Δικάστηκε για διπλή δολοφονία και λατρεύτηκε από τη γαλλική Aριστερά – H βίαιη ζωή του Πιερ Γκολντμάν

Ο Πιερ Γκολντμάν ήταν πολλά πράγματα κατά τη διάρκεια της ζωής του – και επίσης το πολικό αντίθετο των περισσότερων από αυτά τα πράγματα. Ένας ένθερμος μαχητής του δρόμου από τη Λυών, ο οποίος περιφρονούσε τους Γάλλους φοιτητές διαδηλωτές του Μάη του 1968 επειδή μπλέχτηκαν σε αστικές συζητήσεις, ήταν επίσης ένας άνθρωπος με ακριβά γούστα, του οποίου η αναζήτηση της επανάστασης παρεμποδίστηκε από τα φανταχτερά αυτοκίνητα, τα σικ εστιατόρια και τα τραγανά πουκάμισα.

Μεγάλος ηθικολόγος και μαγνητική φιγούρα για την Αριστερά στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, ο Γκολντμάν μπορούσε επίσης να είναι ένας μηδενιστής προβοκάτορας. Λατρεμένος από τη διανόηση της χώρας του, ήταν ένας γοητευτικός συγγραφέας, ενώ ήταν επίσης ένας άγριος γκάνγκστερ που λήστευε φαρμακεία και γαλακτοκομεία για μια χούφτα μετρητά.

Δεν υπάρχει μία αλήθεια

Η ταινία The Goldman Case του Γάλλου σκηνοθέτη Cédric Kahn, η οποία κυκλοφορεί την επόμενη εβδομάδα, δεν προσπαθεί τόσο να ξετυλίξει αυτό το πλέγμα αντιφάσεων όσο να σκύψει κατευθείαν πάνω τους.

Η ταινία διαδραματίζεται εξ ολοκλήρου μέσα στη δικαστική αίθουσα όπου, το 1976, ο Γκολντμάν δικάστηκε για δεύτερη φορά για την υποτιθέμενη διπλή δολοφονία δύο φαρμακοποιών, και η γοητεία της ταινίας – όπως και της βραβευμένης με Όσκαρ «Ανατομία μιας πτώσης» – έγκειται στην άρνησή της να δεσμευτεί σε μια συγκεκριμένη εκδοχή της αλήθειας έναντι μιας άλλης.

«Με το ζόρι έζησα πριν φτάσω στην ηλικία που έπρεπε να πεθάνω στα κρεματόρια της Πολωνίας», έγραψε αργότερα στα απομνημονεύματά του

Photo: YouTube

Αχνές αναμνήσεις ενός Πολωνοεβραίου

Ορισμένοι πρώην γνωστοί και βιογράφοι, ωστόσο, επιμένουν ότι υπάρχει ένας πραγματικός Γκολντμάν πέρα από τους μύθους και τα παράδοξα. Γεννημένος τον Ιούνιο του 1944 από Πολωνοεβραίους γονείς που είχαν συμμετάσχει στην κομμουνιστική αντίσταση στη ναζιστική κατοχή της Γαλλίας, ο Γκολντμάν μπήκε σε έναν κόσμο που επισκιάστηκε από το Ολοκαύτωμα.

«Με το ζόρι έζησα πριν φτάσω στην ηλικία που έπρεπε να πεθάνω στα κρεματόρια της Πολωνίας», έγραψε αργότερα στα απομνημονεύματά του, με τίτλο «Dim Memories of a Polish Jew Born in France» (Αχνές αναμνήσεις ενός Πολωνοεβραίου που γεννήθηκε στη Γαλλία).

Όταν οι γονείς του χώρισαν λίγο μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο πατέρας του τον απήγαγε για να εμποδίσει τη μητέρα του να τον πάει στην Πολωνία. Ανατράφηκε κυρίως από συγγενείς και τη δεύτερη σύζυγο του πατέρα του. Ετεροθαλής αδελφός του ήταν ο Ζαν-Ζακ Γκολντμάν, μετέπειτα τραγουδιστής της ποπ-ροκ που ψηφίστηκε συχνά ως η πιο θαυμαστή διασημότητα της Γαλλίας.

«Ήταν ένα είδος φιγούρας Ρομπέν των Δασών»

Παρότι αποβλήθηκε από διάφορα σχολεία κατά τη διάρκεια της νεότητάς του, το 1963 ο Γκολντμάν κατάφερε να εισαχθεί στη Σορβόννη, όπου έγινε μέλος της κομμουνιστικής φοιτητικής ένωσης.

Η συγγραφέας Ανέτ Λεβί-Ουίλαρντ, η οποία σπούδαζε νομικά στο διάσημο πανεπιστήμιο του Παρισιού την ίδια εποχή, θυμάται ένα περιστατικό το 1966, όπου δεξιοί κακοποιοί έκλεισαν την είσοδο ενός πανεπιστημιακού κτιρίου και ο Γκολντμάν ηγήθηκε της επίθεσης για να τους διώξει, κρατώντας ένα ξύλινο ρόπαλο.

«Για εμάς τους νεότερους φοιτητές», θυμάται, «ήταν ένα είδος φιγούρας Ρομπέν των Δασών». Ήθελε να είναι το αντίθετο των Εβραίων που μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς χωρίς, όπως πίστευε, να αντισταθούν. «Γι’ αυτόν, η εβραϊκότητα σήμαινε αντίσταση».

«Έχασε την πολιτιστική επανάσταση που συνέβη το 1968», λέει η Λεβί-Ουίλαρντ. «Όταν επέστρεψε, δεν θέλαμε πια να γίνουμε κομμουνιστές και εκείνος είχε χαθεί»

Photo: YouTube

Ήθελε να πετάει χειροβομβίδες, όχι μόνο τούβλα

Αλλά ακόμη και όταν η φοιτητική πολιτική διογκώθηκε σε κάτι μεγαλύτερο και οι καταλήψεις πανεπιστημιακών κτιρίων εξελίχθηκαν σε πανεθνικές απεργίες που ανάγκασαν τον πρόεδρο Σαρλ ντε Γκωλ να διαφύγει για λίγο στη Γερμανία, ο Γκολντμάν αισθανόταν άσχημα με τους συμπατριώτες του. «Ήμουν σοκαρισμένος που το μόνο που έκαναν ήταν να μιλάνε», έγραψε στα απομνημονεύματά του, «και που βρήκαν την απλή συζήτηση αιτία για να χαρούν». Ήθελε να πετάει χειροβομβίδες, όχι μόνο τούβλα.

Τον Ιούνιο του 1968, καθώς οι διαδηλώσεις στο Παρίσι είχαν καταλαγιάσει, ο Γκολντμάν κατευθύνθηκε στη Βενεζουέλα για να συμμετάσχει σε αυτό που πίστευε ότι ήταν μια πραγματική επανάσταση. Όταν επέστρεψε τον επόμενο χρόνο, έχοντας περάσει 14 μήνες κρυμμένος με μια αντάρτικη ομάδα και χωρίς να ρίξει ούτε έναν πυροβολισμό, το Παρίσι είχε αλλάξει.

«Έχασε την πολιτιστική επανάσταση που συνέβη το 1968», λέει η Λεβί-Ουίλαρντ. «Όταν επέστρεψε, δεν θέλαμε πια να γίνουμε κομμουνιστές και εκείνος είχε χαθεί».

«Αγόρασα πολλά πουκάμισα»

Το μεγαλύτερο εμπόδιο του Γκολντμάν στην πορεία προς την επανάσταση, όπως αποδείχθηκε, ήταν ο ίδιος. Έχοντας καταστρώσει ένα σχέδιο για την απαγωγή του διάσημου ψυχαναλυτή Ζακ Λακάν, τον έπιασε δέος όταν είδε τον ασπρομάλλη στοχαστή να βγαίνει από το γραφείο του και απλώς έφυγε. Τα σχέδια για επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα με ένοπλους κομάντος παρέμειναν επίσης όνειρα θερινής νυκτός.

Αν και μετέφερε ένα σημαντικό ποσό μετρητών από μια ληστεία τράπεζας στη Βενεζουέλα, ο Γκολντμάν τα σπατάλησε γρήγορα. «Αγόρασα πολλά πουκάμισα», εξομολογείται ο χαρακτήρας του, τον οποίο υποδύεται ο Άριελ Βορτχάλτερ στην ταινία. «Ιδρώνω πολύ και σιχαίνομαι να πλένω ρούχα».

Όταν τα χρήματα τελείωσαν, άρχισε να πραγματοποιεί ένοπλες επιθέσεις και, στις 8 Απριλίου 1970, συνελήφθη από την αστυνομία του Παρισιού για μια ληστεία στη λεωφόρο Richard-Lenoir κατά την οποία δολοφονήθηκαν δύο φαρμακοποιοί και τραυματίστηκαν άλλα δύο άτομα.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Beverly Hills Courier (@beverlyhillscourier)

«Ήμασταν και οι δύο μόλις 29 ετών»

Κατά τη διάρκεια της πρώτης δίκης, πέντε μάρτυρες αναγνώρισαν τον Γκολντμάν ως δράστη και οι ένορκοι τον κήρυξαν ομόφωνα ένοχο και για τους δύο φόνους, κάτι που θα σήμαινε θάνατο από γκιλοτίνα, επειδή η Γαλλία δεν είχε καταργήσει τη θανατική ποινή μέχρι το 1981.

Μια δεύτερη ψηφοφορία από τους ίδιους ενόρκους, αναγνωρίζοντας ελαφρυντικές περιστάσεις, του επέβαλε ισόβια κάθειρξη.

Ο Φρανσίς Σουραγκί, ένας φοιτητής νομικής με καταγωγή από την Αλγερία, παρακολούθησε τη δίκη ως θεατής επειδή γνώριζε τον Γκολντμάν από τα μαθήματα καράτε. Κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων στη διαδικασία, οι παλιοί γνωστοί μιλούσαν.

Μετά την ετυμηγορία, ο Γκολντμάν έγραψε στον Σουραγκί, ζητώντας του βοήθεια για την έφεση και την υπεράσπισή του σε μια νέα δίκη. «Ήμασταν και οι δύο μόλις 29 ετών», λέει ο Σουραγκί. «Δεν είχε υπάρξει ποτέ στο παρελθόν επιτυχής έφεση κατά ποινής ισόβιας κάθειρξης στη Γαλλία. Ήταν μια τεράστια πρόκληση».

Η προκατάληψη και όχι η απόδειξη είχε οδηγήσει στην ενοχοποίησή του

Η επιτυχία τους σε αυτό που έμελλε να γράψει νομική ιστορία είχε να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το γεγονός ότι κατάφεραν να προσλάβουν τις υπηρεσίες του ευμετάβλητου δικηγόρου τζορτζ Κιέμαν μετέπειτα υπουργού Δικαιοσύνης. Υπήρχε επίσης το γεγονός ότι ο Γκολντμάν ήταν ο δικός του συνήγορος υπεράσπισης στο δικαστήριο, αν και με τον Κιέμαν επικεφαλής. «Ο καλύτερος δικηγόρος στην όλη υπόθεση ήταν ο ίδιος ο Γκολντμάν», λέει ο Σουραγκί.

Σε μια συχνά ταραχώδη δίκη γεμάτη με υποστηρικτές του Γκολντμάν, έπεισαν τους ενόρκους ότι τα στοιχεία εναντίον του Γκολντμάν ήταν έμμεσα και ότι η πρώτη δίκη ήταν γεμάτη με διαδικαστικές παρατυπίες: ο μάρτυρας-κλειδί, για παράδειγμα, είχε ξεχωρίσει τον Γκολντμάν σε μια παρέλαση ταυτότητας, αφού τον είχε εντοπίσει στο διάδρομο του αστυνομικού τμήματος με χειροπέδες λίγο νωρίτερα.

Η προκατάληψη και όχι η απόδειξη είχε οδηγήσει στην ενοχοποίησή του, υποστήριξαν.

«Ακόμα δεν μπορώ να φανταστώ ότι ο τύπος που ήξερα θα πυροβολούσε εν ψυχρώ δύο γυναίκες. Μπορεί να βρισκόταν στη σκηνή, αλλά να μην πυροβόλησε, και στη συνέχεια να προσπάθησε να καλύψει τον πραγματικό δράστη»

Photo: YouTube

Συγκρίσεις με την υπόθεση Ντρέιφους

Κάποιες ασυνήθιστες τακτικές βοήθησαν επίσης. Ένας διαβόητα βίαιος εγκληματίας, με τον οποίο ο Γκολντμάν είχε γίνει φίλος στη φυλακή, έστειλε στον δικαστή ένα τηλεγράφημα στο οποίο ισχυριζόταν ότι γνώριζε την ταυτότητα του πραγματικού δράστη των δολοφονιών.

Αυτό υποχρέωσε το δικαστήριο να τον καλέσει ως μάρτυρα. Καθώς ο αλυσοδεμένος εγκληματίας κατέθετε στο δικαστήριο, ο Γκολντμάν εκμυστηρεύτηκε στον Σουραγκί ότι αυτός ο νέος φερόμενος ως δράστης δεν θα μπορούσε να αρνηθεί τους ισχυρισμούς αφού ήταν νεκρός – δολοφονημένος από τον ίδιο τον συγκρατούμενό του.

Δεδομένης της θρησκείας του κατηγορούμενου, οι εφημερίδες έκαναν συγκρίσεις με την υπόθεση Ντρέιφους, αν και, όπως έγραψε ο Guardian, η προκατάληψη του δικαστικού συστήματος εδώ ήταν «αντι-αριστερή και αντι-μαύρη παρά αντι-εβραϊκή».

«Αλλά η αλήθεια είναι η αλήθεια»

Τον Οκτώβριο του 1976, ο Γκολντμάν κρίθηκε αθώος. Αυτό σήμαινε ότι ήταν αθώος; «Δεν είναι ξεκάθαρο», λέει η Λεβί-Ουίλαρντ, η οποία εργάστηκε μαζί του στην εφημερίδα Libération μετά την αποφυλάκισή του.

«Ακόμα δεν μπορώ να φανταστώ ότι ο τύπος που ήξερα θα πυροβολούσε εν ψυχρώ δύο γυναίκες. Μπορεί να βρισκόταν στη σκηνή, αλλά να μην πυροβόλησε, και στη συνέχεια να προσπάθησε να καλύψει τον πραγματικό δράστη».

Για τη βιογραφία του Γκολντμάν, το 2005, ο συγγραφέας Μισέλ Πραζάν εντόπισε τον Τζολ Λουτρέκ, τον άνθρωπο που είχε δώσει άλλοθι στον Γκολντμάν. «Ο Λουτρέκ μου είπε ότι ο Γκολντμάν ήταν στο σπίτι του την ημέρα του εγκλήματος», λέει ο Πραζάν, «αλλά όχι την ώρα της πραγματικής ληστείας». Ωστόσο, δεν είχε πει ψέματα στο δικαστήριο: η εισαγγελία απλώς δεν του είχε κάνει τις σωστές ερωτήσεις. «Μου αρέσει πραγματικά ως χαρακτήρας», λέει ο Πραζάν, ο οποίος εργάστηκε στην ταινία στα πρώτα στάδια, αλλά αργότερα διαφώνησε με τους δημιουργούς της. «Αλλά η αλήθεια είναι η αλήθεια».

«Ο Κάφκα ξαναγραμμένος από τους Μόντι Πάιθον»

Ο ίδιος ο Γκολντμάν προκάλεσε ερωτήματα σχετικά με την αθωότητά του το 1977 με την κυκλοφορία ενός μυθιστορήματος, του The Ordinary Misadventure of Archibald Rapoport. Περιγραφόμενο από τη Le Monde ως «ο Κάφκα ξαναγραμμένος από τους Μόντι Πάιθον», ο φανταστικός ήρωας του Γκολντμάν δολοφονεί τέσσερις αστυνομικούς, δύο δικαστές και έναν δικηγόρο, αφήνοντας δονητές σε κάθε τόπο εγκλήματος.

Ο Κιεμάν δήλωσε ότι ενοχλήθηκε από το περιεχόμενο του βιβλίου, χαρακτηρίζοντας την έκδοσή του πράξη μνημειώδους βλακείας.

Αλλά δεν υπήρχε πολύς χρόνος για να αναπτυχθούν οι αμφιβολίες. Λιγότερο από τρία χρόνια μετά την αποφυλάκισή του, ο Γκολντμάν πυροβολήθηκε στους δρόμους του Παρισιού, δύο σφαίρες διαπέρασαν την καρδιά του και άλλη μία τον δεξιό πνεύμονα.

Ήταν το πρώτο από τα τρία ευρωπαϊκά είδωλα της αντικουλτούρας των οποίων η ζωή διεκόπη βίαια σε σύντομο χρονικό διάστημα: Ο Γερμανός φοιτητής ηγέτης Ρούντι Ντούτσκε θα πέθαινε λίγους μήνες αργότερα από επιπλοκές που προήλθαν από τραύματα που είχαν υποστεί σε προηγούμενη απόπειρα δολοφονίας, ενώ ο Τζον Λένον θα πυροβολούνταν ένα χρόνο αργότερα.

Δείτε το τρέιλερ της ταινίας Υπόθεση Γκολντμάν 

Η βρώμικη δουλειά του κυβερνώντος γκωλικού κόμματος

«Ο Γκολντμάν έγινε άγιος για την Αριστερά», λέει η Λεβί-Ουίλαρντ, η οποία κάλυψε την κηδεία για τη Libération. Περίπου 15.000 άνθρωποι συνόδευσαν το φέρετρό του στο νεκροταφείο Père Lachaise, μεταξύ των οποίων μερικοί από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες και στοχαστές της Γαλλίας.

Ο ηλικιωμένος Ζαν-Πολ Σαρτρ ηγήθηκε, αλλά αρρώστησε και έφυγε με ταξί.

Μια τρομοκρατική ομάδα με την ονομασία Honour of the Police ανέλαβε τη δολοφονία του Γκολντμάν, αν και αργότερα αποδείχθηκε ότι δεν υπήρχε τέτοια ομάδα. Σε απομνημονεύματά του που δημοσιεύτηκαν μετά θάνατον το 2015, ο πρώην αλεξιπτωτιστής René Resciniti de Says ισχυρίστηκε ότι συμμετείχε στη δολοφονία του Γκολντμάν για λογαριασμό της SAC, της πολιτοφυλακής που είχε αναλάβει να κάνει τη βρώμικη δουλειά του κυβερνώντος γκωλικού κόμματος.

Αλλά η βιογραφία του Πραζάν υποδηλώνει ότι το κίνητρο πίσω από τη δολοφονία μπορεί να ήταν λιγότερο πολιτικό, συνδέοντάς το με σκοτεινές συμφωνίες όπλων. Ο Γκολντμάν, λέει, είχε προσπαθήσει να προμηθευτεί όπλα για την Eta, τους Βάσκους αυτονομιστές, και μιλούσε με ένα εξέχον μέλος της στο Παρίσι, το οποίο ήταν επίσης πληροφοριοδότης της αστυνομίας.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Toronto Jewish Film Foundation (@tjffgrams)

Οι εξεγερμένες δεκαετίες

Αυτά τα στοιχεία, αν ισχύουν, ίσως να είναι οι τελευταίες παραδοξότητες του Γκολντμάν: τελικά, υπήρξε μάρτυρας όχι για τον μεγάλο σκοπό της γενιάς του, αλλά για τον εαυτό του – ένας επίδοξος τρομοκράτης που έπεσε θύμα της πραγματικότητας. «Ο Πιέρ Γκολντμάν δεν έζησε τη ζωή ενός ήρωα», λέει η Λεβί-Ουίλαρντ. «Ήμασταν ερωτευμένοι με έναν μύθο».

Το να αντιφάσκεις με τον εαυτό σου δεν είναι πάντα κακό πράγμα, ειδικά για τους επίδοξους επαναστάτες. Στη Γερμανία και την Ιταλία, οι μαχητικές ομάδες που προέκυψαν από τις φοιτητικές διαμαρτυρίες ήταν πολύ πιο συνεπείς – και οι βομβαρδιστικές εκστρατείες τους στοίχισαν τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους ως αποτέλεσμα.

«Τα χρόνια γύρω από το 1968 ήταν μια περίοδος βαθιάς ριζοσπαστικοποίησης για την ευρωπαϊκή αριστερά», λέει ο Philippe Marlière, καθηγητής ευρωπαϊκής πολιτικής στο University College του Λονδίνου. «Αλλά για κάποιο λόγο, στη Γαλλία δεν δημιουργήθηκε μια μαχητική στιγμή. Μόνο ο Γκολντμάν έφτασε κοντά».

Ο συμβιβασμός δεν ήταν στο DNA του

Πού θα κατέληγε ο Γκολντμάν αν είχε επιβιώσει; «Θα ήταν ένας εξαιρετικός κυνηγός ναζί», λέει ο Σουραγκί.

«Θα έπρεπε να το είχε κάνει αυτό με τη ζωή του». Η Λεβί-Ουίλαρντ, εν τω μεταξύ, λέει: «Πιστεύω ότι θα είχε γίνει μια σημαντική προσωπικότητα στα γαλλικά γράμματα, αλλά όχι στην πολιτική. Ένας πολιτικός πρέπει να κάνει συμβιβασμούς – και ο συμβιβασμός δεν ήταν στο DNA του Γκολντμάν».

*Η ταινία The Goldman Case (Υπόθεση Γκολντμάν) έχει πάρει διανομή από τη WEIRD WAVE.

*Με στοιχεία από theguardian.com | Αρχική Φωτό: YouTube