#TeachToker – Η εκπαίδευση στην εποχή του TikTok, με δασκάλους σε ρόλο influencer

Στην ψηφιακή εποχή, και δη μετά την πανδημία COVID-19, η χρήση του Διαδικτύου έχει αλλάξει άρδην το τοπίο (και) στην εκπαίδευση.

Ακόμη και το TikTok έγινε εργαλείο σε αυτή τη μεταστροφή.

Χιλιάδες εκπαιδευτικοί κατέφυγαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να μοιραστούν διδακτικά βίντεο και συμβουλές.

Σε πολλές περιπτώσεις τα social media έγιναν «όχημα» για εκπαιδευτικές καινοτομίες, αυξάνοντας τα κίνητρα των μαθητών και βοηθώντας τους να μάθουν με έναν διαφορετικό, πιο διασκεδαστικό τρόπο.

Όπως όμως συμβαίνει και σε άλλους κλάδους, έτσι και στην εκπαίδευση δεν λείπουν οι παρεκκλίσεις.

Κάπως έτσι άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους βίντεο με πρωταγωνιστές δασκάλους και καθηγητές, με στόχο όχι τη διδασκαλία ή τη στήριξη των μαθητών, αλλά τα likes.

@rdiamat recreos 🤣 #trend #parati #gotasdeagua #fypシ #tiktok #amarillo #primavera ♬ Originalton – 🏳️‍🌈nicofrankeberlin93🏳️‍🌈

Σε μια παράλληλη δραστηριότητα, έγιναν δημιουργοί περιεχομένου, τύπου «Ζήσε μια μέρα μαζί μου ως εκπαιδευτικός» ή «τι δεν σου λέει κανείς για τα σχολεία», που κερδίζουν πολλά κλικ.

Κάποιοι εξελίχθηκαν σε εκκολαπτόμενους influencers, εξασφαλίζοντας επιπλέον εισόδημα.

«#TeachTokers» είναι ένας νέος όρος που έχει επινοηθεί για αυτούς.

Η «πατρότητά» του ανήκει σε έναν Ισπανό καθηγητή, συγγραφέα και ειδικό σε νομικά ζητήματα πέριξ του Διαδικτύου και της πληροφορικής, και δη όσον αφορά εγκλήματα που διαπράττονται από και εναντίον ανηλίκων σε ψηφιακό ή/και σχολικό περιβάλλον.

Στην ιστοσελίδα του, ο Π. Ντουσεμέν περιγράφει τον #TeachToker ως «εκπαιδευτικό με την ψυχή influencer που, στην προσπάθειά του να αυξήσει την εμβέλεια του δευτερεύοντα ρόλου του, εκμεταλλεύεται μαθητές σε προσωπικούς λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στους οποίους ταυτόχρονα διδάσκει στο πλαίσιο της πρωταρχικής ιδιότητάς του».

Είναι πλέον σύνηθες να βρίσκει κανείς αναρτήσεις ή βίντεο εκπαιδευτικών, που μοιράζονται αστεία περιστατικά σε σχέση με το διδακτικό τους έργο.

Είναι ωστόσο επίσης πιθανό να εντοπιστεί και άλλου είδους περιεχόμενο, στο οποίο ο δάσκαλος καταγράφει απευθείας τους μαθητές του, συχνά ανήλικους.

Χωρίς τη συγκατάθεση των κηδεμόνων, τους εκθέτουν στην κοινή θέα του Διαδικτύου.

@soyelydynamic ¿Y si entramos a la clase bailando? 💃🏼🕺🏻#haciendocosasdivertidas #saliendodelarutina #baile #mejorbaile #bailedivertido #Challenge #dinamica #dinamicadebaile #fyp #fypシ #diversion #foryou #school #letrero #maestratiktoker #prof #miss #estudiantes #parati ♬ Hey Ya! (My baby don’t mess around) – Outkast

Εκθέτοντας τους μαθητές

Οι δάσκαλοι influences δημοσιεύουν περιεχόμενο κυρίως στο TikTok, αν και ορισμένοι έχουν γίνει διάσημοι μέσα από άλλες πλατφόρμες, όπως το Instagram ή το X (πρώην Twitter).

Υπάρχει δε μια χειρότερη εκδοχή του #TeachToker -παρατηρεί ο Π. Ντουσεμέν- «πολύ περισσότερο αντίθετη με τον κώδικα δεοντολογίας, που συνίσταται στη σεξουαλικοποίηση του περιεχομένου και στη συσχέτισή του με τους υποτιθέμενους μαθητές του».

Μπορεί να γίνεται μέσα από viral τραγούδια, πόζες και χορούς «ή ακόμα και ιστορίες που είναι εντελώς παράταιρες», επισημαίνει.

Είτε άμεσα, είτε έμμεσα -παρατηρεί σε σχετικό ρεπορτάζ ο ισπανικός ιστότοπος Ethic- οι μαθητές αποτελούν θεμελιώδες μέρος του περιεχομένου και της επιτυχίας.

Τίθενται ωστόσο θεμελιώδη ερωτήματα, ηθικής και νομικής φύσης.

Ένα βασικό αφορά στην παραβίαση της ιδιωτικής ζωής ανηλίκων για την αλίευση μερικών δεκάδων, εκατοντάδων ή χιλιάδων likes.

Άλλοτε οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης βλέπουν τα πρόσωπα μαθητών, άλλοτε τις εξετάσεις τους ή τις αντιδράσεις τους στην τάξη.

Από τότε που άρχισε να καταγράφει το φαινόμενο, εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια, ο Π. Ντουσεμέν διαπιστώνει ραγδαία αύξηση αυτού του είδους διαδικτυακού περιεχομένου.

«Κάποιοι καθηγητές έχουν αναλάβει τον ρόλο τους ως influences τόσο σοβαρά, ώστε να έχουν εκπροσώπους», δήλωσε στην ισπανική εφημερίδα El País.

«Αν θέλετε να τους προσλάβετε ώστε στο επόμενο βίντεο να εκθέσουν τους μαθητές τους, φορώντας τα παπούτσια ή την τσάντα μιας συγκεκριμένης μάρκας», εξήγησε, «μπορείτε να επικοινωνήσετε με ένα ειδικό πρακτορείο για influencers του TikTok και να τους πληρώσετε για να το κάνουν».

Προφανώς προκύπτουν ζητήματα νομικής φύσης.

Στην πραγματικότητα, δεν μπορείτε να δημοσιεύετε εικόνες ανθρώπων -ανεξαρτήτως ηλικίας- χωρίς τη συγκατάθεσή τους.

Στην περίπτωση των παιδιών, εναπόκειται στους νόμιμους κηδεμόνες τους να δώσουν τη σχετική άδεια.

Όχι τυχαία, στην Ισπανία έχουν υποβληθεί καταγγελίες κατά εκπαιδευτικών βάσει του Οργανικού Νόμου για την Προστασία Δεδομένων.

@lovelyblondeteacher Rate my flirting skills on a scale from 1 to 10 #datingadviceformen #teacher #futurehusband #citizen ♬ original sound – Cory

Ψηφιακές παγίδες και «λαβύρινθοι»

Το πρόβλημα δεν είναι η χρήση του Διαδικτύου στην εκπαίδευση, τονίζουν ειδικοί, αλλά για ποιο σκοπό και με τι είδους περιεχόμενο τα κοινωνικά δίκτυα μπαίνουν στην τάξη.

Κατά τον Π. Ντουσεμέν, το φαινόμενο #TeachToker -ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν αφορά σε δημόσια έκθεση μαθητών- μπορεί έχει αρνητικό αντίκτυπο σε επαγγελματικό επίπεδο για τους εκπαιδευτικούς.

«Αυτή η τάση (τόσο κερδοφόρα για τους χρήστες της) βλάπτει σοβαρά την εικόνα του επαγγέλματος», σχολίασε στο Χ.

Δεν βλάπτει μόνο τη δημόσια εικόνα των εκπαιδευτικών, αλλά δημιουργεί επίσης αμφιβολίες και ερωτήματα σχετικά με το τι κάνουν και γιατί το κάνουν.

Αλλά το θέμα τείνει πλέον να γίνει ευρύτερο.

Μελέτη στην Καταλονία διαπίστωσε ότι τα μισά εκπαιδευτικά κέντρα δημοσίευσαν βίντεο και φωτογραφίες των μαθητών τους σε κοινωνικά δίκτυα.

Κάθε περιεχόμενο που δημοσιεύεται -είτε προέρχεται από έναν καθηγητή που θέλει να γίνει viral, είτε από ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα που μοιράζεται καλοπροαίρετα εικόνες από μια σχολική γιορτή- προστίθεται στην ψηφιακή ιστορία των πρωταγωνιστών της.

Κατά κάποιον τρόπο, παρατηρεί το Ethico, το πρόβλημα των TeachTokers και της υπερβολικής έκθεσης -ακόμη και ανηλίκων στα  προφίλ των γονιών ή συγγενών τους- συνδέεται στενά με ένα γενικότερο ζήτημα.

Αυτό της μη πλήρους κατανόησης του τι σημαίνει να ανεβάζεις περιεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.