Πώς 350 γυναίκες ανοικοδόμησαν τη γέφυρα Waterloo του Λονδίνου κάτω από ναζιστικούς βομβαρδισμούς

Όταν εγκαινίασε τη Γέφυρα Waterloo τον Δεκέμβριο του 1945, ο τότε αναπληρωτής πρωθυπουργός της Βρετανίας, Herbert Morrison, εκφώνησε μια σύντομη ομιλία που περιλάμβανε την ακόλουθη δήλωση: «Οι άνδρες που έχτισαν τη Γέφυρα Waterloo είναι τυχεροί άνδρες. Γνωρίζουν ότι, αν και τα ονόματά τους μπορεί να ξεχαστούν, το έργο τους θα αποτελεί υπερηφάνεια και χρησιμότητα για το Λονδίνο για πολλές επόμενες γενιές».

Ο Morrison είχε σίγουρα δίκιο σε ένα πράγμα: αν και δεν είναι η πιο εντυπωσιακή, η νέα γέφυρα Waterloo αποτελεί πηγή υπερηφάνειας για τους Λονδρέζους – κυρίως επειδή χτίστηκε υπό τους βομβαρδισμούς των Ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αλλά γιατί χτίστηκε σε μια τόσο επικίνδυνη εποχή; Επειδή ο πόλεμος ήρθε αργότερα.

Photo: YouTube

Ένα μικρό δομικό κατόρθωμα για την εποχή εκείνη

Η παλιά γέφυρα Waterloo που άνοιξε το 1817, ήταν στρατηγικά τοποθετημένη δίπλα στο Westminster. Όχι μόνο συνέδεε τη βόρεια και τη νότια όχθη της πόλης, αλλά επέτρεπε επίσης την εκτροπή της κυκλοφορίας από τη γέφυρα του Westminster, όταν ήταν απαραίτητο.

Ωστόσο, από το 1874 και μετά, η απόπλυση από τη ροή του ποταμού Τάμεση κατέστρεψε τα θεμέλια της παλιάς γέφυρας και μέχρι τη δεκαετία του 1920, η ζημιά είχε γίνει επικίνδυνη. Σε τέτοιο βαθμό που κατασκευάστηκε μια παράλληλη χαλύβδινη γέφυρα ως προσωρινή λύση.

Τη δεκαετία του 1930, οι αρχές αποφάσισαν να κατεδαφίσουν την παλιά οδογέφυρα και να κατασκευάσουν μια νέα. Το έργο υλοποιήθηκε από τον αρχιτέκτονα Sir Giles Gilbert Scott, ο οποίος σχεδίασε μια κομψή γέφυρα από σκυρόδεμα και χάλυβα με πέντε ανοίγματα- ένα μικρό δομικό κατόρθωμα για την εποχή εκείνη.

Επρόκειτο για την τήρηση του σλόγκαν παρακίνησης της κυβέρνησης «Keep Calm and Carry On» (Μείνετε ήρεμοι και συνεχίστε)

Photo: Wikimedia Commons

Ήταν θέμα «εθνικής σημασίας»

Με εργατικό δυναμικό περίπου 500 ανδρών, οι εργασίες για τη νέα γέφυρα Waterloo ξεκίνησαν το 1937 και επρόκειτο να ολοκληρωθούν το 1942, αλλά ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξέσπασε στη μέση της κατασκευής.

Αρχικά, οι εργασίες σχεδιάστηκε να σταματήσουν, αλλά όταν οι Ναζί άρχισαν να βομβαρδίζουν το Λονδίνο το 1940, η βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε ότι η ολοκλήρωση της γέφυρας ήταν θέμα «εθνικής σημασίας».

Δεν επρόκειτο απλώς για την ολοκλήρωση ενός τεχνικού άθλου, αλλά για την επίδειξη τόσο στους Γερμανούς όσο και στους Βρετανούς ότι τίποτα, ούτε καν οι βόμβες, δεν επρόκειτο να τους σταματήσει. Επρόκειτο για την τήρηση του σλόγκαν παρακίνησης της κυβέρνησης «Keep Calm and Carry On» (Μείνετε ήρεμοι και συνεχίστε).

Καθώς ένα μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού βρισκόταν στο μέτωπο, εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες εντάχθηκαν στα εργοστάσια όπου κατασκευάζονταν πυρομαχικά, αεροπλάνα και καρφώνονταν τμήματα αρμάτων

Photo: YouTube

Υπήρχαν όμως γυναίκες

Το πρόβλημα ήταν ότι δεν υπήρχε κανείς να το κατασκευάσει. Σύμφωνα με τα αρχεία, από τους 500 άνδρες που ξεκίνησαν τις εργασίες, μόνο 150 δεν είχαν ανατεθεί σε στρατιωτικές εργασίες, είτε στο μέτωπο είτε σε βρετανικές βάσεις. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχαν άνδρες για να τελειώσουν τη γέφυρα. Υπήρχαν όμως γυναίκες.

Γιατί ενώ πολλές γυναίκες συμμετείχαν ενεργά στον πόλεμο – ως νοσοκόμες, υπάλληλοι, τηλεφωνήτριες, ακόμη και πιλότοι – όλες οι γυναίκες συνέβαλαν ζωτικά στην πολεμική προσπάθεια: όχι μόνο κράτησαν σε λειτουργία την πολεμική μηχανή, αλλά και τις χώρες τους.

Καθώς ένα μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού βρισκόταν στο μέτωπο, εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες εντάχθηκαν στα εργοστάσια όπου κατασκευάζονταν πυρομαχικά, αεροπλάνα και καρφώνονταν τμήματα αρμάτων. Αυτή ήταν η εποχή της Rosie the Riveter.

The Ladies Bridge 30 mins 2015

Δούλευαν οκτάωρα, δεκάωρα και δωδεκάωρα

Και ήταν γυναίκες που, τελικά, έχτισαν και τη γέφυρα Waterloo. Σύμφωνα με την Women’s Engineering Society, περίπου 350 γυναίκες άρχισαν να εργάζονται εκεί στις αρχές του 1941. Συγκόλληση, ανέγερση, ξυλότυπος, πριτσίνωμα.

Μερικές φορές οι μέρες ήταν ασφαλείς, μερικές φορές έπρεπε να τρέξουν σε καταφύγια για να γλιτώσουν από τις βόμβες της Λουφτβάφε. Δούλευαν οκτάωρα, δεκάωρα και δωδεκάωρα, από Δευτέρα έως Κυριακή. Με μοναδικό στόχο να τελειώσουν τη δουλειά το 1942. Και τα κατάφεραν.

Η νέα Γέφυρα Waterloo εγκαινιάστηκε επίσημα τον Σεπτέμβριο του 1942, αν και δεν ολοκληρώθηκε πλήρως μέχρι τον Δεκέμβριο του 1945. Και παρόλο που ο αναπληρωτής πρωθυπουργός «ξέχασε» τις γυναίκες στην ομιλία του, οι Λονδρέζοι δεν το έκαναν.

Photo: Wikimedia Commons

«Γέφυρα των Κυριών»

Κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών χρόνων, οι άνθρωποι στο Λονδίνο αναφέρονταν στη γέφυρα ως «Γέφυρα των Κυριών». Πράγματι, όταν τα ποταμόπλοια στον Τάμεση περνούσαν κάτω από τη γέφυρα Waterloo, οι καπετάνιοι την ανακοίνωναν συνήθως με το παρατσούκλι της.

Tα ονόματα ωστόσο των γυναικών που έχτισαν τη γέφυρα είχαν ξεχαστεί. Δεν υπήρχε κανένα αρχείο γι’ αυτές τις γυναίκες, κανένα έγγραφο που να αποδεικνύει τι γνώριζαν οι Λονδρέζοι.

Μέχρι το 2000, η ιστορία είχε γίνει ουσιαστικά μια φήμη, ένας αστικός μύθος. Μέχρι που, το 2005, οι κινηματογραφίστριες Karen Livesey και Jo Wiser αποφάσισαν να βρουν πόση αλήθεια υπήρχε στην ιστορία. Έψαξαν για γυναίκες που είχαν εργαστεί στη γέφυρα, για τους συγγενείς τους, για οποιονδήποτε είχε μια ιστορία για τις γυναίκες στη γέφυρα. Και κατέγραψαν αυτές τις μαρτυρίες στο ντοκιμαντέρ τους, The Ladies Bridge.

Tα ονόματα ωστόσο των γυναικών που έχτισαν τη γέφυρα είχαν ξεχαστεί. Δεν υπήρχε κανένα αρχείο γι’ αυτές τις γυναίκες, κανένα έγγραφο που να αποδεικνύει τι γνώριζαν οι Λονδρέζοι

Photo: YouTube

Μια γυναίκα συγκολλήτρια με το όνομα Dorothy

Αλλά εξακολουθούσε να είναι μόνο προφορική μνήμη. Οι κινηματογραφιστές χρειάζονταν συγκεκριμένες αποδείξεις. Προσπάθησαν να ψάξουν στα αρχεία της Peter Lind & Company, του εργολάβου της γέφυρας, αλλά ανακάλυψαν ότι η εταιρεία χρεοκόπησε τη δεκαετία του 1980 και όλα τα έγγραφά της αγνοούνταν.

Τότε, το 2015, επικοινώνησε μαζί τους η ιστορικός Christine Wall, η οποία ερευνούσε το ίδιο θέμα εδώ και αρκετό καιρό. Είχε βρει ένα στοιχείο στα αρχεία του Εθνικού Μουσείου Επιστήμης και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Και εκεί, ένα πρωί του 2015, βρήκαν τη Dorothy.

Μέσα σε έναν ιστό από φωτογραφίες και διαδικτυακές καταχωρίσεις, η Wall βρήκε αρκετές φωτογραφίες της Daily Herald με γυναίκες που εργάζονταν στη γέφυρα Waterloo. Ανάμεσά τους ήταν τρεις φωτογραφίες με ημερομηνία 1944 μιας γυναίκας συγκολλήτριας που αναγνωριζόταν μόνο ως «Dorothy».

Photo: Wikimedia Commons

Photo: Wikimedia Commons

Δεν πρόκειται για αστικό μύθο

Μετά την ανακάλυψη της Dorothy και των άλλων φωτογραφιών, η Historic England – ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Αγγλίας – αναγνώρισε επίσημα τη συμβολή των γυναικών στην κατασκευή της γέφυρας και της έδωσε το καθεστώς του καταλόγου Grade II.

Έτσι, αν ποτέ μπείτε σε πλοίο στον Τάμεση και ο καπετάνιος μιλήσει για τη «Γέφυρα των Κυριών», θα πρέπει να ξέρετε ότι δεν πρόκειται για αστικό μύθο.

Ότι εκεί ήταν που η Dorothy και άλλες 350 γυναίκες εργάστηκαν μαζί με 150 άνδρες, χτίζοντας τη γέφυρα του Waterloo εν μέσω των ναζιστικών βομβαρδισμών.

*Με στοιχεία από elpais.com | Αρχική Φωτό: PublicDomain