Ενέργεια: Η αγωνία των νοικοκυριών για προσιτές τιμές και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η κρίση των τελευταίων ετών στην ενέργεια έχει γίνει αισθητή στις τσέπες των καταναλωτών με τα νοικοκυριά να εναποθέτουν τις ελπίδες τους (και) στην Ευρωπαϊκή Ένωση για φθηνότερες τιμές. Σύμφωνα με τα στοιχεία από το τελευταίο ευρωβαρόμετρο οι ευρωπαίοι πολίτες υποστηρίζουν την ενεργειακή πολιτική που ακολουθεί η ΕΕ την τελευταία πενταετία αλλά αναμένουν την ισχυρή υποστήριξή τους για μεγαλύτερο συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ και ακόμη περισσότερες προσπάθειες σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο για να καταστούν οι τιμές της ενέργειας πιο προσιτές.

Η μεγάλη πλειονότητα όσων απάντησαν (77 %) στην έρευνα δηλώνουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να έχει ισχυρότερο συντονιστικό ρόλο σε ενεργειακά θέματα, ανάλογα με τις διαφορετικές περιστάσεις.

Οι πολίτες επιθυμούν η Ευρωπαϊκή Ένωση να πρέπει να έχει ισχυρότερο συντονιστικό ρόλο σε ενεργειακά θέματα

Στην Ελλάδα, με ένα τμήμα της κοινωνία να ζει σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας, η αγωνία των πολιτών να διατηρήσουν αξιοπρεπή διαβίωση για το νοικοκυριό τους καταγράφεται με εκκωφαντικό τρόπο.

Οι Έλληνες σε ποσοστό 78%, υψηλότερο από κάθε άλλη χώρα του μπλοκ της Ε.Ε., και 25 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο (53%) των «27» που συγκέντρωσε η ίδια απάντηση, αναδεικνύει ως προτεραιότητα για την ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική την προώθηση μέτρων που θα συμβάλλουν ώστε τα νοικοκυριά να μην υποστούν την ενεργειακή φτώχεια. Το ποσοστό στην Κύπρο και στη Βουλγαρία (71% και 70% αντίστοιχα) είναι κοντά στα «θέλω» των Ελλήνων ενώ χαοτική είναι η διαφορά στη Σουηδία 22%, στη Δανία 26% και στη Φινλανδία 27%.

Προσιτές τιμές

Η έρευνα, μεταξύ άλλων, εξετάζει τι συνεπάγεται η ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική με το 51% των Ελλήνων να απαντά «εξασφάλιση πιο προσιτών τιμών ενέργειας για τους καταναλωτές».

Πρόκειται για ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το 41% που κατά μέσο όρο δόθηκε στην ίδια απάντηση από τους πολίτες της Ε.Ε.

Θα έπρεπε η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει έναν συντονιστικό ρόλο στην ενεργειακή πολιτική των 27 κρατών-μελών; Περισσότεροι από 8 στους 10 Έλληνες, ποσοστό 87%, απαντούν καταφατικά, όταν ο μέσος όρος στην αντίστοιχη απάντηση δεν ξεπερνά το 61%.

Στο μεταξύ, μόνο το 25 % δήλωσε ότι η Ευρώπη έχει συμβάλει στο να διασφαλιστεί ότι οι τιμές της ενέργειας είναι όσο το δυνατόν πιο προσιτές, ενώ άλλοι δήλωσαν ότι διευκόλυνε τις επιλογές των καταναλωτών όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό (24 %) ή τα ενεργειακά αποδοτικά προϊόντα (18 %).

Οι ερωτηθέντες στην Ισπανία (39%), την Ιταλία, την Ολλανδία και τη Σουηδία (38% έκαστος)  δηλώνουν ότι η ενεργειακή πολιτική σημαίνει επένδυση σε καινοτόμες ενεργειακές τεχνολογίες. Το ίδιο πιστεύει το 19% στη Λετονία, το 21% στην Ουγγαρία και το 23% των ερωτηθέντων στην Τσεχία και τη Ρουμανία λένε το ίδιο.

Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε όλη την Ευρώπη αναφέρεται ευρύτερα, ως συνώνυμο της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής από τους ερωτηθέντες στην Ουγγαρία (43%), την Κροατία (39%) και την Κύπρο (38%) και λιγότερο από τους ερωτηθέντες σε Φινλανδία, Γερμανία και   Λιθουανία (24% η καθεμία). Η Σουηδία (49%) είναι η μόνη χώρα για την οποία ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική σημαίνει το συντονισμό των ευρωπαϊκών χωρών σε θέματα ενέργειας, ενώ  η  απάντηση τόσο στην Ολλανδία (38%) όσο και στη Δανία (37%)  είναι η βελτίωση της ενεργειακής υποδομής μεταξύ και μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.

Οι καταναλωτές ενστερνίζονται την ενεργειακή μετάβαση, αλλά…

Πάνω από τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων (77 %) δηλώνουν ότι προέβησαν σε προσωπικές ενέργειες, αλλάζοντας σημαντικά τις συνήθειές τους ώστε να καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια στο σπίτι κατά την τελευταία πενταετία. Το 55 % των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είχαν προσαρμόσει τα μέσα μεταφοράς τους ώστε να μειώσουν την ενεργειακή τους κατανάλωση και τέσσερις στους δέκα (41 %) δήλωσαν ότι μετέβαλαν τα πρότυπα κατανάλωσης ενέργειας στην εργασία τους.

Από το 44 % των ερωτηθέντων που έλαβαν μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στο σπίτι, σχεδόν οι μισοί ανέφεραν ότι είχαν μονώσει την οροφή, τους τοίχους, τα παράθυρα ή το δάπεδό τους. Περισσότεροι από ένας στους πέντε απαντήσαντες αναφέρουν την αλλαγή του λέβητα (27 %) ή την εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών (22 %). Εν τω μεταξύ, σχεδόν τέσσερα στους δέκα αναφέρουν ότι δεν ελήφθησαν μέτρα για οικονομικούς λόγους (37 %) ή ότι η απόφαση λαμβάνεται με τον ιδιοκτήτη της κατοικίας τους ή με τους συνιδιοκτήτες του κτιρίου (36 %).

Ταυτότητα της έρευνας

Το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο είναι η δεύτερη, ειδική και εστιασμένη στην ενέργεια έρευνα που διενεργείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Διεξήχθη τους μήνες Απρίλιο-Μάιο του 2024 με περισσότερους από 26.000 πολίτες από όλες τις χώρες της Ε.Ε., οι οποίοι απάντησαν σε 12 ερωτήσεις για μια σειρά θεμάτων που σχετίζονται με την ενέργεια.