Η ισχύς εν τη ενώσει – Ακτιβιστές σχεδιάζουν την πρώτη κλινική για αμβλώσεις στην Πολωνία

Ο ισχύων νόμος στην Πολωνία για τις αμβλώσεις παραμένει μέχρι και σήμερα ο αυστηρότερος σε όλη την Ευρώπη.

Ήδη σκληρός σε περιορισμούς από τη δεκαετία του ‘90 στη συντηρητική χώρα -όπου η επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας είναι βαθιά- προέβλεπε μόλις τρεις εξαιρέσεις.

Σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης από βιασμό ή αιμομιξία.

Εάν τίθεται σε κίνδυνο η υγεία ή η ζωή της εγκύου.

Εάν έχουν διαγνωστεί στο έμβρυο σοβαρές γενετικές ανωμαλίες.

Την τελευταία παράμετρο ακύρωσε προ τετραετίας το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας, σε μια περίοδο όπου στην εξουσία ήταν το εθνικιστικό υπερσυντηρητικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη.

Δεδομένου ότι οι αμβλώσεις για εμβρυϊκές ανωμαλίες αντιστοιχούσαν περίπου στο 98% όσων γίνονταν μέχρι τότε νόμιμα στη χώρα, η δικαστική απόφαση συνεπαγόταν ουσιαστικά σχεδόν την καθολική απαγόρευσή τους.

Η απηνής εφαρμογή της -με ποινές φυλάκισης έως και τρία χρόνια για τους παραβάτες γιατρούς και με ασφυκτικούς αστυνομικούς ελέγχους- προκάλεσε διεθνή κατακραυγή.

Πυροδότησε οργισμένες διαδηλώσεις στην Πολωνία για τους εξοντωτικούς -κυριολεκτικά και μεταφορικά- περιορισμούς στα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών.

Και τελικά, από τον Νοέμβριο του 2023, έφερε πολιτική ανατροπή στη Βαρσοβία μέσα από την κάλπη, με κατάρρευση της οκταετούς εθνικιστικής διακυβέρνησης και την άνοδο στην εξουσία ενός μετριοπαθούς φιλοευρωπαϊκού συνασπισμού.

Ο κεντροδεξιός νέος πρωθυπουργός της Πολωνίας και πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, είχε δεσμευτεί ότι εντός των πρώτων 100 ημερών της διακυβέρνησής του θα νομιμοποιούσε τις αμβλώσεις έως την 12η εβδομάδα της κύησης.

Όμως έχουν περάσει σχεδόν εννέα μήνες από τότε που ανέλαβε την εξουσία, χωρίς να έχει γίνει το παραμικρό.

Στα μέσα Ιουλίου, η κυβερνητική πρόταση -που ουσιαστικά αφορούσε σε άρση των ποινών για τους γιατρούς- καταψηφίστηκε στο πολωνικό κοινοβούλιο, αποκαλύπτοντας ρωγμές στο κυβερνητικό μπλοκ.

Σε αυτό το φόντο, η πολωνική ομάδα ακτιβιστών Aborcyjny Dream Team (ADT) εργάζεται πυρετωδώς για τα εγκαίνια της πρώτης κλινικής για ασφαλείς αμβλώσεις στη Βαρσοβία, «πατώντας» σε νομικά κενά.

Ανοίγοντας τα «παραθυράκια» του νόμου

Ιδανικά τα μέλη της ADT θέλουν να γίνουν τα εγκαίνια της κλινικής στις 28 Σεπτεμβρίου, ανήμερα της Διεθνούς Ημέρας Ασφαλούς Άμβλωσης.

Όμως δεν έχουν ακόμη βρει χώρο στη Βαρσοβία.

Προς το παρόν συνεχίζουν τη συγκέντρωση χρημάτων -το αρχικό κόστος έχει υπολογιστεί κοντά στα 150.000 ζλότι, περίπου 35.000 ευρώ δηλαδή.

Έχουν πάντως ήδη καταλήξει στο όνομα της κλινικής: «Abotak!».

Για την ADT, που ιδρύθηκε το 2016, ζητούμενο είναι η παροχή χαπιών άμβλωσης με ασφαλείς διαδικασίες.

Μέχρι και σήμερα, εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες Πολωνές που θέλουν να διακόψουν μια ανεπιθύμητη κύηση καταφεύγουν είτε στο εξωτερικό, είστε σε παράνομες δομές στη χώρα τους, είτε παίρνοντας στο σπίτι χάπια άμβλωσης, που προμηθεύονται από το εξωτερικό.

Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, αναγκάζονται να παίξουν τη ζωή τους «κορώνα-γράμματα», ενώ βρίσκονται παράλληλα αντιμέτωπες με τον κίνδυνο να συλληφθούν.

Με την κλινική τους, τα μέλη της ADT οραματίζονται να δημιουργήσουν ένα μέρος όπου οι γυναίκες θα μπορούν να λαμβάνουν χάπια άμβλωσης με ιατρική, ψυχολογική και συμβουλευτική υποστήριξη.

«Έχουμε βαρεθεί να μας δυσκολεύουν συνεχώς. Ο νόμος είναι αυστηρός, αλλά όλα είναι θέμα ερμηνείας», λέει στην εφημερίδα Gazeta Wyborcza η ακτιβίστρια Νατάλια Μπρονιάρτσικ.

Όταν δημιουργήθηκε ο ποινικός κώδικας το 1997, εξηγεί, κανείς δεν είχε φανταστεί ότι στο μέλλον θα υπήρχαν χάπια άμβλωσης.

Ως εκ τούτου η νομοθεσία δεν αναφέρει ρητά ότι η παροχή χαπιών αποτελεί «συνέργεια και υποκίνηση» σε αμβλώσεις.

«Υπό την προηγούμενη κυβέρνηση, πιθανότατα θα πηγαίναμε φυλακή γι’ αυτό», τονίζει η Νατάλια.

Για την ακρίβεια συνέβη πέρυσι με τη Γιουστίνα Βιντρζίνσκα, συνιδρύτρια της ADT.

Έγινε η πρώτη ακτιβίστρια για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών που καταδικάστηκε στην Ευρώπη, επειδή βοήθησε μια γυναίκα να κάνει άμβλωση με χάπι.

Πλέον, με την αλλαγή στην εξουσία, «οι φόβοι μας έχουν μειωθεί», παρατηρεί η Νατάλια.

«Δεν έχουν εξαφανιστεί ωστόσο»…

View this post on Instagram

A post shared by Kobiety w Sieci (@kobietywsieci)

«Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας»

«Η κλινική έχει σκοπό να αναγκάσει τους πολιτικούς να ενεργήσουν προς το συμφέρον μας, να τους ασκηθεί πίεση. Διότι προς το παρόν καθοδηγούνται από τα κομματικά συμφέροντα», λέει σήμερα η Γιουστίνα Βιντρζίνσκα.

«Ακόμη δεν υπάρχουν νόμιμες αμβλώσεις ή έστω κατευθυντήριες γραμμές από το υπουργείο Υγείας», διαμαρτύρεται.

Στην εκπνοή του Αυγούστου, μετά το φιάσκο στη Βουλή, η κυβέρνηση Τουσκ εξέδωσε νέες οδηγίες.

Στην ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας τονίζεται ότι η σύσταση ενός ειδικού γιατρού -συμπεριλαμβανομένων καρδιολόγων, ενδοκρινολόγων ή ψυχιάτρων- θεωρείται επαρκής βάση, ώστε μια γυναίκα να κάνει νόμιμη άμβλωση στο νοσοκομείο, βάσει των προβλεπόμενων εξαιρέσεων.

Κατά συνέπεια, υπογραμμίζεται, οι γιατροί δεν θα απειλούνται με διώξεις.

«Δεν παραμένουμε αδρανείς στο θέμα»», διακήρυξε ο Ντόναλντ Τουσκ σε συνέντευξη Τύπου.

«Αν δεν μπορούμε να ανοίξουμε διάπλατα τις πόρτες στο κοινοβούλιο, ανοίγουμε μικρές πύλες».

Κατά την ADT, ωστόσο, προτεραιότητα είναι η αλλαγή νοοτροπίας, σε μια χώρα όπου μεγάλο μέρος του πληθυσμού και του πολιτικού προσωπικού παραμένει βυθισμένο σε μεσαιωνικές αντιλήψεις.

Το καταδεικνύει η ευθυγράμμιση του συντηρητικού τμήματος της κυβέρνησης συνασπισμού με τα εθνικιστικά και ακροδεξιά κόμματα της αντιπολίτευσης στην πρόσφατη καταψήφιση της πρότασης στη Βουλή.

Το πιστοποιεί η δημόσια παραδοχή της νέας υπουργού Υγείας της Πολωνίας ότι η πλειονότητα των γιατρών και των νοσοκομείων στη χώρα της κωλυσιεργούν στις αμβλώσεις, ζητώντας -πολλοί από φόβο- περισσότερες γνωματεύσεις.

Στα μελλοντικά σχέδια της ακτιβιστικής ADT είναι να κληθούν γιατροί από το εξωτερικό για να επανεκπαιδεύσουν τους Πολωνούς συναδέλφους τους σε χειρουργικές αμβλώσεις με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

«Πρέπει να αγωνιστούμε για την πολιτιστική αλλαγή για να επηρεάσουμε την πολιτική αλλαγή», λέει η Νατάλια Μπρονιάρτσικ.

«Οι πολιτικοί πρέπει επιτέλους να αποδεχτούν ότι οι αμβλώσεις συμβαίνουν. Δεν πρόκειται για ιδεολογικό θέμα ή σύγκρουση, αλλά για γεγονός».