Φρίντριχ Μερτς: Αντιδημοφιλής, αμφιλεγόμενος, υποψήφιος καγκελάριος της κεντροδεξιάς στη Γερμανία

«Είμαστε σε πλήρη συμφωνία», διαβεβαίωσε το ηγετικό δίδυμο της κεντροδεξιάς Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) στη Γερμανία -νυν αξιωματική αντιπολίτευση και πρώτη δύναμη στις δημοσκοπήσεις για τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2025- ξορκίζοντας τη διχόνοια του πρόσφατου παρελθόντος.

Πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο, ο επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) Φρίντριχ Μερτς και ο πρόεδρος του «αδελφού» κόμματος των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) Μάρκους Ζέντερ, έδωσαν τα χέρια.

Κι έτσι, αν και η τελική απόφαση αναμενόταν να παρθεί μετά τις κρίσιμες εκλογές στο κρατίδιο του Βραδεμβούργου, στις 22 Σεπτεμβρίου, ανακοινώθηκε ήδη ότι υποψήφιος καγκελάριος της Χριστιανικής Ένωσης θα είναι ο αμφιλεγόμενος Φρίντριχ Μερτς.

Όχι τυχαία, το τέλος της εσωκομματικής συζήτησης κήρυξε ο πολιτικά υπερφιλόδοξος Μάρκους Ζέντερ.

Μόλις προς τριετίας είχε προκαλέσει μίνι «εμφύλιο» στη Χριστιανική Ένωση, αμφισβητώντας ανοιχτά την καταλληλότητα της τότε υποψηφιότητας του Χριστιανοδημοκράτη Άρμιν Λάσετ για την καγκελαρία στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2021.

Ούτε αυτή τη φορά του έβγαιναν τα «κουκιά».

Σε κοινή συνέντευξη Τύπου ωστόσο με τον Μερτς διαβεβαίωσε ότι προτεραιότητα είναι η ενότητα της κεντροδεξιάς παράταξης.

«Θέλουμε να επαναφέρουμε τη Γερμανία στην τάξη και να αποκαταστήσουμε τη ζημιά που προκάλεσε η κυβέρνηση συνασπισμού “φανάρι”. Θα το κάνουμε μαζί».

Κατά τον 68χρονο Φρίντριχ Μερτς, η μάχη στις κάλπες του 2025 θα κριθεί σε δύο θέματα.

Το ένα, είπε, είναι «η οικονομική κατάσταση στη Γερμανία», χαρακτηρίζοντάς την «επισφαλή».

Το άλλο θα είναι το μεταναστευτικό, στο οποίο έχει υιοθετήσει σκληρή ρητορική και στάση, «κανονικοποιώντας» επί της ουσίας μέρος της μισαλλόδοξης ατζέντας του ακροδεξιού AfD.

Όμως «θα ήταν επιθυμία μου να μην γίνει το κύριο θέμα στην εκστρατεία των ομοσπονδιακών εκλογών του 2025», υποστήριξε ο Μερτς, ένα 24ωρο αφότου η κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Όλαφ Σολτς επέκτεινε τους ελέγχους σε όλα τα χερσαία σύνορα, σε μια πανικόβλητη αντιμεταναστευτική στροφή, με φόντο την αρκοδεξιά εκλογική επέλαση στη Θουριγγία και στη Σαξονία.

Θερμή χειραψία μπροστά στους φωτογραφικούς φακούς μεταξύ των Φρίντριχ Μερτς (αριστερά) και Μάρκους Ζέντερ, στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου στο Βερολίνο, στις 17 Σεπτεμβρίου (REUTERS/Fabrizio Bensch)

Πολιτικός «εμπρηστής»

Μόλις ανέλαβε τα ηνία των Χριστιανοδημοκρατών, τον Ιανουάριο του 2022, ο Φρίντριχ Μερτς υποσχόταν ότι θα «ψαλίδιζε» στο μισό τα ποσοστά του AfD.

Στην πράξη, ωστόσο, συνέβαλε στην άνοδο της γερμανικής ακροδεξιάς με την υπερσυντηρητική πολιτική και την εμπρηστική ρητορική του.

Υπό την ηγεσία του, το CDU απομακρύνθηκε από τον ευρύτερο χώρο του κέντρου και μετατοπίστηκε προς ακόμη πιο δεξιά, αποκλίνοντας από την πολιτική παρακαταθήκη της Άνγκελα Μέρκελ.

Ειδικά στο μεταναστευτικό, ο Μερτς υιοθέτησε διχαστική ρητορική,  με ρατσιστικές φραστικές επιθέσεις.

Στοχοποίησε τους αιτούντες άσυλο, υποστηρίζοντας -ψευδώς- ότι «πηγαίνουν στον γιατρό για να φτιάξουν τα δόντια τους, ενώ οι Γερμανοί πολίτες της διπλανής πόρτας δεν μπορούν καν να κλείσουν ραντεβού».

Λίγο πριν από τις περσινές εκλογές στη Βαυαρία έφτασε στο σημείο να πει πως θέλει να καταστήσει σαφές πως, με την πολιτική ατζέντα της, η Χριστιανική Ένωση είναι «μια πραγματικά εναλλακτική λύση για τη Γερμανία με ουσία».

Το λογοπαίγνιο-σκόπιμη αναφορά στην ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία», όπως είναι η πλήρης ονομασία του AfD, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων και πολιτικό σάλο.

Απτόητος, ο Φρίντριχ Μερτς καταφέρθηκε κατά των Πρασίνων -εταίρο των Σοσιαλδημοκρατών, μαζί με τους Φιλελεύθερους, στην κυβέρνηση Σολτς- κατονομάζοντάς τους ως «κύριους αντιπάλους» της Χριστιανικής Ένωσης.

Απέδωσε σε αυτούς την άνοδο του AfD, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων ότι οι Πράσινοι ευθύνονται για την πόλωση του εκλογικού σώματος με την ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική τους.

Στη δική του συντηρητική ατζέντα του, προτεραιότητα έχει η τόνωση της ανάπτυξης, με μείωση των φόρων για τις εταιρείες.

Έμπιστος φίλος του εκλιπόντος Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και πολυεκατομμυριούχος -με περιουσία που έχτισε ως στέλεχος εταιρειών, συμπεριλαμβανομένης της BlackRock στη Γερμανία- ο Φρίντριχ Μερτς δηλώνει κοινωνικά συντηρητικός και οικονομικά φιλελεύθερος.

Περιγράφει τον εαυτό του ως «πραγματικά πεπεισμένο Ευρωπαίο και διατλαντιστή».

Χαρακτηρίζεται «γεράκι».

Ο αρχηγός των Χριστιανοδημοκρατών, Φρίντριχ Μερτς, στα έδρανα της γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής (REUTERS/Liesa Johannssen/File Photo)

Ένας αντιδημοφιλής υποψήφιος καγκελάριος

Για τον Φρίντριχ Μερτς, η υποψηφιότητα για την καγκελαρία  αποτελεί το αποκορύφωμα μιας ταραχώδους πολιτικής καριέρας, που τον είχε φέρει σε κόντρα με την Άνγκελα Μέρκελ και το 2009 τον οδήγησε στην έξοδο από την πολιτική.

Η αποχώρησή του φάνταζε τότε οριστική, μέχρι που η «σιδηρά κυρία» του Βερολίνου και της Ευρώπης αποχώρησε από την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών, το 2018, τρία χρόνια προτού ολοκληρώσει τη 16ετή παραμονή της στην καγκελαρία.

Εκείνη τη χρονιά, ο Μερτς επέστρεψε δριμύτερος στην πολιτική, διεκδικώντας την κομματική ηγεσία.

Τρεις φορές το επιχείρησε μέχρι να το πετύχει.

Σήμερα, έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια στο αξίωμα, παραμένει αντιδημοφιλής.

Αν και η Χριστιανική Ένωση είναι σταθερά πρώτη στις δημοσκοπήσεις, οι περισσότεροι Γερμανοί δεν τον θεωρούν τον καταλληλότερο για καγκελάριο.

Για την ακρίβεια, ο Μερτς βρίσκεται μόλις στην τρίτη θέση, σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση του ινστιτούτου Forsa.

Με 19%, βρίσκεται τέσσερις μονάδες πίσω από τον πάντα φιλόδοξο Μάρκους Ζέντερ.

Πρώτος, με 30%, είναι ο Σοσιαλδημοκράτης υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους -υπερτριπλάσιο ποσοστό από το ισχνό 9% του νυν καγκελάριου Όλαφ Σολτς, ο οποίος πιθανόν θα είναι εκ νέου υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών το 2025.

Μια ανάσα αντίθετα πίσω από τον Μερτς βρίσκεται, με 18%, στην τέταρτη θέση, ο Πράσινος υπουργός Οικονομικών, Ρόμπερτ Χάμπεκ.

Ακόμη δε και με νίκη στις ομοσπονδιακές εκλογές του χρόνου, οι Χριστιανοδημοκράτες θα πρέπει να σχηματίσουν συνασπισμό πιθανότατα με τους Σοσιαλδημοκράτες ή με τους Πράσινους. Ή ίσως και με τους δύο.

Ακόμη κι έτσι, πάντως, μόλις το 41% των Γερμανών πιστεύει ότι ο Μερτς θα είναι καλύτερος καγκελάριος από τον Σολτς, η δημοτικότητα του οποίου καταρρέει.

Υπάρχει πάντως ένα θετικό αποτέλεσμα για τον Φρίντριχ Μερτς.

Αν και στις επόμενες εκλογές θα κλείνει τα 70 χρόνια του -ο γηραιότερος υποψήφιος καγκελάριος εδώ και μισό αιώνα- το 64% των πολιτών δεν θεωρεί ότι η ηλικία του αποτελεί εμπόδιο.