Στο ΠΑΣΟΚ απέφυγαν να προσφέρουν θέαμα – απέτυχαν όμως να προσφέρουν και πρόγραμμα

Στο ΠΑΣΟΚ είναι σήμερα όλες και όλοι χαρούμενοι. Πιστεύουν ότι με το debate κατάφεραν να πείσουν ότι παραμένουν ένα σοβαρό κόμμα που ακόμη και όταν έχει συγκρουσιακή από τη φύση της εσωκομματική διαδικασία, όπως αυτή της εκλογής ηγεσίας, μπορούν να κάνουν πολιτισμένο πολιτικό διάλογο με κατάθεση προτάσεων και επιχειρημάτων. Εκτιμούν μάλιστα ότι με αυτό τον τρόπο επιβεβαιώνουν ότι αποτελούν αυτή τη στιγμή την πραγματική αξιωματική αντιπολίτευση.

Βεβαίως, λέγοντας το αυτό προσπερνούν διάφορες πλευρές της δικής τους πραγματικότητας, ξεκινώντας από το γεγονός ότι τη στιγμή ακριβώς που ο βασικός τους ανταγωνιστής στην αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι στην πιο βαθιά κρίση και την ώρα που η κυβέρνηση έχει τη μεγαλύτερη φθορά σε όλη τη διαδρομή της από το 2019 και μετά, επίσης το ΠΑΣΟΚ αδυνατεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να καρπωθεί ίσως μέρος της φθοράς των πολιτικών αντιπάλων, αφού αρχικά αντιμετώπισε εσωκομματική κρίση και στη συνέχεια προκήρυξη διαδικασίας εκλογής νέας ηγεσίας.

Με αποτέλεσμα, εκτός όλων των άλλων, η φετινή ΔΕΘ, που θα έπρεπε να είναι πραγματική δοκιμασία και ναρκοπέδιο για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη – άλλωστε, πήγε με το μικρότερο παρά ποτέ «καλάθι» – να εξελίσσεται σε πραγματικό περίπατο για την κυβέρνηση.

Από την άλλη, καταλαβαίνω γιατί στο ΠΑΣΟΚ σκέφτονται ότι τα πήγαν καλά στο debate. Γιατί ύστερα από όσα είδαμε – και δυστυχώς εξακολουθούμε να βλέπουμε– στον ΣΥΡΙΖΑ, όπου η εσωκομματική αντιπαράθεση ενίοτε πήρε χαρακτηριστικά… Δελφιναρίου με υπαρκτό τον κίνδυνο να δουν ακόμη πολλά τα μάτια μας όσο θα προχωράει η ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων, πλέον έχει φτάσει στην αντιπολίτευση να θεωρείται «μέγα επίτευγμα» η απλή αποφυγή της γελοιότητας και του κακού «θεάματος».

Μόνο που είναι προφανές ότι σε μία χώρα όπου το μεγαλύτερο έλλειμμα είναι αυτό μιας δημοκρατικής, προοδευτικής, και συνάμα μαχητικής αντιπολίτευσης δεν μπορεί να θεωρείται αρκετό το «δεν γίναμε και σήμερα ρεζίλι».

Γιατί είναι προφανές ότι η ευπρέπεια που ομολογουμένως επικράτησε στο debate στο ΠΑΣΟΚ δεν κάλυψε τα πραγματικά ελλείμματα αυτού του χώρου ως προς την ικανότητα παραγωγής όχι αντιπολιτευτικού λόγου, αλλά εναλλακτικής διακυβέρνησης.

Δεν αντιλέγω και προτάσεις νόμων ακούστηκαν και ιδέες και αιχμές. Όμως, ταυτόχρονα παρατηρήθηκαν και αμηχανίες και ιδεολογικές ασάφειες και όλα τα προβλήματα και η κόπωση ενός κόμματος που έφερε τα μνημόνια, συγκυβέρνησε με τη ΝΔ (κάποια στιγμή και με το ΛΑΟΣ…), υπήρξε τμήμα του «αντι-ΣΥΡΙΖΑ» μετώπου, και τώρα διεκδικεί να είναι η σοσιαλδημοκρατία, χωρίς να απαντά σε ποια κατεύθυνση και με ποιο πρόγραμμα. Ένα κόμμα, στο οποίο, για να δώσω ένα απλό παράδειγμα, η Άννα Διαμαντοπούλου, που θεωρούσαμε ότι κάποια στιγμή θα γινόταν υπουργός στην κυβέρνηση της ΝΔ (όπως π.χ. ο Γιώργος Φλωρίδης), έφτασε να είναι υποψήφια για την προεδρία.

Πάνω από όλα, όμως, δύο πράγματα έλλειψαν. Το ένα είναι η αίσθηση ότι προσφέρει σήμερα όντως μια εναλλακτική κυβερνητική πρόταση ικανή να πείσει την κοινωνία και να της προσφέρει έναν «άλλο δρόμο», ώστε να σταματήσει να απαντάει σε συντριπτικό ποσοστό στις δημοσκοπήσεις ότι τα πράγματα πάνε προς το χειρότερο.

Το άλλο, που έλλειψε ήταν η επίγνωση ότι τα σημερινά σχήματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης δεν μπορούν -κυρίως ως απόρροια λαθών και ελλείψεων για τις οποίες φέρουν μεγάλη ευθύνη- στη σημερινή μορφή τους να αποτελέσουν τον αντιπολιτευτικό πόλο και ότι στην πραγματικότητα χρειάζεται κάτι νέο που να τα συμπεριλάβει μεν, αλλά να αποτελέσει ταυτόχρονα και σημείο τομής και μετασχηματισμού.

Γιατί μπορεί το 13% του ΠΑΣΟΚ το 1974 – που τον μακαρίτη τον Ανδρέα Παπανδρέου τον είχε ρίξει περίπου σε κατάθλιψη – να ήταν απλώς η αρχή μια πορείας που οδήγησε στην εξουσία, αλλά το περίπου 13% των ευρωεκλογών έμοιαζε πολύ περισσότερο με όριο. Πράγμα που σημαίνει ότι θα ήταν αυταπάτη να πιστεύει κανείς ότι θα καταφέρει το ΠΑΣΟΚ να φτάσει ξανά στην εξουσία απλώς με rebranding και σταθερή εκλογική άνοδο. Η πολιτική δεν λειτουργεί σαν την αποταμίευση και δεν ισχύει το «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι».

Πράγμα που επίσης σημαίνει ότι εάν δεν θέλουμε να είναι η ακροδεξιά που θα αναδειχτεί στον βασικό αντιπολιτευτικό πόλο εντός μια κοινωνίας δυστυχώς αρκετά αποπροσανατολισμένης, χρειαζόμαστε εκείνες τις τομές και τα άλματα στο χώρο της δημοκρατικής αντιπολίτευσης που δεν θα συνιστούν απλώς μια «πειστική αντιπολίτευση», αλλά κάτι πολύ περισσότερο: ένα πολιτικό ρεύμα ικανό να διαπαιδαγωγήσει την ελληνική κοινωνία και να την πείσει ότι οι προοδευτικές αλλαγές, αυτές που αφορούν την αναδιανομή εισοδήματος, το αίσθημα κοινωνικής ασφάλειας, τη συμπερίληψη και το βάθεμα της δημοκρατίας, δεν είναι μόνο αναγκαίες, αλλά και εφικτές.

Και αυτό απαιτεί κάτι παραπάνω από απλή «σοβαρότητα» σε ένα debate.