Ιαπωνία: «Δεν μπορούσα να πω όχι» – Οργή για τις γυμνόστηθες ιατρικές εξετάσεις στα σχολεία

«Το στήθος μου ήταν εντελώς εκτεθειμένο και ένιωσα αμήχανα», γράφει μια Γιαπωνέζα μετά την ετήσια υγειονομική εξέταση που έκανε στο σχολείο της.

Μια άλλη λέει: «Πριν από την εξέταση η δασκάλα μας είπε ότι θα έπρεπε να σηκώσουμε το μπλουζάκι και το σουτιέν μας… Δεν ήθελα να το κάνω, αλλά δεν μπορούσα να πω όχι».

Η μαρτυρία των δύο 13χρονων, που κατέγραψε ο Guardian, είναι χαρακτηριστική της δυσφορίας – και σε ορισμένες περιπτώσεις του τραύματος – που νιώθουν τα παιδιά που φοιτούν σε σχολεία στην Ιαπωνία, τα οποία μπορεί να απαιτούν από αγόρια και κορίτσια ηλικίας μόλις πέντε ετών – και 18 ετών – να γδύνονται μέχρι τη μέση κατά τη διάρκεια των υγειονομικών εξετάσεων.

Οργή από γονείς

Το παραπάνω έχει προκαλέσει οργή μεταξύ των γονέων και των ακτιβιστών που έχουν καλέσει τις αρχές εκπαίδευσης και υγείας να τερματίσουν την πρακτική αυτή πριν από την έναρξη του νέου ακαδημαϊκού έτους τον Απρίλιο.

Η Noriko Tabuchi, δημοτική σύμβουλος στην Matsuyama, πληροφορήθηκε για πρώτη φορά τις γυμνόστηθες σχολικές εξετάσεις υγείας μέσω μιας μαθήτριας της στο μάθημα αγγλικής γλώσσας.

«Ήταν 13 ετών και δεν είχε καταφέρει να το πει στους γονείς της, αλλά μπορούσα να δω ότι ήταν προβληματισμένη και τη ρώτησα τι συμβαίνει», λέει η Ταμπούτσι, η οποία έκτοτε γνώρισε και άλλα κορίτσια, όλα ηλικίας 12 και 13 ετών, στα οποία οι γιατροί που τα επισκέπτονταν έλεγαν να γδυθούν μέχρι τη μέση.

Δεν υπάρχει ενιαία πολιτική σχετικά με το αν τα παιδιά πρέπει να γδύνονται ή να παραμένουν ντυμένα κατά τη διάρκεια των ελέγχων, με τα τοπικά συμβούλια εκπαίδευσης να αποφασίζουν σε συνεργασία με τους επαγγελματίες υγείας που επισκέπτονται. Ορισμένα σχολεία απαιτούν από τα παιδιά να διατηρούν το σώμα τους καλυμμένο, ενώ άλλα επιμένουν να βγάζουν τα μπλουζάκια τους και, μεταξύ των κοριτσιών, τα σουτιέν.

Τι δείχνουν οι έρευνες

Ένα λύκειο μιας πόλης της δυτικής Ιαπωνίας – του οποίου οι μεγαλύτεροι μαθητές είναι 18 ετών – απαιτεί οι μαθητές να είναι γυμνόστηθοι κατά τη διάρκεια των ελέγχων.

Έρευνες δείχνουν ότι οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί επιθυμούν να σταματήσει η απαίτηση αυτή, ενώ μια δημοσκόπηση σε μαθητές γυμνασίου, ηλικίας 12-16 ετών, έδειξε ότι το 95,5% των ερωτηθέντων δεν ήταν ευχαριστημένοι με το να βγάλουν τα ρούχα τους.

«Οι υγειονομικές εξετάσεις μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις για τα παιδιά», λέει ο Akiyo Tanaka, δημοτικός σύμβουλος στη Nishinomiya. «Ορισμένα από αυτά συνεχίζουν να βιώνουν τραύματα και στην ενήλικη ζωή τους».

Επιμένουν οι γιατροί

Καθώς το θέμα προσελκύει την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και των εθνικών πολιτικών, οι ακτιβιστές λένε ότι αντιμετωπίζουν αντίσταση από τον Ιατρικό Σύλλογο της Ιαπωνίας και τους αξιωματούχους της εκπαίδευσης, οι οποίοι διστάζουν να τα βάλουν με το σημαίνον όργανο.

«Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γιατροί, οι οποίοι είναι σχεδόν πάντα άνδρες, έχουν απειλήσει ότι θα σταματήσουν να διενεργούν τις εξετάσεις αν αναγκαστούν να αλλάξουν τη διαδικασία», δήλωσε άτομο που γνωρίζει το θέμα και ζήτησε να μην κατονομαστεί.

«Επιμένουν ότι είναι αδύνατο να διεξαχθεί μια σωστή εξέταση εάν τα παιδιά είναι πλήρως ντυμένα. Και τα παιδιά δεν είναι σε θέση να αρνηθούν. Τα σχολεία ανησυχούν πραγματικά γι’ αυτό και θέλουν να γίνει κάτι».

«Οι εξετάσεις χωρίς μπλούζα είναι απαραίτητες»

Ο Ιατρικός Σύλλογος της Ιαπωνίας δεν απάντησε στο αίτημα του Guardian για σχολιασμό.

«Τα κορίτσια στην ηλικία της κόρης μου ντρέπονται να μιλήσουν για το σώμα τους στους ίδιους τους γονείς τους», λέει η Chiyoko Suda, της οποίας η 13χρονη κόρη την παρακάλεσε να μην έρθει αντιμέτωπη με το σχολείο αφού υποβλήθηκε σε υγειονομικό έλεγχο ημίγυμνη. «Οπότε μπορείτε να φανταστείτε πόσο απαίσιο είναι γι’ αυτές να πρέπει να βγάλουν τα ρούχα τους μπροστά σε αγνώστους».

Ορισμένες περιοχές άρχισαν να διενεργούν πιο επεμβατικούς υγειονομικούς ελέγχους κατά τα χρόνια της μεταπολεμικής λιτότητας, όταν τα σχολεία ανέλαβαν μεγαλύτερο ρόλο στη διασφάλιση της υγείας και της σωστής διατροφής των παιδιών.

Οι γιατροί έχουν πει ότι οι εξετάσεις χωρίς μπλούζα είναι απαραίτητες για να ελεγχθούν σημάδια ατοπικής δερματίτιδας, καρδιακές ανωμαλίες και άλλες παθήσεις. «Πολλοί γιατροί, ιδίως οι ανώτεροι, είναι συντηρητικοί και απλώς δεν τους αρέσει να αλλάζουν τους τρόπους τους», λέει ο Kentaro Iwata, καθηγητής λοιμωδών νοσημάτων στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Κόμπε.

Ερωτηθείς αν υπάρχει κάποια ιατρική βάση για την επιμονή να βγάζουν τα παιδιά τα ρούχα τους για να υποβληθούν σε μια «σωστή» εξέταση, ο Iwata είπε: «Όχι απ’ όσο γνωρίζω. Μπορεί να βελτιώσει ελαφρώς την ποιότητα του ήχου του καρδιακού παλμού, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας των παιδιών».

Τι λένε οι γονείς των παιδιών

«Θα ήταν καλύτερα αν το υπουργείο Παιδείας παρείχε πιο συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές, ώστε οι τοπικές κυβερνήσεις και τα σχολεία να είναι συνεπείς», δήλωσε στην εφημερίδα Mainichi Shimbun ο Satoshi Kodama, καθηγητής και ειδικός σε θέματα ιατρικής δεοντολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κιότο.

Η Mai Okumura δήλωσε ότι η κόρη της στο γυμνάσιο είχε αρχικά απορρίψει την υγειονομική εξέταση, κατά τη διάρκεια της οποίας έπρεπε να βγάλει το μπλουζάκι και το σουτιέν της. «Όταν τη ρώτησα γι’ αυτό, είπε ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, καθώς οι κανόνες είχαν αποφασιστεί από ενήλικες», λέει η Okumura.

Η κόρη της Sachiko Shimada ήταν ομοίως απρόθυμη να γδυθεί μέχρι τη μέση, αλλά ένιωθε ανίκανη να διαμαρτυρηθεί. «Σοκαρίστηκα όταν γύρισε σπίτι και μου είπε ότι έπρεπε να σηκώσει το πουκάμισο και το σουτιέν της, ώστε να φαίνεται το στήθος της», λέει η Shimada.

«Αυτό δείχνει πλήρη έλλειψη σεβασμού για την ιδιωτική τους ζωή και την αξιοπρέπειά τους».