Νησί του Πάσχα: Ανατρέπεται η αμφιλεγόμενη θεωρία της «οικοκτονίας»

Αντίθετα από ό,τι λέει η διαδεδομένη αλλά αμφιλεγόμενη θεωρία, το απομονωμένο και μυστηριώδες Νησί του Πάσχα στον Ειρηνικό δεν υπέστη πληθυσμιακή κατάρρευση λόγω υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων που άφησε το τοπίο γυμνό, δείχνουν γενετικές αναλύσεις στα οστά κατοίκων.

Η μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature επιβεβαιώνει επίσης ότι το νησί, το οποίο απέχει 3.700 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική Νότια Αμερική, προέρχονταν μεν από την Πολυνησία, είχαν όμως επαφές και με την ενδοχώρα, στην οποία έφτασαν τον 14^ο αιώνα, πολύ πριν φτάσει ο Κολόμβος στον Νέο Κόσμο το 1492.

Γνωστοί και ως Ράπα Νούι, όπως ονομάζεται και το Νησί του Πάσχα στην τοπική γλώσσα, οι κάτοικοι άφησαν πίσω τους εκατοντάδες μονολιθικά αγάλματα, γνωστά ως μοάι, που σημαδεύουν εδώ και αιώνες το νησί και το τυλίγουν στο μυστήριο. Σήμερα, το Νησί του Πάσχα ανήκει στη Χιλή.

Η ανάλυση δεν εντόπισε καμία ένδειξη γενετικής στενωπού.

Κάποιοι ειδικοί, όπως ο γεωγράφος Τζάρεντ Ντάιαμοντ στο βιβλίο του 2005 Collapse, χρησιμοποιούν το Νησί του Πάσχα ως παράδειγμα προς αποφυγή για να καταδείξουν ότι η υπερεκμετάλλευση πεπερασμένων πόρων μπορεί να οδηγήσει σε οικολογική καταστροφή, απότομη μείωση του πληθυσμού και κοινωνική κατάρρευση.

Ωστόσο η θεωρία της «οικτονίας» παραμένει αμφιλεγόμενη, με ορισμένους αρχαιολόγους να εκτιμούν ότι οι Ράπα Νούι διατηρούσαν μια μικρή αλλά βιώσιμη κοινωνία.

Τα αγάλματα «μοάι» έκαναν το Νησί του Πάσχα διάσημο σε όλο τον κόσμο (Reuters)

Γονιδιώματα του Νησιού του Πάσχα

Η τελευταία μελέτη εξετάζει τα γονιδιώματα 400 κατοίκων του νησιού τα τελευταία 400 χρόνια, οστά που φυλάσσονται στο Μουσείο του Ανθρώπου στο Παρίσι, τμήμα του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας.

Η ανάλυση δεν εντόπισε καμία ένδειξη γενετικής στενωπού, το φαινόμενο της απότομης συρρίκνωσης της γονιδιακής δεξαμενής λόγω συμβάντων που περιορίζουν τον πληθυσμό σε σχετικά λίγα άτομα.

Αντίθετα, τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι το Νησί του Πάσχα φιλοξενούσε έναν μικρό πληθυσμό που αργά αλλά σταθερά αυξανόταν μέχρι το 1860. Σε αυτό το σημείο, σημειώνουν οι ερευνητές, δουλέμποροι από το Περού απομάκρυναν το ένα τρίτο του πληθυσμού του νησιού.

«Οπωσδήποτε δεν υπήρξε μια μεγάλη κατάρρευση του πληθυσμού, όπως έχει υποστηριχτεί, μια κατάρρευση όπου πεθαίνει το 80 ή το 90 τοις εκατό του πληθυσμού» δήλωσε στο CNN ο Τζέι Βίκτορ Μορένο Μάγιαρ του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Τα γενετικά δεδομένα αποκαλύπτουν επίσης ότι οι Ράπα Νούι είχαν ανταλλάξει γονίδια με αυτόχθονες της Νότιας Αμερικής, κάτι που υποδεικνύει ότι έφτασαν διά θαλάσσης στην ήπειρο μεταξύ του 1250 και του 1430, πριν από την άφιξη του Κολόμβου στην Αμερική και πολύ πριν φτάσουν οι Ευρωπαίοι στο Νησί του Πάσχα το 1722.