Πέδρο Αλμοδόβαρ: «Η ζωή χρειάζεται παραμύθι για να γίνει υποφερτή»

Μια μέρα, όταν ήταν εννέα ετών και ζούσε σε μια μικρή πόλη της Extremaduran με αυτοσχέδια πλινθόκτιστα σπίτια, απότομους σχιστολιθικούς δρόμους και σκονισμένους, λιγοστούς ορίζοντες, ο Πέδρο Αλμοδόβαρ έπιασε τη μητέρα του να λέει ψέματα.

Η οικογένεια είχε πρόσφατα μετακομίσει νότια από τη La Mancha και η Φρανσίσκα Καμπαγιέρο τα έβγαζε πέρα διαβάζοντας και γράφοντας γράμματα για τους αγράμματους γείτονές της. Καθώς διάβαζε πάνω από τον ώμο της μητέρας του, ο Αλμοδόβαρ συνειδητοποίησε ότι οι λέξεις στη σελίδα δεν αντιστοιχούσαν με τις λέξεις στα χείλη της.

«Αυτοσχεδίαζε και έλεγε πράγματα που δεν υπήρχαν στα γράμματα», λέει. «Η μαμά μου γνώριζε όλους τους γείτονες – ήξερε τη γιαγιά και την εγγονή και πώς τα πήγαιναν καλά. Και έτσι έβγαζε πράγματα από το μυαλό της. Για παράδειγμα, αν παρατηρούσε ότι κανείς δεν είχε ρωτήσει για τη γιαγιά, έλεγε: “Ελπίζω η γιαγιά να είναι πολύ καλά και να ξέρει ότι τη σκέφτομαι πολύ”. Αυτό δεν υπήρχε στο γράμμα».

Όταν έφτασαν στο σπίτι, την ρώτησε γιατί είχε επινοήσει την αναφορά στη γιαγιά. Η μητέρα του τον κοίταξε και του απάντησε: «Είδες πόσο ευτυχισμένη την έκανε;».

O Πέδρο Αλμοδόβαρ, η Τζούλιαν Μουρ και η Τίλντα Σουίντον εν μέσω 17λεπτου χειροκροτήματος στη Βενετία για το «The Room Next Door» 

Το τεράστιο μάθημα που του είχε διδάξει

Εκείνη την εποχή, ο Αλμοδόβαρ εντυπωσιάστηκε περισσότερο από το γεγονός του ψέματος. Όμως, καθώς τα χρόνια περνούσαν και άρχισε να γράφει ιστορίες στη γραφομηχανή Olivetti που του χάρισε η μητέρα του όταν ήταν 10 ετών, άρχισε να καταλαβαίνει το νόημα των πράξεών της.

«Συνειδητοποίησα τι τεράστιο μάθημα μου είχε διδάξει: ότι η ζωή χρειάζεται τη μυθοπλασία για να γίνει υποφερτή. Χρειαζόμαστε το παραμύθι για να μπορέσουμε να ζήσουμε λίγο καλύτερα».

Η αλήθεια που του μετέδωσε η μητέρα του εκείνη την ημέρα βρίσκεται στην καρδιά του El último sueño, της συλλογής διηγημάτων-μνημονευμάτων που δημοσιεύεται τώρα στα αγγλικά με τον τίτλο The Last Dream (Το τελευταίο όνειρο).

Όταν έφτασαν στο σπίτι, την ρώτησε γιατί είχε επινοήσει την αναφορά στη γιαγιά. Η μητέρα του τον κοίταξε και του απάντησε: «Είδες πόσο ευτυχισμένη την έκανε;»

Ταινίες-χρονοκάψουλες

Ο Αλμοδόβαρ, 74 ετών, έχει διανύσει μια σχεδόν ασύλληπτη απόσταση από το σπίτι στην Orellana La Vieja, του οποίου τα γυμνά χωμάτινα πατώματα μετατρέπονταν σε λάσπη κάτω από τη σφουγγαρίστρα της μητέρας του. Τα έξυπνα γραφεία της εταιρείας παραγωγής του στο κέντρο της Μαδρίτης, τα οποία βρίσκονται κοντά σε ένα στούντιο γιόγκα και σε μικρή απόσταση με τα πόδια από το νεομαυριτανικό μεγαλείο της αρένας ταυρομαχιών Las Ventas της πόλης, είναι γεμάτα με αφίσες ταινιών -Δέσε με!, Ψηλά Τακούνια, Καυτή Σάρκα, Όλα για τη Μητέρα μου, Γύρνα Πίσω – που περιγράφουν έναν μοναδικό σκηνοθέτη που διανύει πλέον την έκτη δεκαετία της καριέρας του.

Όπως αυτές οι ταινίες έχουν γίνει χρονοκάψουλες της ζωής του και της εποχής του, έτσι και οι δώδεκα ιστορίες που απαρτίζουν το «Τελευταίο όνειρο», το οποίο έχει μεταφραστεί από τον Frank Wynne, είναι στιγμιότυπα της εξέλιξής του ως ανθρώπου, συγγραφέα και κινηματογραφιστή. Μη έχοντας την υπομονή και τη διάθεση να γράψει μια αυτοβιογραφία, ο Αλμοδόβαρ επέλεξε αντ’ αυτού να προσφέρει στον αναγνώστη μια ζωηρή, εκλεκτική και ιδιότυπη περιήγηση στις αναμνήσεις και τη φαντασία του.

Καθώς η συλλογή εξελίσσεται, μπορείς σχεδόν να δεις τον καλλιτέχνη να εξελίσσεται: το κιτς, ταραχώδες και παραβατικό πρώιμο έργο δίνει τη θέση του σε κάτι πιο ήρεμο, θλιβερό και όλο και πιο αυτοστοχαστικό

Ο πολύχρωμος και αλλόκοτος κόσμος του

Υπάρχουν φανταστικές ιστορίες για απροσάρμοστους, περιθωριακούς, ηθοποιούς και μια περίεργη υπερφυσική οντότητα. Μια από αυτές μιλάει για έναν συγγραφέα του οποίου η ζωή ξεκινάει ανάποδα, από την ταφή του, καταλήγοντας στο να τον βάλουν ανάμεσα στα πόδια της μητέρας του για να πεθάνει- μια άλλη για μια πληγωμένη ψυχή που ζητά εκδίκηση από τον ιερέα που την κακοποίησε όταν ήταν παιδί- μια άλλη για ένα βαμπίρ κουρασμένο από τον κόσμο που αναζητά παρηγοριά σε ένα μοναστήρι.

Υπάρχει ένας καλτ σκηνοθέτης σε κρίση, μια ομοερωτική και βιβλική συνάντηση μεταξύ του Ιησού και του Βαραββά, μια καταγραφή της πολυτιμότερης φιλίας του Αλμοδόβαρ με την αξιόλογη Μεξικανή τραγουδίστρια Τσαβέλα Βάργας (έρωτας της Φρίντα Κάλο για ένα διάστημα) και, στο τέλος του βιβλίου, μια μελαγχολική αίσθηση της υποχώρησης του σκηνοθέτη από τον ηδονισμό και το απολαυστικό χάος των δεκαετιών του 1970, του ’80 και των αρχών της δεκαετίας του ’90, όπως καταγράφεται στις πρώτες του ταινίες.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη rossydpalma (@rossydpalma)

Μυθοπλασία, παρατήρηση και αυτοβιογραφία

Οι ιστορίες είναι τόσο αναπόφευκτα ισπανικές όσο και ο δημιουργός τους: το μικρό αγόρι που κακοποιήθηκε από τον ιερέα παίρνει turrón (νουγκά), μια σακούλα αποστράγγισης του νοσοκομείου περιέχει «κόκκινα ούρα σανγκρία» και ο σκηνοθέτης που ακροβατεί στα όρια του νευρικού κλονισμού καταφέρνει ακόμα να κάνει τα ψώνια του στο τοπικό καφέ Vips.

Ένα μείγμα μυθοπλασίας, παρατήρησης και αυτοβιογραφίας, η συλλογή υπάρχει σε μεγάλο βαθμό χάρη στη φροντίδα και την αποτελεσματικότητα της επί χρόνια βοηθού του Αλμοδόβαρ, Λόλα Γκαρσία, η οποία μάζευε και αρχειοθετούσε επιμελώς τα κομμάτια κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, διατηρώντας τα από μετακόμιση σε μετακόμιση. Κάποια γράφτηκαν στα τέλη της εφηβείας του και στις αρχές της δεκαετίας του 20, άλλα κατά τα πρώτα χρόνια της διαμονής του στη Μαδρίτη και κάποια μόλις πέρυσι.

«Αποφάσισα ότι ήθελα να εμπλέξω τον αναγνώστη σε αυτές τις ιστορίες, οι οποίες, κατά κάποιον τρόπο, περιγράφουν τη γέννησή μου – ως σκηνοθέτη και ως σεναριογράφου», λέει ο Αλμοδόβαρ. «Μέσα από αυτές, μπορείτε κατά κάποιον τρόπο να δείτε το σύμπαν στο οποίο ζω, τη νοοτροπία μου και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζω ορισμένα θέματα».

Καθώς η συλλογή εξελίσσεται, μπορείς σχεδόν να δεις τον καλλιτέχνη να εξελίσσεται: το κιτς, ταραχώδες και παραβατικό πρώιμο έργο δίνει τη θέση του σε κάτι πιο ήρεμο, θλιβερό και όλο και πιο αυτοστοχαστικό.

Κατά τη διάρκεια των 211 σελίδων, το πληθωρικό, ανθρακωμένο enfant terrible του ισπανικού κινηματογράφου γίνεται ο δημιουργός-αλατοπίπερο των τελών της δεκαετίας του ’90 και, τέλος, ο στοχαστικός, ασπρομάλλης σοφός που όπως παρουσιάζεται στο εξώφυλλο του βιβλίου του έχει λουλούδια στη θέση του μυαλού του.

*«The Last Dream» του Pedro Almodóvar, σε μετάφραση του Frank Wynne, θα κυκλοφορήσει από τον εκδοτικό οίκο Harvill Secker στις 26 Σεπτεμβρίου. 

*Με στοιχεία από theguardian.com | Αρχική Φωτό: Flickr