Τα μεγαλύτερα αναπάντητα ερωτήματα για τις εκρήξεις των συσκευών της Χεζμπολάχ

Τις τελευταίες δύο ημέρες, η υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ έγινε στόχος μιας επίθεσης τόσο πολύπλοκης και τολμηρής όσο και βάναυσης, με τις συσκευές στις τσέπες των μελών της να έχουν μετατραπεί σε θανατηφόρα όπλα.

Την Τρίτη, εκατοντάδες βομβητές που διένειμε η Χεζμπολάχ στα μέλη και τους συνεργάτες της στον Λίβανο και τη Συρία εξερράγησαν, σκοτώνοντας τουλάχιστον 12 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων δύο παιδιά, και τραυματίζοντας σχεδόν 3.000. Στη συνέχεια, σε μια επακόλουθη επίθεση την Τετάρτη, χιλιάδες ασύρματοι που χρησιμοποιούσε η οργάνωση εξερράγησαν, σκοτώνοντας εννέα ανθρώπους και τραυματίζοντας περίπου 300, μερικοί από τους οποίους παρευρίσκονταν στις κηδείες των νεκρών της προηγούμενης επίθεσης όταν εξερράγησαν οι συσκευές τους.

لحظة انفجار جهاز لاسلكي أثناء تشييع في الضاحية الجنوبية pic.twitter.com/jNYyKHhzDq

— Al Jadeed News (@ALJADEEDNEWS) September 18, 2024

Second round of mystery explosions in Beirut. Explosion during the funeral of Mahdi Ali Ammar who was eliminated by beeper yesterday.
Reports of over 100 injuries throughout Lebanon pic.twitter.com/1Od8OTTRQR

— #EBluemountain1 🎗 (@EBluemountain1) September 18, 2024

Υπήρξαν επίσης αναφορές για έκρηξη συστημάτων ηλιακής ενέργειας σε αρκετές περιοχές του Λιβάνου, αλλά λίγες λεπτομέρειες έχουν αναφερθεί για αυτά τα περιστατικά.

Η Χεζμπολάχ κατηγόρησε αμέσως το Ισραήλ για την επίθεση. Ενώ η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει ακόμη σχολιάσει -σπάνια σχολιάζει μυστικές ενέργειές της στο εξωτερικό- όλοι οι ειδικοί «δείχνουν» το Τελ Αβίβ. Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς άλλο περιφερειακό παράγοντα με την ικανότητα και το κίνητρο να πραγματοποιήσει μια τέτοια πρωτοφανή επιχείρηση.

Το ερώτημα τώρα είναι εάν οι επιθέσεις ξεκίνησαν ως προετοιμασία για κάποια μεγάλη στρατιωτική ενέργεια

Η επίθεση έχει καταπλήξει τους πρώην πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, τόσο με την κλίμακα όσο και με την πολυπλοκότητά της. «Αυτό είναι μια κόλαση», λέει ο Μαρκ Πολυμερόπουλος, πρώην ειδικός της CIA για θέματα αντιτρομοκρατίας, νυν ειδικός του Ατλαντικού Συμβουλίου. «Είναι ίσως η πιο εντυπωσιακή επιχείρηση τηλε-επίθεσης που έχω δει ποτέ μου».

Πέρα από την επίδειξη ικανότητας που έκανε η Μοσάντ, η υπηρεσία ξένων πληροφοριών του Ισραήλ, αυτό που είναι λιγότερο σαφές είναι τι μας λένε τα παραπάνω γεγονότα για τους γενικούς στρατηγικούς στόχους του Ισραήλ, ενώ κομβικής σημασίας είναι το πώς θα αντιδράσει η Χεζμπολάχ, ή πώς θα επηρεαστεί η έκβαση αυτής της σύγκρουσης ή των συγκρούσεων στο μέλλον. Μεγαλύτερα από τα ερωτήματα των οποίων οι απαντήσεις εκκρεμούν, είναι τα ακόλουθα.

Πώς το έκαναν

Οι ειδικοί λένε ότι μικρές ποσότητες εκρηκτικού υλικού τοποθετήθηκαν μέσα στους βομβητές. Ορισμένοι λένε ότι το εκρηκτικό πυροδοτήθηκε από κακόβουλο λογισμικό που αύξησε τη θερμοκρασία των μπαταριών στους βομβητές, αλλά Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν στους New York Times ότι στις συσκευές είχαν επίσης εμφυτευθεί διακόπτες που πυροδότησαν το εκρηκτικό από απόσταση. Σύμφωνα με τους Times, οι βομβητές έλαβαν ταυτόχρονα μηνύματα την Τρίτη που φαινόταν να προέρχονται από την ανώτερη ηγεσία της Χεζμπολάχ, αλλά αντίθετα προκάλεσαν την έκρηξη των συσκευών μετά από αρκετά δευτερόλεπτα.

Τα απομεινάρια βομβητή που εξερράγη στα νότια προάστια της Βηρυτού την Τετάρτη

Οι βομβητές προέρχονταν από ένα φορτίο 3.000 κομματιών που η Χεζμπολάχ λέει ότι παρήγγειλαν από την Gold Apollo, μια ταϊβανέζικη εταιρεία. Αλλά η Gold Apollo λέει ότι στην πραγματικότητα κατασκευάστηκαν από την BAC Consulting, μια εταιρεία με έδρα την Ουγγαρία, και ότι η ταϊβανέζικη εταιρεία απλώς έδωσε άδεια για τον σχεδιασμό και τη χρήση του εμπορικού της σήματος. Πρώην αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών, πάντως, λένε ότι είναι αμφίβολο αν η BAC κατασκευάζει καν βομβητές.

Η Χεζμπολάχ φέρεται να είχε μεταπηδήσει από τη χρήση κινητών τηλεφώνων σε παλαιού τύπου ασυρμάτους (γουόκι τόκι) πριν από αρκετούς μήνες, προκειμένου να αποφύγει την ισραηλινή παρακολούθηση. Οι επικοινωνίες είναι γενικά μια δύσκολη υπόθεση για τις ένοπλες οργανώσεις. Νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, η Wall Street Journal ανέφερε ότι ο κορυφαίος ηγέτης της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, έχει εγκαταλείψει εντελώς τα ηλεκτρονικά μέσα και πλέον βασίζεται σε ένα παλιακό πλην αξιόπιστο σύστημα: κωδικοποιημένα μηνύματα σε χαρτί τα οποία παραδίδονται χέρι με χέρι.

Κομμάτια ασυρμάτου που εξερράγη στον Λίβανο – Βρισκόταν στην κατοχή μέλους της Χεζμπολάχ

Η επίθεση έρχεται αρκετές εβδομάδες μετά από τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη, από βόμβα που φέρονται να είχαν τοποθετήσει Ισραηλινοί πράκτορες σε έναν ξενώνα στην ιρανική πρωτεύουσα μήνες νωρίτερα. Έρχεται επίσης αρκετές ημέρες μετά από μια σπάνια επιδρομή των ισραηλινών χερσαίων δυνάμεων στη Συρία, κατά την οποία καταστράφηκε ένα υποτιθέμενο υπόγειο ιρανικό εργοστάσιο πυραύλων.

«Αυτό που είδαμε τους τελευταίους δύο μήνες δείχνει ότι το Ισραήλ και ο μηχανισμός πληροφοριών του έχουν διεισδύσει πλήρως στα πιο ευαίσθητα κλιμάκια ολόκληρου του Άξονα της Αντίστασης», δήλωσε ο Τσαρλς Λίστερ, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής, αναφερόμενος στον εν λόγω άξονα, που άτυπα ονομάζεται «δίκτυο πληρεξουσίων του Ιράν σε όλη τη Μέση Ανατολή».

Ήταν μόλις πριν από έναν χρόνο όταν η φήμη των υπηρεσιών πληροφοριών του Ισραήλ δέχτηκε μεγάλο πλήγμα με την αποτυχία να προλάβουν τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, παρά τις άφθονες ενδείξεις ότι η Χαμάς προετοιμαζόταν για μια μεγάλη επιχείρηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι, ενώ οι επιχειρήσεις στον Λίβανο και το Ιράν πιθανότατα πραγματοποιήθηκαν από τη Μοσάντ, η κατεχόμενη από το Ισραήλ Γάζα είναι ευθύνη της Σιν Μπετ, της εγχώριας υπηρεσίας ασφαλείας. Ο αξιωματούχος της Σιν Μπετ που είναι υπεύθυνος για το Νότιο Ισραήλ και τη Γάζα παραιτήθηκε λόγω αυτής της αποτυχίας, όπως και δύο ανώτεροι αξιωματούχοι στρατιωτικών πληροφοριών.

Ο κ. Πολυμερόπουλος λέει ότι, ενώ η 7η Οκτωβρίου έπληξε τη φήμη των περίφημων κατασκοπευτικών υπηρεσιών του Ισραήλ, τώρα την αποκατέστησαν, αναγεννώντας την αντίληψη ότι «το Ισραήλ έχει μάτια παντού».

Γιατί το έκαναν

Η Έμιλυ Χάρντινγκ, πρώην αναλύτρια της CIA και διευθύντρια του Προγράμματος Πληροφοριών, Εθνικής Ασφάλειας και Τεχνολογίας στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, λέει ότι, πριν από τις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ είχε μετατοπίσει πολλούς από τους πόρους πληροφοριών του μακριά από τη Χαμάς, προς το Ιράν και πληρεξούσιούς του όπως η Χεζμπολάχ. Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, η προσοχή των Ισραηλινών στράφηκε προφανώς στη Γάζα, «αλλά την ίδια στιγμή αποφάσισαν ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται να ανεχθούν μια επικείμενη απειλή στα βόρεια σύνορά τους» με τον Λίβανο.

Παρόλο που ο πόλεμος στη Γάζα μαίνεται, το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ ανταλλάσσουν πυρά στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου, εκτοπίζοντας δεκάδες χιλιάδες αμάχους και από τις δύο πλευρές. Ενώ το Ισραήλ φέρεται να μην έχει επανεξετάσει σοβαρά το σχέδιο να εξαπολύσει ένα μεγάλο προληπτικό χτύπημα κατά της Χεζμπολάχ, ανώτεροι ισραηλινοί αξιωματούχοι, κυρίως ο υπουργός Άμυνας Ιωάβ Γκάλαντ, έχουν επανειλημμένα πει ότι θα χρειαστεί στρατιωτική επίθεση για την αντιμετώπιση της απειλής στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ.

Νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ έθεσε την αποκατάσταση της ασφάλειας στον βορρά ως έναν από τους κύριους πολεμικούς του στόχους. Χωρίς να αναφέρεται συγκεκριμένα στις επιθέσεις μέσω βομβητών και ασυρμάτων, ο Γκάλαντ είπε την Τετάρτη ότι μια «νέα φάση» του πολέμου με τη Χεζμπολάχ είχε ξεκινήσει.

Το ερώτημα τώρα είναι εάν οι επιθέσεις ξεκίνησαν ως προετοιμασία για κάποια μεγάλη στρατιωτική ενέργεια ή εάν -όσο αντιφατικό κι αν φαίνεται- αυτό θεωρήθηκε ως ένας τρόπος αποκλιμάκωσης των εντάσεων -δείχνοντας στη Χεζμπολάχ τι είναι δυνατόν να υποστεί- τουλάχιστον για λίγο. Προς το παρόν, αυτό το δεύτερο ενδεχόμενο φαίνεται πιο πιθανό. Παρά τη δήλωση του Γκάλαντ, το Ισραήλ δεν φαίνεται να εκμεταλλεύεται το χάος στον Λίβανο για να ξεκινήσει μια στρατιωτική εισβολή.

Είναι επίσης πιθανόν ο χρόνος της επίθεσης να μην ήταν καθόλου σκόπιμος. Ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Al-Monitor που εστιάζει στη Μέση Ανατολή ανέφερε την Τρίτη ότι το Ισραήλ σκόπευε να περιμένει περισσότερο για να πυροδοτήσει τις συσκευές, αλλά «αναγκάστηκε» να κινηθεί πιο γρήγορα από αναφορές ότι ορισμένα μέλη της Χεζμπολάχ άρχισαν να πιστεύουν ότι συνέβαινε κάτι περίεργο με τους βομβητές τους.

Πώς θα απαντήσει η Χεζμπολάχ

Από την άλλη, βέβαια, υπάρχει η σημερινή (19/9) δήλωση του κορυφαίου ηγέτη της Χεζμπολάζ, που αν μη τι άλλο δείχνει προθέσεις κλιμάκωσης. Ο Χασάν Νασράλα δήλωσε πως οι εκρήξεις βομβητών και άλλων συσκευών επικοινωνίας της οργάνωσης τις τελευταίες δύο μέρες στον Λίβανο θα μπορούσαν να είναι μια «κήρυξη πολέμου» κατά της οργάνωσης.

Ο Νασράλα χαρακτήρισε «σφαγές» τις επιθέσεις της Τρίτης και της Τετάρτης, λέγοντας ότι η οργάνωση βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα άνευ προηγουμένου πλήγμα. Οι επιθέσεις αυτές αποτελούν μια «δοκιμασία» για εμάς, τόνισε. Ωστόσο, τόνισε πως αυτό το «μεγάλο πλήγμα» των επιθέσεων σε συσκευές επικοινωνίας δεν θα οδηγήσει στην πτώση της Χεζμπολάχ.

Το Ισραήλ παραβίασε «κόκκινες γραμμές» με τις επιθέσεις αυτές, τόνισε ο Νασράλα. Την ώρα της προβολής της ομιλίας του Νασράλα μαχητικά αεροσκάφη ακούγονταν να πετούν πάνω από την Βηρυτό, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες του Reuters.

Οι πραγματικές προθέσεις της Χεζμπολάχ, βέβαια, μένει ν’ αποδειχτούν στην πράξη. Το σίγουρο είναι πως μια κλιμάκωση είναι πιθανόν να φέρει σε ακόμη πιο δύσκολη θέση την ένοπλη οργάνωση, με δυνάμεις του Ισραήλ να είναι έτοιμες να μετακινηθούν στα σύνορα με τον Λίβανο και το Τελ Αβίβ να έχει αποδείξει ότι είναι σε θέση να της καταφέρει σημαντικά πλήγματα.