«Απειλή πανδημίας» εξαιτίας των ανθεκτικών μυκήτων

Οι ανθεκτικές λοιμώξεις από μύκητες απειλούν να μετατραπούν σε μια νέα «πανδημία». Αυτό προειδοποιεί με σχόλιό της στην ιατρική επιθεώρηση «The Lancet» διεθνής ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, του Ινστιτούτου Westerdijk και του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι περισσότεροι παθογόνοι μύκητες που έχουν ταυτοποιηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και οι οποίοι είναι σήμερα υπαίτιοι για περίπου 3,8 εκατομμύρια θανάτους ετησίως είτε είναι ήδη ανθεκτικοί στις θεραπείες είτε αναπτύσσουν ταχέως ανθεκτικότητα στα αντιμυκητιασικά φάρμακα.

Δεν είναι μόνο τα βακτήρια το πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής

Οι συγγραφείς του άρθρου σημειώνουν πως το γεγονός ότι το βάρος έχει πέσει τα τελευταία χρόνια μόνο στα βακτήρια δεν μπορεί να προσφέρει συνολική λύση ενάντια στη μικροβιακή αντοχή (ΑΜR). Για αυτό και ζητούν η επικείμενη συνάντηση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τη μικροβιακή αντοχή η οποία θα ξεκινήσει στις 26 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη να περιλάβει την ανθεκτικότητα των μυκήτων στις θεραπείες.

Οι κύριοι «ένοχοι» για τις καταστρεπτικές συνέπειες στην υγεία

Η ανθεκτικότητα των μυκήτων αποτελεί στις μέρες μας τον κανόνα παρά την εξαίρεση σε ό,τι αφορά τις τέσσερις διαθέσιμες κατηγορίες αντιμυκητιασικών φαρμάκων καθιστώντας δύσκολη – αν όχι αδύνατη – τη θεραπεία πολλών επιθετικών μυκητιασικών λοιμώξεων.

Τέτοιες ανθεκτικές λοιμώξεις προκαλούνται μεταξύ άλλων από τους μύκητες Aspergillus, Candida, Nakaseomyces glabratus και Trichophyton indotineae – όλες αυτές οι λοιμώξεις έχουν καταστρεπτική επίδραση στην υγεία των πιο ηλικιωμένων ατόμων καθώς και των ασθενών με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

Ο μύκητας Aspergillus fumigatus, ένας από τους πιο ανθεκτικούς στη θεραπεία μύκητες, κάτω από το μικροσκόπιο

«Παραγκωνισμένο» το μείζον ζήτημα των μυκητιασικών λοιμώξεων

Οπως ανέφερε ο δρ Νόρμαν βαν Ριν από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, εκ των κύριων συγγραφέων του άρθρου στο Lancet «οι περισσότεροι συμφωνούν ότι οι ανθεκτικές βακτηριακές λοιμώξεις αποτελούν σημαντικό μέρος του προβλήματος της μικροβιακής αντοχής. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, πολλές λοιμώξεις ανθεκτικές στα φάρμακα οφείλονται σε διεισδυτικούς μύκητες στους οποίους δεν έχει δοθεί η δέουσα σημασία από επιστήμονες, κυβερνήσεις, κλινικούς γιατρούς και φαρμακευτικές εταιρείες. Η απειλή από τους μύκητες και την ανθεκτικότητά τους στις θεραπείες, παρότι αποτελεί παγκόσμιο ζήτημα, έχει αφεθεί εκτός της συζήτησης».

Το κύριο εμπόδιο στην ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπειών

Σε αντίθεση με τα βακτήρια, τα κύτταρα των μυκήτων έχουν πολλές ομοιότητες με τα ανθρώπινα, γεγονός, που σύμφωνα με τους ειδήμονες, καθιστά δύσκολη την ανάπτυξη θεραπειών οι οποίες θα πολεμούν τους μύκητες με ελάχιστη τοξικότητα για τους ανθρώπους.

Η διασταυρούμενη ανθεκτικότητα και το σημείο μηδέν

Από την πλευρά του ο έτερος κύριος συγγραφέας του άρθρου στο Lancet καθηγητής Φέρι Χάγκεν από το Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ και το Ινστιτούτο Westerdijk στην Ολλανδία τόνισε πως «παρά τις τεράστιες δυσκολίες στην ανάπτυξη νέων αντιμυκητιασικών παραγόντων, τα τελευταία χρόνια αρκετοί υποσχόμενοι νέοι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων εντελώς νέων κατηγοριών μορίων, έχουν μπει σε κλινικές δοκιμές. Ωστόσο πριν καν φθάσουν στην αγορά μετά από χρόνια ανάπτυξης, εμφανίζονται μυκητοκτόνα με παρόμοιους μηχανισμούς δράσης τα οποία χρησιμοποιούνται στη γεωργία, γεγονός που οδηγεί σε διασταυρούμενη ανθεκτικότητα. Και αυτό μας οδηγεί και πάλι στο σημείο μηδέν. Είναι αλήθεια ότι πολλές ζωτικής σημασίας καλλιέργειες πλήττονται από μύκητες με αποτέλεσμα να απαιτείται προστασία ενάντια στους μύκητες σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των τροφίμων. Το ερώτημα όμως είναι με τι κόστος;».

Οι συστάσεις

Οι επιστήμονες που υπογράφουν το άρθρο του Lancet συστήνουν:

• Παγκόσμια συμφωνία σχετικά με τον περιορισμό της χρήσης συγκεκριμένων κατηγοριών μυκητοκτόνων.
• Συνεργασία ώστε να υπάρξουν κανονισμοί που θα διασφαλίζουν την ασφάλεια των τροφίμων αλλά και την ενιαία υγεία ζώων, φυτών και ανθρώπων.
• Προτεραιότητα στη συζήτηση για τις μυκητιασικές λοιμώξεις στη συνάντηση του ΟΗΕ που θα λάβει χώρα σε μερικές ημέρες.