Τζαννής Τζαννετάκης: Κάθε άνθρωπος έχει το ένα του χέρι στη λάσπη και το άλλο στ’ αστέρια

[…]

Αλήθεια, πώς βλέπει κανείς από το ύψος της καρέκλας του πρωθυπουργού την Ελλάδα;

Τη βλέπει με θλίψη… Πολλές φορές, όταν γύριζα στο σπίτι μου, είχα ένα αίσθημα αηδίας. Με δακρυσμένα μάτια… Είχα μια θλίψη…

«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 25.1.1990, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Και τους Έλληνες;

Προσωπικά, πιστεύω ότι ο Έλληνας είναι προικισμένος άνθρωπος, με ελαττώματα και προτερήματα. Είναι έξυπνος, γρήγορος, εργατικός… Αρκεί να πιστέψει σ’ αυτό που κάνει. Οι παλιότεροι έλεγαν: «Κέντρισέ του το φιλότιμο. Μπορεί να κάνει θαύματα». Είναι δουλειά της Πολιτείας να του δώσει οράματα. Και υπάρχουν οράματα. Δυστυχώς, έχουμε μετατρέψει τον τελευταίο καιρό τους στόχους μας. Έχουμε υλικά οράματα. Έχουμε γίνει μια καταναλωτική κοινωνία. Έχουμε χάσει τις αξίες μας. Υπάρχει ένας μιμητισμός. Που δεν είναι η ουσία της ζωής. Στην Αγγλία, λόγου χάρη, οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τη δουλειά που κάνουν. Εδώ ντρέπονται. Όλοι ντρεπόμαστε για τη δουλειά που κάνουμε. Δεν καταλαβαίνω γιατί. Η δουλειά μεταβάλλει τον άνθρωπο; Τον κάνει ψηλότερο ή χαμηλότερο; Δηλαδή έγινα καλύτερος εγώ επειδή έγινα πρωθυπουργός, και τώρα που δεν είμαι πρωθυπουργός είμαι χειρότερος; Ή, αν ήμουνα εργάτης, θα ήμουνα χειρότερος; Από πού κι ως πού;

Έχετε όμως έναν τίτλο που θα ήθελαν να τον έχουν όλοι σχεδόν οι Έλληνες πολίτες. Είσαστε πρωθυπουργός.

Να τον κάνω τι τον τίτλο;

Να ζήσετε το μεγαλείο εκείνου που αποφασίζει για τους άλλους, να σας λένε «κύριε Πρόεδρε»…

Εμένα δεν μ’ αρέσει να με λένε Πρόεδρε, Τζαννετάκη θέλω να με λένε. Κι αν έχω μια φιλοδοξία, είναι να μπορέσω να κάνω το όνομα να είναι πιο σημαντικό από τον τίτλο που προσωρινά φέρει. Το όνομα είναι μόνιμο. Ο τίτλος είναι προσωρινός. Προσωπικά, το όνομά μου αναφέρω όπου πάω. Και όχι τον τίτλο που φέρω.

Κάποτε έλεγαν ότι «εκεί που σταματάει η λογική αρχίζει ο Στρατός». Σήμερα λένε ότι «εκεί που σταματάει η λογική αρχίζει η Ελλάδα»…

Είναι το κατάντημα! Σήμερα είναι ντροπή και να το προφέρουμε ακόμα. Όσο για την Ελλάδα, είναι όμορφη. Έχουμε τις τρέλες μας, αλλά κι αυτές οι τρέλες είναι όμορφες. Είμαστε ένας λαός με ταυτότητα. Θα μπορούσε η χώρα μας να παίξει ακόμα και σήμερα τον παλιό της ρόλο. Αυτόν του ουμανισμού.

Ένας άνθρωπος σαν και σας αισθάνεται άνετα σ’ αυτή τη χώρα;

Ναι. Αν και εγώ αισθάνομαι σαν Δον Κιχώτης που κυνηγάει ανεμόμυλους. Γιατί προωθώ ορισμένα πράγματα που ξέρω ότι φεύγοντας μπορεί να τα φάει το σκοτάδι. Και, πολλές φορές, αναρωτιέμαι αν πορεύομαι σωστά… Ή μήπως δεν έχει νόημα αυτό που κάνω. Αλλά, παρ’ όλα αυτά, νομίζω ότι αξίζει τον κόπο.

Είχατε φανταστεί ποτέ ότι θα γίνετε πρωθυπουργός;

Όχι. Και όταν τ’ άκουσα, δεν με ξάφνιασε. Έχω ζήσει πολλά πράγματα στη ζωή μου. Έχω κάνει και πολλά επαγγέλματα. Και κλωστοϋφαντουργός δούλεψα στην «Πειραϊκή-Πατραϊκή». Έτσι, δεν με ξαφνιάζει τίποτα. Τα αντιμετωπίζω όλα με μια ηρεμία.

[…]

Πέστε μας την άποψή σας για την οικουμενική.

Ενεργούμε πυροσβεστικά. Δεν λύνουμε προβλήματα.

Κι αυτές οι ενδοκυβερνητικές διαμάχες, πώς σας φαίνονται;

Ακούστε. Παλιά στην Αθήνα υπήρχε ένας κινηματογράφος, το «Ροζικλαίρ». Εσείς δεν θα το θυμάστε, γιατί ήσασταν νέοι τότε. Εκεί λοιπόν υπήρχε μια ταμπέλα δίπλα στο ταμείο που έλεγε (απευθυνόμενη στα λουστράκια που ήταν πελάτες του σινεμά): «Αφήστε τα κασελάκια σας στην είσοδο». Αυτό θα έπρεπε να ισχύει και για μας από τη στιγμή που μπήκαμε στην οικουμενική. Ν’ αφήνουμε τα κομματικά μας κασελάκια απ’ έξω.

Τελικά, αισθάνεστε άνετα εσείς μέσα σ’ ένα τέτοιο κόμμα και σε μια τέτοια κυβέρνηση;

Κάθε άνθρωπος έχει το ένα του χέρι στη λάσπη και το άλλο στ’ αστέρια.

Το χέρι σας που είναι στη λάσπη; Μπορείτε να γίνετε πιο σαφής;

Είναι το χέρι που ακουμπάει το χάλι μας. Με το άλλο μετράω τ’ άστρα…

*Αποσπάσματα από συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο αείμνηστος Τζαννής Τζαννετάκης στο δημοσιογράφο – συγγραφέα Βασίλη Καββαθά και είχε δημοσιευτεί στον «Ταχυδρόμο» της 25ης Ιανουαρίου 1990. Ο Τζαννετάκης είχε απαντήσει στα ερωτήματα που του είχαν υποβληθεί με την ιδιότητα του υπουργού Εθνικής Άμυνας και υπουργού Τουρισμού στην κυβέρνηση κοινής αποδοχής (ευρέως γνωστής ως οικουμενικής κυβέρνησης) του Ξενοφώντος Ζολώτα.

Ο Τζαννής Τζαννετάκης γεννήθηκε στο Γύθειο Λακωνίας στις 13 Σεπτεμβρίου 1927 και απεβίωσε στην Αθήνα την Πρωταπριλιά του 2010.

Φοίτησε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων κατά τα έτη 1947-1949 και ακολούθως υπηρέτησε την πατρίδα ως αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Φοίτησε, επίσης, στη Σχολή Ηλεκτρονικού Πολέμου των ΗΠΑ (1957) και στη Σχολή Πολέμου (1967), ενώ έλαβε πτυχίο κυβερνήτη υποβρυχίων το 1963.

Στις 22 Απριλίου 1967 ο Τζαννετάκης υπέβαλε την παραίτησή του από το Πολεμικό Ναυτικό λόγω της αντίθεσής του προς το δικτατορικό καθεστώς. Τον Ιούλιο του 1969 συνελήφθη και εξορίστηκε στα Κύθηρα, όπου και παρέμεινε εκτοπισμένος κατά το διάστημα 1969-1971.

Από το 1977 έως το 2007 ο Τζαννετάκης εκλεγόταν αδιαλείπτως βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. Κατά τα έτη 1980-1981 θήτευσε ως υπουργός Δημοσίων Έργων.

Διετέλεσε πρωθυπουργός και ταυτόχρονα υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης συνεργασίας μεταξύ ΝΔ και Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου (ΚΚΕ και ΕΑΡ) στο χρονικό διάστημα από τις 2 Ιουλίου έως τις 11 Οκτωβρίου 1989.

Ορόσημο της σύντομης πρωθυπουργικής θητείας του αποτέλεσε το κάψιμο των φακέλων κοινωνικών φρονημάτων, που διατηρούσε έως τη Μεταπολίτευση η Ασφάλεια.