Laura Ashley – Η γυναίκα που όρισε το αγγλικό στυλ της δεκαετίας του ’70 μισούσε τη Θάτσερ

Από το ταπεινό της ξεκίνημα σε ένα εξοχικό σπίτι ενός πατέρα εργάτη ανθρακωρυχείου στο Dowlais, του Merthyr Tydfil, έγινε ιδιοκτήτρια μιας αυτοκρατορίας μόδας και επίπλων πολλών εκατομμυρίων λιρών, με 500 καταστήματα παγκοσμίως να φέρουν το όνομά της: Laura Ashley.

Η Ουαλία έπαιξε τεράστιο ρόλο στην επιτυχία της: το πρώτο της κατάστημα άνοιξε στο Machynlleth το 1961, ενώ δύο χρόνια αργότερα ακολούθησε ένα εργοστάσιο στο Carno, Powys.

Ήξερε ακριβώς τι ήθελε και πώς ακριβώς να το πετύχει

Το 1953, σε ένα υπόγειο διαμέρισμα στο Pimlico του Λονδίνου, η Laura Ashley και ο σύζυγός της, Bernard έβαλαν τα θεμέλια για αυτό που θα γινόταν μία από τις μεγαλύτερες ιστορίες επιτυχίας της μόδας στη Βρετανία.

Εμπνευσμένη από μια έκθεση patchwork και παπλωμάτων στο Μουσείο Victoria and Albert, η Laura χρησιμοποίησε βιβλία της βιβλιοθήκης της για να μάθει πώς να μεταφέρει χρώμα σε ύφασμα, δουλεύοντας σε μια μεταξοτυπία που κατασκεύασε ο Bernard στην κουζίνα τους.

View this post on Instagram

A post shared by Laura Ashley (@lauraashleyuk)

Μια αρχική παραγγελία 20 κασκόλ από το πολυκατάστημα John Lewis αυξήθηκε και άρχισαν να τυπώνουν πετσέτες τσαγιού, ποδιές κηπουρικής και ποδιές. Ο Bernard άφησε τη δουλειά του στο City για να ενταχθεί στην οικογενειακή επιχείρηση με πλήρη απασχόληση.

Έξι μήνες σε σκηνή

Αλλά δεν ήταν σε καμία περίπτωση μια επιτυχία εν μία νυκτί. Το ζευγάρι αγωνιζόταν να βρει κεφάλαιο κίνησης και κάθε δεκάρα από τα κέρδη έπρεπε να επανεπενδύεται στα υλικά. Μέχρι το 1961, ζούσαν σε ένα στενόχωρο εξοχικό στο Κεντ, με τρία παιδιά κάτω των έξι ετών και ο γάμος τους αντιμετώπιζε προβλήματα.

Η Laura είχε μια μάλλον δραστική λύση για τα προβλήματα της οικογένειας. Μάζεψε μερικές σκηνές, κλινοσκεπάσματα και τα παιδιά της σε ένα αυτοκίνητο και κατευθύνθηκε προς τα μέσα της Ουαλίας, όπου έστησαν κατασκήνωση στις όχθες των εκβολών του Mawddach κοντά στο Dolgellau.

Ο Bernard ακολούθησε τρεις εβδομάδες αργότερα και η οικογένεια έζησε έτσι για έξι μήνες.

Ο μεγαλύτερος γιος τους David, σήμερα 69 ετών, θυμάται μιλώντας το 2015 στο BBC: «Η ζωή στο σπίτι, για εμάς, ήταν αρκετά φυσιολογική μεγαλώνοντας, αλλά κοιτάζοντας πίσω τώρα και έχοντας τα δικά μου παιδιά, υποθέτω ότι ήταν αρκετά ριζοσπαστική.

«Υπήρχε μια σκηνή για τα παιδιά, μια άλλη σκηνή για τους γονείς μου και μια μεσαία σκηνή που ήταν η οικογενειακή σκηνή. Ο πατέρας μου, φυσικά, δεν μπορούσε να έρχεται εκεί όλη την ώρα. Έπρεπε να διευθύνει τον εκθεσιακό χώρο στο Λονδίνο. Ερχόταν τα Σαββατοκύριακα. Ο κόσμος μας πλησίαζε και μας ρωτούσε: “Είναι παντρεμένοι οι γονείς σας;”. Συνήθιζαν να πιστεύουν ότι ο πατέρας μου είχε μια φτηνή σχέση».

Ήσυχη αλλά κυριαρχική

Σύμφωνα με τον David, οι γονείς του είχαν μια «φανταστική σχέση». Η Laura είχε μια ηρεμιστική επιρροή στην «πολύ θυμωμένη» ιδιοσυγκρασία του Bernard, αλλά μην γελιέστε, ήταν εκείνη που έπαιρνε τις αποφάσεις.

«Αν ο πατέρας μου δεν είχε τη μητέρα μου, δεν ξέρω τι θα του είχε συμβεί», παραδέχτηκε. «Θα ήταν ένα απόλυτο ερείπιο. Η μητέρα μου δεν θα μπορούσε ποτέ να χαρακτηριστεί κοινωνικός άνθρωπος. Ήταν ήσυχη και υποθέτω ότι θα μπορούσες να χρησιμοποιήσεις τη λέξη χειριστική, αλλά το πειστική ή το κυριαρχική νομίζω ότι είναι καλύτερες λέξεις».

Ένα συγκεκριμένο περιστατικό, όταν η οικογένεια είχε μετακομίσει σε μια υποβαθμισμένη αγροικία στο Clogau, κοντά στο Caersws, έχει μείνει στο μυαλό του David.

Μάζεψε μερικές σκηνές, κλινοσκεπάσματα και τα παιδιά της σε ένα αυτοκίνητο και κατευθύνθηκε προς τα μέσα της Ουαλίας, όπου έστησαν κατασκήνωση στις όχθες των εκβολών του Mawddach κοντά στο Dolgellau

View this post on Instagram

A post shared by Laura Ashley (@lauraashleyuk)

Ο πατέρας του απεχθανόταν τον συνδικαλιστή Arthur Scargill. Μια νύχτα ο David και τα τρία αδέλφια του ξύπνησαν από έναν δυνατό κρότο και έτρεξαν στο σαλόνι.

«Η τηλεόραση είχε καταστραφεί και ο πατέρας μου στεκόταν εκεί με μια καπνιστή καραμπίνα. Είπε, “Τον έπιασα!”. Είχε πυροβολήσει τον Arthur Scargill στην τηλεόραση. Η μητέρα μου στεκόταν εκεί και γελούσε. Αυτό στην πραγματικότητα συνοψίζει τη σχέση τους».

«Χόρευαν ήσυχα με τον Frank Sinatra. Ήταν βαθιά ρομαντικό»

Αλλά ο David έγινε επίσης μάρτυρας τρυφερών στιγμών μεταξύ των γονιών του. «Ο πατέρας μου αγαπούσε τη μουσική. Συχνά μπαίναμε στο σαλόνι και η μητέρα μου και ο πατέρας μου ήταν εκεί και χόρευαν ήσυχα με τον Frank Sinatra. Ήταν βαθιά ρομαντικό.

»Είχαν όλο αυτό το άγχος να διευθύνουν αυτή την επιχείρηση. Το μόνο για το οποίο μιλούσαν ήταν η δουλειά, η δουλειά, η δουλειά. Κάποια στιγμή πρέπει να σταμάτησαν να μιλάνε για δουλειές και άρχισαν να μιλάνε για τη ζωή γενικά.

»Οι γονείς μου ήταν πολύ ερωτευμένοι μεταξύ τους. Η μητέρα μου μπορούσε πάντα να πάρει αυτό που ήθελε πολύ αθόρυβα. Πάντα έλεγε: «Δεν μπορείς ποτέ να σπρώχνεις τον πατέρα σου, πρέπει να τον τραβάς»».

Ήταν το αντίθετο των χίπηδων

Τα επόμενα 20 χρόνια, η ίδια ήσυχη αποφασιστικότητα που στήριξε το γάμο της Laura βοήθησε να εξελιχθεί η οικογενειακή επιχείρηση σε μια εκπληκτική διεθνή επιτυχία.

Το πρώτο τους κατάστημα άνοιξε το 1961 στη διεύθυνση 35 Maengwyn Street, Machynlleth.

Η Rosina Corfield, σήμερα 79 ετών, συνταξιούχος και κάτοικος του Newtown, Powys, ήταν η πρώτη υπάλληλος του ζευγαριού στην Ουαλία. Θυμάται ότι γνώρισε τη Laura, η οποία ήταν «πάντα χαμογελαστή, ποτέ δυστυχισμένη» πριν από περισσότερα από 50 χρόνια.

«Ήταν διαφορετικοί από τους άλλους ανθρώπους γύρω από το Machynlleth», είπε, «λίγο έξω από αυτό που είχαμε συνηθίσει, σαν χίπηδες. Είχε τις μπλούζες με τους όρθιους γιακάδες και τις μεγάλες καρφίτσες και χάντρες. Ξεχώριζαν περπατώντας στο δρόμο».

Η Rosina διασκέδαζε με τους εκλεπτυσμένους τρόπους των Ashley στο Λονδίνο: «Αυτό που με κάνει να γελάω, όταν πήγα στο Machynlleth και έφαγα μαζί τους, είχαν κρασί. Εμείς δεν ξέραμε τι ήταν το κρασί τότε. Και έτρωγαν σέλινο και ωμά καρότα. Θυμάμαι να πηγαίνω σπίτι στον πατέρα μου και να λέω: “Θεέ μου, είναι αστείοι άνθρωποι, μου δίνουν ωμά λαχανικά να φάω!”. Λοιπόν, όλοι το κάνουμε τώρα, έτσι δεν είναι;».

Μόνο σε μια εβδομάδα, το κατάστημα Fulham Road του Λονδίνου πούλησε 4.000 φορέματα

View this post on Instagram

A post shared by Laura Ashley (@lauraashleyuk)

«Στην καρδιά αυτού του πράγματος που συνέβαινε, της έκρηξης της Laura Ashley»

Ο Brian Jones ήταν ένας 23χρονος υπάλληλος καταστήματος και ενθουσιώδης ζωγράφος όταν πρωτογνώρισε τη Laura το 1972, τη χρονιά κατά την οποία η εταιρεία άνοιξε το πρώτο της διεθνές κατάστημα, στη Γενεύη της Ελβετίας.

Ο Jones, σήμερα 76 ετών, θυμάται πώς ο πατέρας του, χωρίς να το γνωρίζει, έκανε αίτηση για μια θέση εργασίας ως σχεδιαστής στα γραφεία της εταιρείας στο Carno για λογαριασμό του.

«Ήρθε αυτό το γράμμα από το Carno που μου ζητούσε να φέρω το χαρτοφυλάκιό μου. Χαρτοφυλάκιο; Τι είναι το χαρτοφυλάκιο; Απλώς πήγα και πήρα μερικές φωτογραφίες από τον τοίχο». Παρά την απειρία του, ή ίσως εξαιτίας της, πήρε τη δουλειά.

View this post on Instagram

A post shared by Laura Ashley (@lauraashleyuk)

«Χρόνια αργότερα συναντήθηκα με την κόρη της Laura, την Jane, και της είπα: “Η μητέρα σου θα μπορούσε να είχε επιλέξει τους σχεδιαστές οπουδήποτε στον κόσμο. Γιατί διάλεξε ένα μικρό νεαρό παλικάρι από το Νιουτάουν που δούλευε σε ένα κατάστημα χωρίς καμία σχεδιαστική εμπειρία;”. Και είπε ότι διάλεξε εμένα επειδή ήθελε έναν κενό καμβά.

«Έψαχνε για κάποιον που θα μπορούσε να προσαρμόσει τις ιδέες της σε έντυπα. Ήξερε τι ήθελε. Ήταν όλα δικά της. Ήταν οι ιδέες της, η εταιρεία της. Ήταν καταπληκτικό να βρίσκομαι στην καρδιά αυτού του πράγματος που συνέβαινε, της έκρηξης της Laura Ashley».

«Ήταν απλά η κυρία Ashley»

Η δεκαετία του ’70 ήταν οι καλύτερες μέρες για τη Laura Ashley, καθώς ο κόσμος γαντζώθηκε από τις ρομαντικές σιλουέτες της εταιρείας, τα νοσταλγικά κρόσσια και τα λουλουδάτα σχέδια. Μόνο σε μια εβδομάδα, το κατάστημα Fulham Road του Λονδίνου πούλησε 4.000 φορέματα.

Προς το τέλος της δεκαετίας η εταιρεία λάνσαρε την πρώτη σειρά οικιακών ειδών. Μέχρι το 1981, οι Ashley είχαν 500 καταστήματα σε όλο τον κόσμο. Ακολούθησαν νέα εργοστάσια στο Newtown του Powys και στο Gresford κοντά στο Wrexham, δημιουργώντας εκατοντάδες θέσεις εργασίας για τους Ουαλούς εργαζόμενους.

Καθώς η επιχείρηση μεγάλωνε, μεγάλωνε και η περιουσία της οικογένειας. Είχαν σπίτια στο Λονδίνο, το Βέλγιο, τη Γαλλία και τις Μπαχάμες, καθώς και ένα ιδιωτικό αεροπλάνο και ένα πολυτελές γιοτ. Όμως η Laura κρατούσε πάντα τα πόδια της στη γη.

«Το πρόβλημα με τις φεμινίστριες είναι ότι θέτουν τους εαυτούς τους επί ίσοις όροις με τους άνδρες. Λοιπόν, εγώ είμαι γυναίκα και είμαι πολύ πιο δυνατή από οποιονδήποτε άνδρα»

View this post on Instagram

A post shared by Laura Ashley (@lauraashleyuk)

«Προερχόμενη από μια πολύ ισχυρή οικογένεια Βαπτιστών της Νότιας Ουαλίας, η ζωή της μητέρας μου καθοριζόταν σίγουρα από τις χριστιανικές της αξίες από πολύ νεαρή ηλικία», δήλωσε ο David Ashley. «Ήταν μια αίσθηση δικαιοσύνης».

Ο Brian Jones συμφωνεί: «Νομίζω ότι όλοι την αγαπούσαμε. Ήταν απλά η κυρία Ashley. Ήταν τόσο συνηθισμένη και όμως ήταν ξεχωριστή. «Είχε μια πολύ λεπτή βέρα στο δάχτυλό της και φορούσε την ίδια λευκή μπλούζα, ζακέτα και φούστα. Μερικές φορές είχε μια τρύπα στο μανίκι της, δεν είχε σημασία».

«Ήταν 100% υπέρ των δικαιωμάτων των εργαζομένων»

«Μας άρεσε να πηγαίνουμε στη δουλειά. Ήμασταν ευτυχισμένοι στη δουλειά μας», δήλωσε η Rosina Corfield. «Η Laura πίστευε στην οικογένεια. Αν κάτι δεν πήγαινε καλά με την οικογένεια, η οικογένεια ερχόταν πρώτη».

Όταν η Rosina μεγάλωνε τα παιδιά της, της έφερναν υφάσματα στο σπίτι της, ώστε να ράβει ενώ φρόντιζε την οικογένειά της. «Δεν θα ζούσαμε σε αυτό το σπίτι αν δεν ήταν αυτοί», είπε για τους Ashley.

Ο David θυμάται τη μητέρα του να νοιάζεται πολύ για το προσωπικό της: «Ήταν 100% υπέρ των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η πολιτική της μητέρας μου προερχόταν από τη στάση της ως διευθύντριας μιας επιχείρησης και ότι η αλυσίδα είναι τόσο ισχυρή όσο ο πιο αδύναμος κρίκος. Έτσι, ο πιο αδύναμος κρίκος είναι το άτομο που πρέπει να φροντίσεις περισσότερο».

«Είμαι γυναίκα και είμαι πολύ πιο δυνατή από οποιονδήποτε άνδρα»

Στα 21 του χρόνια, ο David έφυγε για τις Ηνωμένες Πολιτείες για να ανοίξει νέα καταστήματα Laura Ashley, μια κίνηση που πιστεύει ότι ενορχηστρώθηκε από τη μητέρα του για να εκτονώσει τη δύσκολη σχέση που είχε τότε με τον πατέρα του.

Τελικά ηγήθηκε του προγράμματος επέκτασης της εταιρείας και ήταν πολύ περήφανος για την τοποθέτηση μιας πινακίδας στις βιτρίνες των νέων καταστημάτων που έγραφε: «London, Paris, Llanidloes».

View this post on Instagram

A post shared by Laura Ashley (@lauraashleyuk)

Ήταν σε ένα τηλεοπτικό στούντιο στην Αμερική που η μητέρα του έδειξε την «αρκετά τρομερή» της φλέβα. Ο David θυμάται μία δημοσιογράφο να ξεκινάει μια ερώτηση με την εξής φράση: «Λοιπόν Laura, βλέποντας ότι είσαι τόσο ισχυρή φεμινίστρια…».

«Η μητέρα μου απάντησε: “Ορίστε;” Και η δημοσιογράφος είπε: “Τι; Είσαι φεμινίστρια, έτσι δεν είναι;”. Και εκείνη απάντησε: “Ασφαλώς και όχι”. Κοίταξε τη δημοσιογράφο και είπε: “Το πρόβλημα με τις φεμινίστριες είναι ότι θέτουν τους εαυτούς τους επί ίσοις όροις με τους άνδρες. Λοιπόν, εγώ είμαι γυναίκα και είμαι πολύ πιο δυνατή από οποιονδήποτε άνδρα”. Και το εννοούσε».

«Συγκεκριμένα, μισούσε τη Μάργκαρετ Θάτσερ», γέλασε ο David. «Την περιέγραφε ως “αυτή την καταραμένη γυναίκα” και δεν χρησιμοποιούσε σχεδόν ποτέ αυτή τη λέξη. Έλεγε: “Συνεχίζει σαν άντρας στο Κοινοβούλιο, φωνάζει, ουρλιάζει και παραληρεί. Μια γυναίκα δεν πρέπει ποτέ να φωνάζει έτσι. Μια γυναίκα δεν θα έπρεπε ποτέ να καταφεύγει στο να ακούγεται σαν άντρας”».

Δείτε το βίντεο 

«Σοκαριστικός» θάνατος

Ο David βρισκόταν στην Αμερική όταν έμαθε για το ατύχημα της μητέρας του, από ένα πρωινό τηλεφώνημα της θείας του. Αλλά δεν συνειδητοποίησε τη σοβαρότητα της κατάστασης μέχρι που τον κάλεσε ο πατέρας του μισή ώρα αργότερα.

«Είπε: “David, καλύτερα να μπεις σε ένα αεροπλάνο. Είναι σοβαρό”. Δεν είχα ξανακούσει ποτέ τον τόνο της φωνής του πατέρα μου έτσι, ποτέ».

Η Laura είχε πέσει από τις σκάλες στο σπίτι της κόρης της Jane, στο Κότσγουολντς. Ήταν μόλις δέκα ημέρες μετά τα 60α γενέθλιά της.

Όταν είδε τη μητέρα του σε κώμα, ο David ήξερε ότι την είχε χάσει.

«Ήταν προφανές για μένα εκείνη τη στιγμή ότι η μητέρα μου είχε πεθάνει. Την κρατούσαν στη ζωή με ένα μηχάνημα, το οποίο ήταν πολύ σκληρό. Είχαμε 10 ημέρες που η μητέρα μου βρισκόταν σε κώμα και ο αγγλικός Τύπος ήταν απολύτως φρικτά απαίσιος.

»Κάθε φορά που ήμασταν μαζί ως οικογένεια υπήρχαν φωτογράφοι γύρω μας. Μέχρι σήμερα, όταν σκέφτομαι ορισμένες εφημερίδες, το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι ο απόλυτος θυμός για τον τρόπο με τον οποίο φέρθηκαν στην οικογένεια».

Το λουκ Laura Ashley έχασε τον δρόμο του

Ο David δεν έχασε μόνο τη μητέρα του αλλά και τον επιχειρηματικό του μέντορα: «Ήμουν ένας 30χρονος άνδρας στην ακμή του επαγγέλματός μου στην Αμερική. Χρειαζόμουν πραγματικά τη μητέρα μου. Υπήρχαν πολλά συναισθήματα και αγάπη που συνδέονταν με το να κάνω αυτή τη δουλειά μαζί της. Οπότε το να την χάσω με αυτόν τον τρόπο ήταν ένα μεγάλο σοκ».

Ο Brian Jones θυμάται ότι τα νέα της πτώσης της έφτασαν στο γραφείο: «Δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε. Ήμασταν όλοι σοκαρισμένοι. Όλοι ήταν μουδιασμένοι. Όλοι αγαπούσαν τη Laura Ashley. Δεν νομίζω ότι τα πράγματα έγιναν ποτέ ξανά τα ίδια. Η ζωή είχε χαθεί από την εταιρεία».

Δύο μήνες μετά το θάνατό της, η επιχείρηση εισήχθη στο χρηματιστήριο με αποτίμηση 200 εκατ. λιρών. Οι μετοχές της υπερκαλύφθηκαν 34 φορές.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, το λουκ Laura Ashley έχασε τον δρόμο του. Το power-dressing ήταν στη μόδα, το ρομαντικό ντύσιμο ήταν εκτός και η εταιρεία απέτυχε να ακολουθήσει την εποχή της. Μέσα σε 13 χρόνια άλλαξε 10 διευθύνοντες συμβούλους, αλλά ο κατήφορος συνεχίστηκε.

Το 2004 η εταιρεία ανακοίνωσε ότι προχωρούσε σε 130 απολύσεις, 90 στο Carno και στο Newtown.

View this post on Instagram

A post shared by Laura Ashley (@lauraashleyuk)

Στηρίζοντας τις τρελές ιδέες

Τον επόμενο χρόνο, το εργοστάσιο στο Carno έκλεισε και το προσωπικό μεταφέρθηκε στο Newtown. Η Laura, η οποία αγαπούσε το χωριό και είναι θαμμένη στο μικρό νεκροταφείο της εκκλησίας του, θα ήταν αναμφίβολα συντετριμμένη.

Ο David είπε: «Η μητέρα μου έλεγε πάντα ότι μια εταιρεία παραγωγής μπορεί να διαρκέσει για πάντα, ενώ μια εταιρεία λιανικής πώλησης μπορεί να διαρκέσει μόνο πέντε χρόνια. Ήξερε ότι η Laura Ashley η εταιρεία λιανικής δεν θα υπήρχε για πάντα.

»Είναι μια τελείως διαφορετική εταιρεία, απλώς έχει το όνομα της μητέρας μου πάνω της. Περπατάω στα καταστήματα και δεν είναι καθόλου τα ίδια καταστήματα».

Αλλά το πνεύμα αυτής της ταλαντούχας και αποφασιστικής γυναίκας ζει στο Ίδρυμα Ashley Family Foundation, το οποίο υποστηρίζει έργα για την ενίσχυση των αγροτικών κοινοτήτων στην Ουαλία.

Ο David εξηγεί: «Αν έχετε μια ιδέα για ένα παλαβό προϊόν, το Ίδρυμα θα το χρηματοδοτήσει. Αν υπήρχε όταν ζούσαμε σε μια σκηνή στο Dolgellau, εκεί θα είχαν πάει οι γονείς μου».

View this post on Instagram

A post shared by Laura Ashley (@lauraashleyuk)

Μια αληθινή, ήσυχη αλλά αποφασισμένη μαχήτρια

Υπό την ιδιοκτησία του μαλαισιανού ομίλου MUI Group, η εταιρεία απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από τη μόδα για να επικεντρωθεί στη σειρά οικιακών ειδών επίπλωσης. Η στρατηγική έχει αποδώσει: το 2014 τα κέρδη της προ φόρων αυξήθηκαν κατά σχεδόν 15 τοις εκατό. Η Laura Ashley, όπως φαίνεται, επέστρεψε.

Και, παρά το κλείσιμο των εργοστασίων και τις πληγείσες απώλειες θέσεων εργασίας όλα αυτά τα χρόνια, η ουαλική της βάση έχει επιβιώσει – 200 άτομα εξακολουθούν να απασχολούνται στο εργοστάσιό της στο Newtown, παράγοντας χρώματα, ταπετσαρίες και κουρτίνες κατά παραγγελία.

Πίσω από αυτά τα ντελικάτα, λουλουδάτα σχέδια κρύβεται μια αληθινή, ήσυχη αλλά αποφασισμένη μαχήτρια.

* Πηγή: Grace