Γιατί οι νέοι χρησιμοπoιούν σπανιότερα προφυλακτικό;

Το άνοιγμα των σχολείων στην Ελλάδα και σε όλες τις χώρες της ΕΕ συνέπεσε με τα ανησυχητικά στοιχεία που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων: Σύφιλη, γονόρροια και χλαμύδια θερίζουν τους νέους προκαλώντας ερωτήματα στους επιστήμονες για την μειωμένη χρήση προφυλακτικών.

Τα πιο πρόσφατα δεδομένα κάνουν λόγο για αύξηση στα κρούσματα σύφιλης κατά 34% από το 2021 έως το 2022, στα κρούσματα χλαμυδίων κατά 16% και στα κρούσματα γονόρροιας κατά 48%.

Η μείωση της χρήσης προφυλακτικού είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση των νοσημάτων, ειδικά μεταξύ βασικών πληθυσμών όπως οι νέοι.

Αυτό που προβληματίζει όμως τους επιστήμονες είναι γιατί οι νέοι δεν φορούν πλέον προφυλακτικό.

«Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε» αναφέρει η ερευνήτρια στο Ερευνητικό Κέντρο Προώθησης της Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Γκάλγουεϊ, στην Ιρλανδία, Έλενα Βον.

«Η σεξουαλική μας υγεία, όπως και η υγεία μας γενικότερα, επηρεάζεται από μια σύνθετη αλληλεπίδραση ατομικών, κοινωνικών και δομικών παραγόντων» τονίζει η επιστήμων. «Αυτή η προοπτική είναι γνωστή ως κοινωνικο-οικολογική προσέγγιση, η οποία λαμβάνει υπόψη τους κοινωνικούς, πολιτικούς και πολιτικούς παράγοντες που διαμορφώνουν την ατομική συμπεριφορά».

Η ίδια σημειώνει ότι ο αντίκτυπος στη σεξουαλική υγεία των πρόσφατων σημαντικών αλλαγών στο κοινωνικό, πολιτιστικό και τεχνολογικό τοπίο έχουν αρχίσει να τραβάνε την προσοχή των επιστημόνων.

«Για παράδειγμα, η εξάπλωση της τεχνολογίας των smartphone σήμαινε αύξηση της χρήσης διαδικτυακών εφαρμογών γνωριμιών και την άμεση διαθεσιμότητα πορνογραφίας. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η αυξημένη χρήση πορνογραφίας σχετίζεται με υψηλότερες πιθανότητες εμπλοκής σε σεξ χωρίς προφυλακτικά, ενώ οι χρήστες εφαρμογών γνωριμιών αναφέρουν υψηλότερα ποσοστά γονόρροιας και χλαμυδίων» λέει.

Η διαθεσιμότητα της PrEP (Προφύλαξη πριν από την Έκθεση) ήταν ζωτικής σημασίας για τη μείωση των ποσοστών HIV μεταξύ των ομοφυλόφιλων και είναι ένα ουσιαστικό προληπτικό εργαλείο.

Ωστόσο, η χρήση PrEP σχετίζεται επίσης με υψηλότερα ποσοστά διαγνώσεων σεξουαλικών νοσημάτων. Η χρήση ναρκωτικών για διασκέδαση είναι ένας άλλος παράγοντας: οι ομοφυλόφιλοι στην Ιρλανδία που έχουν διαγνωστεί με σεξουαλικά νοσήματα έχουν 53% περισσότερες πιθανότητες να κάνουν χρήση ναρκωτικών.

Έλλειψη στέγης, «λιγότερο» προφυλακτικό

Επιπλέον, όπως υπογραμμίζει η Βον, στην Ιρλανδία, η οικιστική αστάθεια έχει συνδεθεί με λιγότερο ασφαλείς σεξουαλικές συμπεριφορές, ενώ η έλλειψη στέγης στους νέους αυξάνεται στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, ο αριθμός των νέων αστέγων στην Ιρλανδία αυξήθηκε κατά 57% μεταξύ 2017-2022.

Η εσωτερική μετανάστευση στην Ιρλανδία αυξήθηκε κατά 31% το 2023 και αυτό μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο.

Επιπλέον, τα εμπόδια πρόσβασης των μεταναστών σε υπηρεσίες σεξουαλικής υγείας είναι μεγάλα.

Πανευρωπαϊκά δεδομένα από την European MSM Internet Survey (EMIS) – μια ανώνυμη διαδικτυακή έρευνα για ομοφυλόφιλους, αμφιφυλόφιλους και άλλους άνδρες που κάνουν σεξ με άντρες – δείχνουν επίσης ότι οι μετανάστες αντιμετωπίζουν εμπόδια στο να επιδίδονται σε ασφαλέστερες σεξουαλικές συμπεριφορές. Τα εμπόδια μπορεί να περιλαμβάνουν ανεπαρκή γνώση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, οικονομικούς περιορισμούς, γλωσσικούς φραγμούς και εμπειρίες στιγματισμού και διακρίσεων.

Περίπου 1 στους 5 πρόσφυγες βιώνει σεξουαλική βία (πιθανότατα ένα συντηρητικό στατιστικό δεδομένου των χαμηλών ποσοστών αναφοράς βιασμού και σεξουαλικής επίθεσης), πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να είναι σε αυξημένη έκθεση σε ΣΜΝ.

Σε σύγκριση με όσους γεννήθηκαν στη χώρα διαμονής τους, η μελέτη EMIS ανέφερε υψηλότερα ποσοστά σεξ χωρίς προφυλακτικά μεταξύ των προσφύγων, των αιτούντων άσυλο και εκείνων που μετανάστευσαν για να ζήσουν ανοιχτά ως ομοφυλόφιλοι ή αμφιφυλόφιλοι.