Ρωσία: Γιγάντιο σχέδιο αναβάθμισης του συστήματος λογοκρισίας στο Διαδίκτυο

Το υπουργείο Ψηφιακής Ανάπτυξης της Ρωσίας σκοπεύει να δαπανήσει την επόμενη πενταετία σχεδόν 60 δισεκατομμύρια ρούβλια, ή 600 εκατ. ευρώ, για την ενίσχυση του μηχανισμού λογοκρισίας στο Διαδίκτυο, προβλέπει κυβερνητικό έγγραφο που αποκαλύπτει το Reuters.

Το σύστημα, με την ονομασία TSPU (Technical Measures to Combat Threats, Τεχνικά Μέσα Αντιμετώπισης Απειλών) αποτελείται από εργαλεία ελέγχου της διαδικτυακής κίνησης τα οποία αναπτύσσει, διανέμει και ελέγχει η ρυθμιστική αρχή επικοινωνιών Roskomnadzor (εικόνα), ανέφεραν ερευνητές της οργάνωσης Censored Planet που παρακολουθεί θέματα ψηφιακής λογοκρισίας.

Το έγγραφο, με τίτλο «Υποδομές Κυβερνοασφάλειας», προβλέπει κονδύλια 600 εκατ. ευρώ στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό της περιόδου 2025-30 για την εξαγορά εξοπλισμού και λογισμικού και την «επέκταση δυνατότητας ανάπτυξης νέων υπογραφών και αναβάθμισης των υφισταμένων».

Αντιμετώπιση «απειλών»

Η αναβάθμιση του TSPU εντάσσεται στο πλαίσιο πολυετούς προσπάθειας του Κρεμλίνου και της Roskomnadzor να ελέγχουν τι βλέπουν και διαβάζουν οι Ρώσοι στο Διαδίκτυο, ειδικά μετά την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, την οποία η Μόσχα αποκαλεί ειδική στρατιωτική επιχείρηση.

Λίγα είναι γνωστά για το πώς λειτουργεί το TSPU, ένας συνδυασμός ειδικού εξοπλισμού και λογισμικού εγχώριας τεχνολογίας.

Τα περισσότερα ξένα μέσα έχουν σταματήσει να λειτουργούν στη Ρωσία και οποιοσδήποτε έρθει σε αντίθεση με το κυβερνητικό αφήγημα για τον πόλεμο κινδυνεύει με πολυετή φυλάκιση.

Στο πλαίσιο του σχεδίου καταστολής, η Μόσχα έχει βάλει στο στόχαστρο και τα εικονικά ιδιωτικά δίκτυα, VPN, τεχνολογία που χρησιμοποιούν εκατομμύρια Ρώσοι για να έχουν πρόσβαση σε απαγορευμένες ιστοσελίδες.

Στη σημερινή του μορφή το σύστημα είναι «αρκετά αποτελεσματικό» στο να μπλοκάρει τα VPN, είπε ο Στάνισλαφ Σακίροφ της οργάνωσης Roskomsvoboda για τα ψηφιακά δικαιώματα.

Η αναβάθμιση του TSPU θα σφίξει τον κλοιό λογοκρισίας, «αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν τρόποι να παρακάμψει κανείς αυτά τα μπλόκα» εκτίμησε. «Θα το κάνει βέβαια πιο δύσκολο».

Λίγα είναι γνωστά για το πώς λειτουργεί το TSPU, ένας συνδυασμός ειδικού εξοπλισμού και λογισμικού εγχώριας τεχνολογίας.

Το σύστημα τέθηκε επίσημα σε λειτουργία το 2019 όταν πέρασε νόμος που υποχρεώνει όλους τους παρόχους να εγκαταστήσουν στα δίκτυά τους εξοπλισμό που παρέχει η κυβέρνηση προκειμένου να διασφαλίσουν την «σταθερότητα, ασφάλεια και ακεραιότητα» του Διαδικτύου.

Σύμφωνα με την οργάνωση Censored Planet, περισσότερες από 6.000 τέτοιες συσκευές είχαν εγκατασταθεί σε όλη τη Ρωσία μέχρι τα τέλη του 2022. Ο δε επικεφαλής της Roskomnadzor Αντρέι Λίποφ δήλωσε πέρυσι στο πρακτορείο Interfax πως «όλα» τα ρωσικά δίκτυα διέθεταν συσκευές TSPU.

Το κονδύλι των 600 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση του συστήματος είναι ένα μεγάλο ποσό, δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός της Roskomnadzor για το σύνολο του 2023 ήταν μόλις 320 εκατ. ευρώ (32,15 δισ. ρούβλια).

Η πρόταση για το TSPU αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου σχεδίου ψηφιακής μεταρρύθμισης και ενίσχυσης της ψηφιακής οικονομίας το οποίο ανακοίνωσε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ σε οικονομικό φόρουμ την περασμένη εβδομάδα.

Τα VPN στο στόχαστρο

Το μπλοκάρισμα των εικονικών ιδιωτικών δικτύων, τα οποία δίνουν τους Ρώσους πρόσβαση σε ανεξάρτητα μέσα, αποτελεί προτεραιότητα για το Κρεμλίνο μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Αν και μέχρι στιγμής δεν έχουν απαγορευτεί πλήρως, εκατοντάδες τέτοια προγράμματα έχουν μπλοκαριστεί και η διαφήμισή τους απαγορεύτηκε με νόμο.

Σύμφωνα με το έγγραφο, η αναβάθμιση έχει στόχο να αυξήσει το εύρος ζώνης του TSPU και να «αυξήσει το επίπεδο αποτελεσματικότητας στον περιορισμό των εργαλείων παράκαμψης του μπλοκαρίσματος των VPN έως στο 96%.

Παρόλα αυτά, οι περιορισμοί στα VPN έχουν ήδη οδηγήσει στην εμφάνιση νέων τέτοιων προγραμμάτων, τα οποία αναπτύσσουν ρώσοι προγραμματιστές κόντρα στην κρατική λογοκρισία.