.9%. Το υψηλό αυτό μερίδιο οφείλεται κυρίως στις εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγού, καθώς οι εισαγωγές ρωσικού LNG ήταν μειωμένες τους πρώτους δύο μήνες του 2024 και μηδενικές για τους υπόλοιπους μήνες (Μάρτιο – Ιούνιο).