Μανουήλ Κομνηνός: Ο εγγύς του θανάτου αυτοκράτορας

Μανουήλ Κομνηνός

Ο βασιλεύς κυρ Μανουήλ ο Κομνηνός
μια μέρα μελαγχολική του Σεπτεμβρίου
αισθάνθηκε τον θάνατο κοντά. Οι αστρολόγοι
(οι πληρωμένοι) της αυλής εφλυαρούσαν
που άλλα πολλά χρόνια θα ζήσει ακόμη.
Ενώ όμως έλεγαν αυτοί, εκείνος
παληές συνήθειες ευλαβείς θυμάται,
κι απ’ τα κελλιά των μοναχών προστάζει
ενδύματα εκκλησιαστικά να φέρουν,
και τα φορεί, κ’ ευφραίνεται που δείχνει
όψι σεμνήν ιερέως ή καλογήρου.

Ευτυχισμένοι όλοι που πιστεύουν,
και σαν τον βασιλέα κυρ Μανουήλ τελειώνουν
ντυμένοι μες στην πίστι των σεμνότατα.

(Κ.Π. Καβάφης, φιλολογική επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδης, Αναγνωρισμένα, Τα Ποιήματα, Τ. Α’ 1897-1918, Ίκαρος, 1963).

Ο Μανουήλ Α’ Κομνηνός, τρίτο κατά χρονολογική σειρά μέλος της ένδοξης δυναστείας των Κομνηνών, υπήρξε αυτοκράτορας του Βυζαντίου από το 1143 έως το 1180.

Επί διακυβερνήσεώς του, και μετά τους ανορθωτικούς αγώνες των προκατόχων του (του παππού του, Αλεξίου Α’ Κομνηνού, και του πατέρα του, Ιωάννη Β’ Κομνηνού), η Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατέστη και πάλι μια δύναμη σταθερότητας, ένα κράτος με μεγάλη οικονομική και στρατιωτική ισχύ, που προσέγγισε τη Δύση και αξιοποίησε τις υπηρεσίες των Λατίνων.

Η υστεροφημία του Μανουήλ Κομνηνού αμαυρώθηκε προς το τέλος της πολυετούς και επιτυχημένης αυτοκρατορικής θητείας του εξαιτίας της καθοριστικής ήττας που υπέστη από τους Σελτζούκους του Ικονίου στη Μάχη του Μυριοκέφαλου, στις 17 Σεπτεμβρίου 1176, σύμφωνα με την αναγραφόμενη στις σχετικές πηγές ημερομηνία.

Η παγίδα που έστησαν οι Σελτζούκοι του σουλτάνου Κιλίτς (Κιλίτζ) Αρσλάν στη δύσβατη στενωπό Τζιβρίτζη, σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το ερειπωμένο φρούριο του Μυριοκέφαλου της Φρυγίας, έμελλε όχι μόνο να αποδειχθεί μοιραία για τις δυνάμεις του φιλόδοξου και θαρραλέου αυτοκράτορα (οι Βυζαντινοί υπέστησαν σοβαρότατες απώλειες, όπως είχε συμβεί και στο Μαντζικέρτ το 1071), αλλά και να σημάνει το άδοξο τέλος των μεγαλεπήβολων σχεδίων του για την ανακατάληψη της κεντρικής Ανατολίας.