Καφές: Πώς το πιο μυρωδάτο φρούτο του κόσμου αυξάνει την τιμή του

Κατακόρυφη αύξηση καταγράφεται στην τιμή του καφέ, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και διεθνώς.

Τιμές όπως £5 στο Λονδίνο ή $7 στη Νέα Υόρκη για ένα φλιτζάνι καφέ μπορεί να φαίνονται απίστευτες σε μερικούς, σύντομα όμως θα μπορούσαν να είναι πραγματικότητα χάρη σε μια «τέλεια καταιγίδα» οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων στις κορυφαίες περιοχές παραγωγής καφέ του κόσμου.

Το κόστος των μη καβουρδισμένων κόκκων στις διεθνείς αγορές έχει φτάσει σε ένα «ιστορικά υψηλό επίπεδο», σύμφωνα με την αναλύτρια Judy Ganes. Οι ειδικοί το αποδίδουν αυτό στα προβλήματα στις καλλιέργειες, στα εξαντλημένα αποθέματα και… στο πιο μυρωδάτο φρούτο του κόσμου.

Στροφή στην καλλιέργεια του durian

Το 2021 ένας παγετός κατέστρεψε τις καλλιέργειες καφέ στη Βραζιλία, τον μεγαλύτερο παραγωγό κόκκων Arabica στον κόσμο. Αυτή η έλλειψη κόκκων έστρεψε τους αγοραστές σε χώρες όπως το Βιετνάμ, τον κύριο παραγωγό κόκκων Robusta. Ωστόσο, οι αγρότες εκεί αντιμετώπισαν την χειρότερη ξηρασία της περιοχής εδώ και σχεδόν μια δεκαετία.

«Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την ανάπτυξη των καφεόδεντρων και έτσι με τη σειρά τους επηρεάζονται και οι κόκκοι καφέ», εξηγεί στο BBC ο Will Frith, σύμβουλος καφέ στην πόλη Χο Τσι Μινχ.

Με αυτά τα δεδομένα, οι Βιετναμέζοι αγρότες στράφηκαν στην καλλιέργεια του durian, ενός κίτρινου, εξωτικού φρούτου με έντονη οσμή, το οποίο είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στην Κίνα. Χαρακτηριστικό είναι ότι το μερίδιο αγοράς του σχεδόν διπλασιάστηκε μεταξύ 2023 και 2024, και ορισμένοι εκτιμούν ότι η καλλιέργειά του είναι πέντε φορές πιο επικερδής από τον καφέ.

«Στο Βιετνάμ οι καλλιεργητές αντιδρούν ασταθώς στις διακυμάνσεις των τιμών της αγοράς, υπερδεσμεύονται και στη συνέχεια κατακλύζουν την αγορά με ποσότητες της νέας τους σοδειάς», λέει ο κ. Frith.

Καθώς πλημμύριζαν την Κίνα με durian, οι εξαγωγές καφέ Robusta μειώθηκαν κατά 50% τον Ιούνιο -σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους- και τα αποθέματα ήταν πλέον «σχεδόν εξαντλημένα», σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Καφέ.

Την ίδια ώρα, η Κολομβία, η Αιθιοπία, το Περού και η Ουγκάντα αύξησαν τις εξαγωγές τους, αλλά δεν παρήγαγαν αρκετά για να καλύψουν την παγκόσμια ζήτηση καφέ, οδηγώντας σε ρεκόρ τιμών τους κόκκους Robusta και Arabica.

Μια επερχόμενη κρίση στην αγορά;

Επηρεάζει όμως πράγματι η μεταβαλλόμενη παγκόσμια οικονομία του καφέ την τιμή του ροφήματος στα καταστήματα; Ενδεχομένως…

Ο χονδρέμπορος Paul Armstrong πιστεύει ότι οι καταναλωτές καφέ μπορεί σύντομα να αντιμετωπίσουν την «τρελή» προοπτική να πληρώνουν πάνω από £5 στο Ηνωμένο Βασίλειο για έναν καφέ.

Ο ίδιος διευθύνει το Carrara Coffee Roasters και εισάγει κόκκους από τη Νότια Αμερική και την Ασία, οι οποίοι στη συνέχεια καβουρδίζονται και αποστέλλονται σε καφετέριες σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.Όπως λέει στο BBC, πρόσφατα αύξησε τις τιμές του, ελπίζοντας ότι θα αντιστοιχούσαν στις υψηλότερες τιμές ζήτησης, αλλά τα κόστη έχουν «μόνο εντατικοποιηθεί» από τότε.

«Ορισμένα από τα συμβόλαιά μου λήγουν τους επόμενους μήνες και τα καφέ που εξυπηρετώ σύντομα θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα μεταφέρουν τα υψηλότερα κόστη στους πελάτες τους», προσθέτει και προβλέπει ότι η τιμή του καφέ αναπόφευκτα θα αυξηθεί παντού.

Οι ειδικοί του κλάδου προειδοποιούν ότι μια υψηλή τιμή αγοράς για τον καφέ μπορεί να μην μεταφραστεί απαραίτητα σε υψηλότερες τιμές λιανικής.

Ο Felipe Barretto Croce, CEO της FAFCoffees στη Βραζιλία, συμφωνεί ότι οι καταναλωτές νιώθουν το τσίμπημα στις τιμές, ωστόσο υποστηρίζει ότι αυτό οφείλεται κυρίως «σε πληθωριστικά κόστη γενικά», όπως είναι το ενοίκιο και τα εργατικά, παρά στο κόστος των κόκκων.

Η εταιρεία Allegra Strategies, με τη σειρά της, εκτιμά ότι οι κόκκοι συνεισφέρουν λιγότερο από το 10% της τιμής ενός φλιτζανιού καφέ. «Ο καφές είναι ακόμα πολύ φθηνός, ως πολυτελές αγαθό, αν το φτιάξετε στο σπίτι», τονίζει.

Υπάρχει ελπίδα για πτώση των τιμών στο μέλλον;

Η ερχόμενη σοδειά στη Βραζιλία, η οποία παράγει το ένα τρίτο του καφέ στον κόσμο, θεωρείται κρίσιμη, σύμφωνα με τον κ. Croce.

«Αυτό που όλοι περιμένουν οι βροχές. Εάν βρέξει νωρίς, τα φυτά θα είναι αρκετά υγιή και η ανθοφορία θα είναι καλή. Αλλά αν οι βροχές έρθουν αργά τον Οκτώβριο οι προβλέψεις για την επόμενη καλλιέργεια θα αλλάξουν και το άγχος της αγοράς θα συνεχιστεί», αναφέρει.

Μακροπρόθεσμα, η κλιματική αλλαγή θέτει σοβαρές προκλήσεις για την παγκόσμια βιομηχανία καφέ. Μια μελέτη από το 2022 έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ακόμη και αν μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η περιοχή που είναι πιο κατάλληλη για την καλλιέργεια καφέ θα μπορούσε να μειωθεί κατά 50% έως το 2050.

Ένα μέτρο για την προστασία της βιομηχανίας του καφέ στο μέλλον που έχει την υποστήριξη του κ. Croce είναι ένα «πράσινο ασφάλιστρο», ένας μικρός φόρος δηλαδή που επιβάλλεται στον καφέ και δίνεται στους αγρότες για να επενδύσουν σε αναγεννητικές γεωργικές πρακτικές, οι οποίες συμβάλλουν στην προστασία και τη διατήρηση της βιωσιμότητας των καλλιεργήσιμων εκτάσεων.

Έτσι, ενώ το durian είναι εν μέρει υπεύθυνο για την αύξηση των τιμών τώρα, μια αλλαγή του κλίματος μπορεί τελικά να βάλει σε κίνδυνο την προσιτότητα του καφέ τα επόμενα χρόνια.