House of Cards στην Ιαπωνία

Η Ιαπωνία σίγουρα δεν διάγει τις καλύτερες ημέρες της από πλευράς οικονομίας.

Το γιεν έχει αποδυναμωθεί.

Η ιαπωνική οικονομία υποχώρησε από την τρίτη στην τέταρτη θέση των ισχυρότερων του κόσμου.

Η άνοδος των τιμών έχει πλήξει τα νοικοκυριά σε μια χώρα που δημογραφικά γερνά.

Ήταν σε αυτό το φόντο που, έπειτα από μια τριετή ταραχώδη παραμονή στην εξουσία, ο Φουμίο Κισίντα αποφάσισε να παραδώσει τα «ηνία» της ηγεσίας του κυβερνώντος Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (LDP) και, μαζί με αυτά, της πρωθυπουργίας.

Μια σειρά οικονομικών σκανδάλων που συγκλόνισαν την κυβερνώσα παράταξη και την κοινή γνώμη ήταν ίσως η αφορμή.

Όπως και να έχει, γεγονός παραμένει ένα.

Με την παραίτηση Κισίντα άνοιξε ο δρόμος για μια ξέφρενη κούρσα διαδοχής.

Εξελίχθηκε με φρενήρεις ρυθμούς σε ένα γαϊτανάκι εννέα  υπερφιλόδοξων διαδόχων -δύο εξ αυτών είναι γυναίκες.

Δεν έχει ξαναϋπάρξει στα χρονικά τέτοιος συνωστισμός για την κομματική ηγεσία.

Ο λόγος δεν είναι η βέβαιη ταυτόχρονη μεταπήδηση του νικητή στην εξουσία -το LDP έχει άνετη πλειοψηφία και στην Άνω και στην Κάτω Βουλή και, ως εκ τούτου, η έγκριση θεωρείται δεδομένη.

Μετά τα πρόσφατα σκάνδαλα με πλείστες όσες οικονομικές ατασθαλίες και μίζες, οι πανίσχυρες εσωκομματικές φατρίες -που κινούσαν από το παρασκήνιο τα νήματα- διαλύθηκαν.

Κι έτσι, άνοιξε ο δρόμος για πάσης φύσεως δελφίνους.

Στους εννέα που κονταροχτυπιούνται μέχρι την αυριανή ημέρα της κρίσης, στις 27 Σεπτεμβρίου, συγκαταλέγονται νυν και πρώην υπουργοί, μετριοπαθείς και εθνικιστές, βετεράνοι της πολιτικής και πιο φρέσκα πρόσωπα.

Με τις φατρίες αυτή τη φορά εκτός, το κόμμα βρίσκεται σε αχαρτογράφητα νερά και το «παιχνίδι» είναι ορθάνοιχτο σε παζάρια, συμφωνίες κάτω από το τραπέζι και τρικλοποδιές.

Κοντολογίς, η εσωκομματική διαμάχη εξελίσσεται σε ένα πολιτικό θρίλερ εφάμιλλο της τηλεοπτικής σειράς House of Cards, με μπόλικη δολοπλοκία.

Οι εννέα υποψήφιοι για την ηγεσία του κυβερνώντος Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (LDP) της Ιαπωνίας. Ο νικητής ή η νικήτρια θα μεταπηδήσει αυτόματα στην πρωθυπουργία (FRANCK ROBICHON/Pool via REUTERS)

Παλαιοκομματισμός vs πολιτικού λίφτινγκ

Συντηρητικό, με εθνικιστική ρητορική και νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, το κόμμα LDP βρίσκεται στην εξουσία σχεδόν αδιαλείπτως στα σχεδόν 70 χρόνια από την ίδρυσή του.

Οι μόνες εξαιρέσεις ήταν μεταξύ 1993-1994 και 2009-2012.

Κυριάρχησε τόσο κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής ανάκαμψης, όσο και κατά τη μετέπειτα μακρά περίοδο οικονομικής στασιμότητας.

Παρόλο που παραμένει το πιο δημοφιλές κόμμα στις δημοσκοπήσεις, τα ποσοστά του έχουν συρρικνωθεί στα τρία χρόνια της ταραχώδους διακυβέρνησης του -πλέον απερχόμενου- πρωθυπουργού Κισίντα.

Αμαυρωμένο από τα σκάνδαλα διαφθοράς, το κυβερνών LDP έχει χάσει την εμπιστοσύνη σημαντικού τμήματος της εκλογικής του βάσης, η οποία εκτείνεται από τον επιχειρηματικό κόσμο, έως τους αγρότες.

Όχι τυχαία, τα εγγεγραμμένα μέλη του μειώνονται σταθερά σε αριθμό τα τελευταία χρόνια.

Πέρυσι ήταν 1,09 εκατομμύρια, 3% λιγότερα σε σχέση με το 2022.

Τώρα, στις εσωκομματικές εκλογές της Παρασκευής, έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν με την ψήφο τους 1,05 εκατομμύρια μέλη, σε μια χώρα με πληθυσμό 125 εκατομμυρίων.

Στη δε προσπάθειά του να ανανεωθεί και να ξανακερδίσει τις καρδιές των ψηφοφόρων, το LDP δεν θα επιδιώξει να επιλέξει απαραίτητα τον καλύτερο υποψήφιο, με βάση την πολιτική οξυδέρκειά του.

Ως δυνατά ατού πλέον προκρίνονται η δημοτικότητα, η λιγότερη δυνατή σύνδεση με τα οικονομικά σκάνδαλα και η δυνατότητα δημιουργίας εσωκομματικών συμμαχιών.

Ο νικητής ή η νικήτρια θα διοριστεί τον Οκτώβριο, παραλαμβάνοντας μια «καυτή πατάτα».

Καθώς όμως δεν μπορούν να γίνουν άμεσα… μαγικά με την οικονομία, ενώ στο ορίζοντα είναι οι επόμενες γενικές εκλογές -που θα πρέπει να γίνουν το αργότερο μέχρι τον Οκτώβριο του 2025- κανείς πλέον δεν αποκλείει μια πρόωρη προσφυγή στην εθνική κάλπη.

Ακόμη όμως και στο πλέον πιθανό ενδεχόμενο νίκης του LDP, παραμένει άγνωστο εάν αρκεί ο μανδύας της ανανέωσης στην ηγεσία του για να επανακτήσει όλες του τις δυνάμεις.

Ούτε αυτό συνεπάγεται ότι η Ιαπωνία θα έχει βρει έναν ισχυρό ηγέτη σε απαιτητικούς και δύσκολους καιρούς.

Προετοιμασία μαχητικού αεροσκάφους F-35 stealth του 7ου στόλου, του μεγαλύτερου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, που έχει έδρα τη Γιοκούκα της Ιαπωνίας (REUTERS/Sakura Murakami/File Photo)

Ντόμινο προκλήσεων για την Ιαπωνία και όχι μόνο

Η Ιαπωνία -μέλος των επτά ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη, με τον έβδομο ισχυρότερο στρατό στον κόσμο- έχει αναβαθμίσει τον ρόλο της στη διεθνή σκηνή τα τελευταία χρόνια, συσφίγγοντας έτι περισσότερο τις σχέσεις με τη Δύση.

Στο φόντο είναι οι προκλήσεις για την εθνική ασφάλεια της χώρας, εν μέσω κλιμακούμενων απειλών από το πυρηνικό οπλοστάσιο της Βόρειας Κορέας και την πολιτική της Κίνας έναντι της Ταϊβάν.

Στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, το Τόκιο εγκαινίασε πέρυσι νέο πρόγραμμα εταιρικής σχέσης με το ΝΑΤΟ, το οποίο προωθεί βαθύτερη εμπλοκή με την Ασία.

Στη σκιά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η κυβέρνηση Κισίντα ενέκρινε νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας και άμυνας, εκτοξεύοντας τις αμυντικές δαπάνες και εγκαινιάζοντας το μεγαλύτερο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ιαπωνίας από το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, παρά το στενό δημοσιονομικό πλαίσιο της χώρας.

Προς επισημοποίηση δε της στροφής στον μιλιταρισμό, το κυβερνών LDP τάσσεται υπέρ της αναθεώρησης του πασιφιστικού συντάγματος της Ιαπωνίας, το οποίο συντάχθηκε κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής αμερικανικής κατοχής.

Ακόμη και με την εκλογή νέου κομματικού ηγέτη-πρωθυπουργού, οι βασικές παράμετροι στην εξωτερική πολιτική δεν αναμένεται να αλλάξουν, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις μεταξύ των εννέα υποψηφίων.

Παραμένουν απαράλλακτες από την εποχή της πολιτικής παντοκρατορίας του -δολοφονηθέντος προ διετίας- Σίνζο Άμπε.

Προτεραιότητα έκτοτε παραμένει η συνεχής εμβάθυνση της συμμαχίας με τις ΗΠΑ και της συνεργασίας με φιλοδυτικές χώρες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού.

Αυτά, ενώ στο εσωτερικό της Ιαπωνίας στοιβάζονται  οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις.

Δεν είναι μόνο ο πληθωρισμός, που δοκιμάζει τις αντοχές των περισσότερων ψηφοφόρων.

Ο πληθυσμός της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου γερνά.

Υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού.

Η βιομηχανική και εξαγωγική δύναμη παραμένει μεν ισχυρή, χάνει όμως εδώ και καιρό ορμή.

Το δε δημόσιο χρέος της φτάνει το 263% του ΑΕΠ.

Προβλήματα, η επίλυση των οποίων απαιτεί πολύ περισσότερα, από μια απλή αλλαγή προσώπων.