Έγιναν σοφότεροι όσοι παρακολούθησαν το χθεσινό debate μεταξύ των έξι υποψήφιων προέδρων του ΠΑΣΟΚ; Η απάντηση είναι μάλλον όχι, καθώς ουδείς εξ αυτών κατάφερε να κάνει την υπέρβαση, να κομίσει κάτι ουσιαστικά καινούργιο που θα προξενούσε το ενδιαφέρον του τηλεθεατή-ψηφοφόρου. Συν τοις άλλοις δεν βοήθησε ιδιαίτερα και ο χρόνος.

Η τηλεμαχία κράτησε περίπου 3 ώρες, που για τα τηλεοπτικά δεδομένα είναι πάρα πολύς χρόνος, σε αρκετά σημεία η διαδικασία έκανε «κοιλιά», ενώ οι περισσότεροι κράτησαν τις «μπηχτές» για το τέλος. Σίγουρα στα θετικά μπορεί να λογιστεί η δυνατότητα που δόθηκε στους συμμετέχοντες να παρεμβαίνουν και να κάνουν ερωτήσεις ο ένας στον άλλον.

Ανδρουλάκης

Ο Νίκος Ανδρουλάκης είχε την άνεση που προσφέρει η θέση του. Το αφήγημά του ήταν πολύ συγκεκριμένο απέναντι στους αντιπάλους του. Το γεγονός δηλαδή ότι πήρε ένα κόμμα που βρισκόταν σε μονοψήφια ποσοστά, σχεδόν τα διπλασίασε τα τελευταία 2,5 χρόνια, ενώ τόνισε και τις επιτυχίες που καταγράφηκαν στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Με το προνόμιο να έχει το «βαθύ» ΠΑΣΟΚ στο πλευρό του σε μεγάλο βαθμό, στριμώχτηκε μεν σε κάποια σημεία είτε από τον κ. Γερουλάνο είτε από τον κ. Δούκα, ωστόσο επικοινωνιακά του έκαναν καλό οι επιθέσεις της κας Γιαννακοπούλου, τις οποίες αντιμετώπισε με ηρεμία.

Σε γενικές γραμμές έβγαλε την εικόνα ενός ανθρώπου που δεν αισθάνεται ότι απειλείται, δίνοντας παράλληλα την αίσθηση ότι κανένας από τους αντιπάλους του δεν θα τα πήγαινε καλύτερα απ’ τον ίδιο. Απευθύνθηκε στο «κεκτημένο» κοινό του κόμματος, προβάλλοντας το ΠΑΣΟΚ ως τη μοναδική εναλλακτική δύναμη εξουσίας, ελπίζοντας σε περαιτέρω ενίσχυση από τις απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ.

Γερουλάνος

Ο Παύλος Γερουλάνος απέδειξε ότι είναι πολύ soft για τέτοιου είδους διαδικασίες. Γι’ αυτό δυστυχώς δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα, είτε το έχεις το παραπάνω τσαγανό που χρειάζεται, είτε όχι. Εξαιρετικός συζητητής, με ευγένεια και ήθος που εκπέμπονται έντονα, χωρίς όμως να αποτελεί την ηγετική φυσιογνωμία που θα «μιλήσει» στην καρδιά του κόσμου και θα στείλει το μήνυμα «εγώ είμαι και θα βγω μπροστά».

Έβαλε δύσκολα και στον Νίκο Ανδρουλάκη, αλλά και στην Άννα Διαμαντοπούλου, ειδικά στο σκέλος, «που ήσουν Άννα επί 12 χρόνια όταν εμείς δίναμε μάχες στο ΠΑΣΟΚ κι εσύ απείχες», γεγονός που έκανε τη συνυποψήφιά του να απολογείται, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.

Γιαννακοπούλου

Η Νάντια Γιαννακοπούλου επιβεβαίωσε με την εμφάνισή της γιατί βρίσκεται τόσο χαμηλά στις δημοσκοπήσεις. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι φιλοδοξεί να είναι μια wanna be Άννα Διαμαντοπούλου, με τη διαφορά ότι ήταν εμφανές πως χρειάζεται πολλά ψωμιά ακόμα για να γίνει Άννα Διαμαντοπούλου. Αναρωτιέται κανείς σε ποιο κομμάτι του ΠΑΣΟΚ απευθυνόταν, η απάντηση είναι στη δεξιά πτέρυγα του κόμματος, ωστόσο εκεί η θέση είναι ήδη καλυμμένη.

Βοήθησε αρκετά τον Χάρη Δούκα στο «στρίμωγμα» του Νίκου Ανδρουλάκη, είναι απορίας άξιον όμως πως οι δυο τους θα μπορούσαν να συνεργαστούν σε ένα ΠΑΣΟΚ με αρχηγό τον δήμαρχο Αθηναίων. Μάλλον θα επρόκειτο για μια συγκυριακή συμμαχία που δεν θα πήγαινε μακριά. Η αναζήτηση ρόλου την επόμενη μέρα είναι σίγουρα ζητούμενο για την βουλευτίνα, χωρίς να αποκλείει κανείς και το ενδεχόμενο στο μέλλον να αποτελούσε μεταγραφή γι’ άλλο κόμμα. Η συνεχόμενη επίκληση του «εγώ» επίσης δεν βοηθάει ιδιαίτερα και δεν σε κάνει συμπαθή στο κοινό που παρακολουθεί.

Διαμαντοπούλου

Η Άννα Διαμαντοπούλου αποτέλεσε για πολλούς την έκπληξη. Κι αυτό επειδή έδειχνε να είναι η πιο «στημένη» απ’ όλους. Διαθέτοντας τον αέρα του παλιού, εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ και της μακράς πολιτικής της πορείας -συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής περιόδου της- υπό μάλης δεν επιδόθηκε παρά ελάχιστα σε προσωπικές αντιπαραθέσεις, ήταν ετοιμόλογη και με πολιτικό λόγο που ανεξαρτήτως αν συμφωνείς ή όχι μαζί της, έβγαζε μια θεσμικότητα και μια σοβαρότητα που έχει λείψει από τον πολιτικό διάλογο.

Από εκεί και πέρα είναι προφανές ότι απευθύνεται στο εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ, στο ακραίο κέντρο, σε όσους κεντρώους πήγαν προς τα Δεξιά ή ακόμα και σε απογοητευμένους από τον Μητσοτάκη παραδοσιακούς κεντροδεξιούς. Είναι η δεξιά πτέρυγα του ΠΑΣΟΚ και δεν το κρύβει. Παρά το γεγονός ότι δέχθηκε συντονισμένη επίθεση από τους αντιπάλους της για την απουσία της από κόμμα και το φλερτ με την κυβέρνηση Μητσοτάκη, ουδείς δεν της έκανε την ερώτηση του ενός εκατομμυρίου: πως δηλαδή το όνομά της αποτέλεσε επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη για τη θέση της γ.γ. στον ΟΟΣΑ

Δούκας

Ο Χάρης Δούκας προσήλθε στο debate με την άνεση εκείνου που θεωρείται δημοσκοπικά ως ο βασικός αντίπαλος του Νίκου Ανδρουλάκη, το επόμενο big thing του κόμματος. Κάποιες στιγμές δικαίωσε τον τίτλο του φαβορί, κάποιες άλλες πέρασε κάτω από τον πήχη. Μαζί με τον Μιχάλη Κατρίνη ήταν εκείνοι που μίλησαν περισσότερο για την ανάγκη ευρύτερων συνεργασιών, ωστόσο την κρίσιμη ώρα και σε ερώτηση που έγινε για τις συνεργασίες που τον έβγαλαν δήμαρχο στην Αθήνα (παγίδα έξυπνα στημένη από τον Νίκο Ανδρουλάκη), είπε με τον δικό του τρόπο το «απεταξάμην», τόσο προς τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και προς την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Στα υπέρ του η πληρωμένη απάντηση που έδωσε στην Άννα Διαμαντοπούλου για τα θέματα ενέργειας με την υποσημείωση ότι ο ίδιος έδινε μάχες μέσα από το ΠΑΣΟΚ όταν η κα Διαμαντοπούλου ήταν απούσα από το κόμμα.

Κατρίνης

Τελευταίος στη σειρά του debate ήταν ο Μιχάλης Κατρίνης, έχοντας ως πυξίδα το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, κάτι που επανέλαβε και στο μήνυμα που έστειλε στο τέλος μιλώντας για το λαϊκό κίνημα που ιδρύθηκε μέσα από τον λαό πριν από 50 χρόνια. Ο βουλευτής Ηλείας ήταν ίσως ο μοναδικός από όλους που υπενθύμιζε σε κάθε ευκαιρία την ιστορική διαδρομή του κόμματος και τις μεταρρυθμίσεις που πέτυχε στο παρελθόν. Είναι πρόδηλο πως απευθύνεται στο παραδοσιακό, παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ, όπως και σε εκείνες τις δυνάμεις που αποχώρησαν από το κόμμα, αλλά εξακολουθούν να αναζητούν αλλού τη μετενσάρκωση του Ανδρέα Παπανδρέου.

Υπό αυτό το πρίσμα μίλησε και για τα εθνικά θέματα με αναφορές στο «πατριωτικό ΠΑΣΟΚ», ενώ δέχθηκε βολές από τους συνυποψηφίους του στη λογική πως ήταν επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος υπό τον Νίκο Ανδρουλάκη και στήριξε τις πολιτικές του, ενώ σήμερα βρίσκεται απέναντί του.

Συμπεράσματα debate

Τί απομένει από το debate; Αρχικά η προσδοκία της «ρεβάνς» με δεδομένο τα όσα συμβαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ. Η αποκατάσταση της συστημικής τάξης των πραγμάτων. Η επάνοδος του ΠΑΣΟΚ στο ρόλο της άτυπης -προς το παρόν- αξιωματικής αντιπολίτευσης και η δημιουργία ενός πόλου ικανού να επαναφέρει τον δικομματισμό στην πολιτική ζωή της χώρας με τη Δεξιά στη μία πλευρά και τη σοσιαλδημοκρατία στην άλλη. Προς τούτο είναι και μεγάλη η αγωνία για τη συμμετοχή του κόσμου στις εκλογές που θα γίνουν σε λίγες μέρες.

Ακολούθημα

Την ίδια ώρα όμως αποδεικνύεται ότι το ΠΑΣΟΚ παραμένει ακολούθημα και όχι καταλύτης των γεγονότων. Σε σειρά θεμάτων επιμένει ν’ αντιγράφει τη Δεξιά -έστω και με μια πρόφαση σοσιαλδημοκρατίας- έχοντας το μυαλό του αποκλειστικά τους «νοικοκυραίους» κι ένα εκλογικό κοινό που συντηρικοποιείται όλο και περισσότερο.

Το πάθημα της αδυναμίας της σοσιαλδημοκρατίας να εκφράσει δικές της, ριζοσπαστικές θέσεις και τομές, όπως καταγράφηκε τα προηγούμενα χρόνια σε πανευρωπαϊκό επίπεδο φαίνεται πως δεν έχει γίνει μάθημα.

Ακροδεξιά

Πέραν αυτού εξακολουθεί να επιμένει να αγνοεί την άνοδο της Ακροδεξιάς και τη διείσδυσή της σε λαϊκά και εργατικά στρώματα. Το γεγονός δηλαδή ότι ήδη στην Ελλάδα ο συγκεκριμένος χώρος φαίνεται να καταλαμβάνει ένα ποσοστό κοντά στο 20% στο πολιτικό σκηνικό. Κι αν ο Μητσοτάκης έχει τη δυνατότητα να «κλείσει το μάτι» προς τα εκεί, το ΠΑΣΟΚ τί ακριβώς θα κάνει; Θα το κλείσει ακόμα πιο πολύ;

Στο debate έγιναν αναφορές από πολλές πλευρές για τον «ξύλινο» πολιτικό λόγο που δεν εμπνέει τα πλήθη και πως αυτό πρέπει ν’ αλλάξει. Ωστόσο ακόμα και αυτοί που το κατήγγειλαν χθες δεν επιδόθηκαν σε κάτι καλύτερο, παρά σε γενικόλογες αναφορές για «αλλαγή παραγωγικού μοντέλου», για μια «άλλου είδους ανάπτυξη», ενώ απουσίαζε εμφανώς το κομμάτι της ιδεολογίας, εκείνο που σε διαχωρίζει, εκείνο που αποτελεί το σημείο αναφοράς σου για ό,τι πρεσβεύεις.

Δυστυχώς το ΠΑΣΟΚ δεν δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι το θέμα δεν είναι ποιος θα διαχειριστεί καλύτερα τον νεοφιλελευθερισμό, την ακρίβεια ή τις ανισότητες. Είναι ποιος θα κάνει την υπέρβαση απ’ αυτό το υπάρχον μοντέλο διαχείρισης. Και στο debate δεν είδαμε κάτι τέτοιο.

Headlines