Λουτσιάνο Παβαρότι: Πρέπει να βλέπεις πάντα μπροστά

Είναι εύκολο το να χτίζεται μια ολόκληρη ζωή πάνω σε κάτι τόσο ρευστό όπως είναι η φωνή;

Η φωνή είναι το πιο ανυπεράσπιστο και λεπτεπίλεπτο όργανο. Δεν συγκρίνεται με κανένα άλλο. Δεν είναι, ας πούμε, σαν τα μουσικά όργανα της ορχήστρας που μπορείς να τα τυλίξεις σε μετάξι και να τα βάλεις στο κουτί τους. Αυτός είναι και ο λόγος που εμείς οι τραγουδιστές είμαστε πολύ προστατευτικοί με τη φωνή μας. Είναι ο ακριβός εύθραυστος θησαυρός μας.

«ΤΑ ΝΕΑ», 29-30.5.2004, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Και μήπως υπερβάλλετε μερικές φορές;

Μα δικαιολογημένα. Γιατί όταν δεν μπορείς να τραγουδήσεις, δεν τραγουδάς. Δεν είναι κάτι που μπορείς να το κάνεις σε μικρότερο βαθμό. Και η φωνή, ξέρετε, είναι τόσο απρόβλεπτη. Η παραμικρή επίδραση ενός κρυολογήματος ή γρίπης ή γύρης ή σκόνης μπορεί να την επηρεάσει πολύ αρνητικά. Και αυτό δεν μπορούμε να το παραβλέψουμε. Ούτε για αστείο.

Έχει να κάνει και με τη διάρκεια της ποιότητάς της;

Ακριβώς. Βάζεις σε κίνδυνο τη μακροζωία της φωνής με το να τραγουδάς όταν δεν είναι επιτρεπτό. Είναι αυτονόητο ότι εκείνη τη στιγμή πρέπει να κάνεις πίσω και να πεις «όχι, δεν μπορείς να τραγουδήσεις σήμερα, πρέπει να προστατεύσεις τη φωνή σου». Και μη σε νοιάζει το κόστος. Έτσι σέβεσαι τον εαυτό σου και τους άλλους.

Τελικά, τι ξεχωριστό είχε το παιδί από τη Μόντενα και κατέκτησε τον κόσμο με τη φωνή του;

«Κατέκτησε τον κόσμο»… Τι υπερβολή! Ποτέ δεν θα χάριζα στον εαυτό μου, όσες θυσίες και αν έχω κάνει, τον τίτλο του κατακτητή. Δεν είμαι παρά ένας τραγουδιστής. Έχω εργαστεί βεβαίως πολύ σκληρά και αφοσιωμένα, αλλά είμαι πολύ τυχερός που πέτυχα, που είχα αυτήν την απίστευτη εμπειρία στην καριέρα μου, που μοιράστηκα τη φωνή και τη μουσική που αγαπώ με τόσο κόσμο.

Εκτός από το ταλέντο και τη δουλειά, τι ρόλο παίζει η προσωπικότητα και η ικανότητα επικοινωνίας με το κοινό;

Ως καλλιτέχνης της όπερας θεωρώ τη φωνή ως το απόλυτο κέντρο. Από εκεί πηγάζει αυτός ο υπέροχος κόσμος μέσα στον οποίο θα παρασύρεις το κοινό με τη φωνή και τους ρόλους σου. Αυτός είναι ο βασικός τρόπος της επικοινωνίας μου με το κοινό. Το άγγιγμα της προσωπικότητάς μου. Η σφραγίδα μου. Γι’ αυτό και θεωρώ την αυθεντικότητα των συναισθημάτων ως το βασικότερο στοιχείο της επικοινωνίας.

Και αν δεν υπάρχει;

Τότε είσαι μια απάτη. Είσαι ψεύτικος και στα συναισθήματα και τους στόχους σου. Και μη γελιέσαι, το κοινό, οι άνθρωποι που ήρθαν να σε δουν, είναι οι πρώτοι που θα το αντιληφθούν. Γι’ αυτό η ειλικρίνεια είναι το μεγαλύτερο προσόν του καλλιτέχνη. Οφείλεις να είσαι ειλικρινής όταν επικοινωνείς μέσα από την τέχνη σου, θέλοντας να κάνεις το καλύτερο δυνατό, πρώτα για τον κόσμο και μετά για τον εαυτό σου.

Υπήρξαν φορές που είπατε «Πάει, τέλειωσε η καριέρα μου, καταστράφηκα»;

Αν σκέπτεσαι έτσι, ποτέ δεν θα φτάσεις πουθενά στη ζωή σου. Οποιοδήποτε επάγγελμα και αν κάνεις. Για μένα η αισιοδοξία είναι το μαξιλάρι μου. Είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος. Μπορεί να κάνω και λάθη. Βεβαίως. Όλοι κάνουμε. Αλλά αν παραμείνεις σε αυτά, σιγά σιγά σε καταστρέφουν. Γι’ αυτό η αισιοδοξία πρέπει να είναι πάντα η ασπίδα σου. Πρέπει να βλέπεις πάντα μπροστά.

Θεωρείτε ρίσκο τη συνεργασία σας με ποπ σταρ;

Μπορεί και να ήταν. Αλλά ποτέ δεν ένιωσα ότι οι ποπ καλλιτέχνες πρέπει να υπερασπίσουν τη δουλειά μου. Απλά ήθελα να μπω σ’ έναν νέο κόσμο. Με νέους ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους είναι εντυπωσιακοί και έξυπνοι. Όσοι καλλιτέχνες συνεργάστηκαν μαζί μου για το φιλανθρωπικό πρόγραμμα Pavarotti & Friends υπήρξαν απίστευτα ταλαντούχοι.

Ποιες αλλαγές έφερε στον κόσμο της όπερας η συνεργασία σας με τον Χοσέ Καρέρας και τον Πλάθιντο Ντομίνγκο;

Συνεργασίες τέτοιου είδους έχουν πάντα αρκετές δυσκολίες. Ειδικά σε αυτό το επίπεδο. Ξέρω ότι οι «Τρεις τενόροι» είχαν απήχηση σε πολλούς ανθρώπους που αλλιώς δεν θα πήγαιναν στην όπερα. Ή δεν θα αγόραζαν δίσκους όπερας. Ή δεν θα πήγαιναν ποτέ στη Σκάλα του Μιλάνου, στα Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ ή του Μπάιροϊτ. Το κέρδος για μένα ήταν ότι έκανα νέους φίλους τενόρους, τον Χοσέ και τον Πλάθιντο, και αγάπησα το ρεπερτόριο, τη δουλειά και τη συντροφιά τους.

Το να είστε διάσημος, σημαίνει κατά κάποιον τρόπο και «φυλακισμένος»;

Μόνο σε ό,τι αφορά στη φωνή μου. Προσέχοντάς την τόσο πολύ, μερικές φορές νιώθεις σαν φυλακισμένος. Όμως είναι αδύνατον να είσαι τραγουδιστής όπερας και να ζεις φυσιολογική ζωή. Αυτό είναι ένα μικρό τίμημα. Αλλά η ζωή είναι υπέροχη. Ποτέ δεν θα διαμαρτυρόμουν για τίποτα.

Η αυτογνωσία δίνει χαρά ή λύπη;

Είναι σημαντικό το να γνωρίζεις τον εαυτό σου. Αλλά όχι πάντα μέσα από την κριτική. Ειδικά μερικών μερικών. Από την άλλη, νομίζω πως το να ψάχνεις συνέχεια τον εαυτό σου μπορεί να σε οδηγήσει μερικές φορές σε έμμονες ιδέες. Το πιο σημαντικό όμως είναι να είσαι ειλικρινής και να πιστεύεις στον εαυτό σου.

*Αποσπάσματα από άρθρο που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Τα Νέα» το Σαββατοκύριακο 29-30 Μαΐου 2004, με αφορμή τις συναυλίες του Λουτσιάνο Παβαρότι στο Ηρώδειο και στο Θέατρο Γης (Θεσσαλονίκη) τις αμέσως επόμενες ημέρες. Συντάκτης του άρθρου ήταν ο Άρης Βασιλειάδης.

Ο μέγας ιταλός τενόρος Λουτσιάνο Παβαρότι (Luciano Pavarotti) γεννήθηκε στη Μόντενα στις 12 Οκτωβρίου 1935 και απεβίωσε στη γενέτειρά του στις 6 Σεπτεμβρίου 2007.