Ερωτήματα και αντιδράσεις για διάταξη περί αλλαγής των εκ του νόμου προσόντων του επικεφαλής της ΕΑΔ

Ερωτήματα και αιτιάσεις από την αντιπολίτευση για «φωτογραφική» -όπως την χαρακτηρίζουν- διάταξη που επιφέρει αλλαγή των τυπικών προσόντων που απαιτούνται για τον διορισμό του νέου επικεφαλής στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ).

Η συγκεκριμένη διάταξη περιλαμβάνεται στο άρθρο 53 στο σχέδιο νόμου – «σκούπα» του υπουργείου Εσωτερικών: «Ρυθμίσεις για τους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς, την ενίσχυση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και λοιπές διατάξεις».

Το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος (4622/2019) που περιελάμβανε τη σύσταση της ΕΑΔ, προέβλεπε ότι ο προτεινόμενος επικεφαλής πρέπει να διαθέτει «πτυχίο ΑΕΙ νομικής ή οικονομικής κατεύθυνσης ή διοίκησης επιχειρήσεων ή θετικών επιστημών ή δημόσιας διοίκησης ή διεθνών σπουδών ή ισότιμο τίτλο σπουδών σχολών της ημεδαπής ή αλλοδαπής αντίστοιχων ειδικοτήτων, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο ελληνικού ΑΕΙ ή αναγνωρισμένου ισότιμου της αλλοδαπής, που να αποδεικνύει την επιστημονική εξειδίκευση σε συναφή προς τους σκοπούς της Αρχής γνωστικά αντικείμενα».

Πλέον, με τη νέα διάταξη απαλείφονται οι φράσεις: «νομικής ή οικονομικής κατεύθυνσης ή διοίκησης επιχειρήσεων ή θετικών επιστημών ή δημόσιας διοίκησης ή διεθνών σπουδών» και «αντίστοιχων ειδικοτήτων». Παράλληλα προστίθενται οι λέξεις «επιχειρησιακή» και «ελέγχους και επιθεωρήσεις» στα απαιτούμενα προσόντα του προτεινόμενου διοικητή.

«Φωτογραφική διάταξη» βλέπει η αντιπολίτευση

Αυτές οι προσθαφαιρέσεις εγείρουν τα σοβαρά ερωτήματα με την αντιπολίτευση να υπονοεί ότι η εν λόγω διάταξη ευνοεί τη μέχρι πρότινος αναπληρώτρια διοικήτρια. «Το γεγονός ότι η τόσο κομβικής σημασίας Αρχή, αρμόδια για υποθέσεις διαφθοράς στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, είναι τυπικά ακέφαλη με την Αναπληρώτρια Διοικήτρια, Αλεξάνδρα Ρογκάκου – πτυχιούχος ψυχολογίας-, να ασκεί προσωρινά καθήκοντα από το 2022, προκαλεί σοβαρά ερωτήματα» αναφέρει η Νέα Αριστερά σε ανακοίνωσή της.

Η Αλεξάνδρα Ρογκάκου, μετά την παραίτηση του Άγγελου Μπίνη τον Ιούλιο του 2022, ανέλαβε (σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 90 του νόμου 4622/2019) τη διοίκηση της ΕΑΔ (ούσα επικεφαλής της Μονάδας Επιθεωρήσεων και Ελέγχων της ΕΑΔ), πλαισιωμένη από το συμβούλιο διοίκησης, στο οποίο, υπενθυμίζεται, όπως είχε επισημάνει το in, ότι υπήρξε σειρά παραιτήσεων για «προσωπικούς λόγους» τον περασμένο Νοέμβριο.

Η αναπληρώτρια διοικήτρια της ΕΑΔ δεν είναι κάτοχος πτυχίου «νομικής ή οικονομικής κατεύθυνσης ή διοίκησης επιχειρήσεων ή θετικών επιστημών ή δημόσιας διοίκησης ή διεθνών σπουδών», όπως απαιτούσα η ισχύουσα διάταξη για τον διορισμό του διοικητή το 2019, αλλά πτυχίου Ψυχολογίας. Διαθέτει, ωστόσο, μεταπτυχιακό τίτλο στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, που ήταν επίσης προϋπόθεση (στο επίπεδο των απαιτούμενων πανεπιστημιακών τίτλων).

Νέα Αριστερά: Μεθοδολογία Κοντολέοντα, να πάρουν πίσω τη διάταξη

Η συγκεκριμένη διάταξη χαρακτηρίστηκε από τη Νέα Αριστερά ως «φωτογραφική», υπογραμμίζοντας πως η κυβέρνηση εφαρμόζει «αυτή τη φορά στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας» «μεθοδολογία Κοντολέοντα», παραπέμποντας στην υπόθεση διορισμού του πρώην διοικητή της ΕΥΠ.

Υπενθυμίζεται ότι ο Παναγιώτης Κοντολέων τοποθετήθηκε ως επικεφαλής της ΕΥΠ χωρίς να διαθέτει τα τυπικά προσόντα. Αργότερα, αυτά άλλαξαν από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ώστε ο κ. Κοντολέων να συνεχίσει να ασκεί κανονικά τα καθήκοντά του, υπόθεση που είχε προκαλέσει τη σφοδρή αντίδραση της αντιπολίτευσης.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της εξεταστικής επιτροπής για το σκάνδαλο των υποκλοπών, ο κ. Κοντολέων είχε ισχυριστεί πως δεν γνώριζε αν τον Ιούλιο του 2019 είχε τα τυπικά προσόντα για να διοριστεί διοικητής της ΕΥΠ.

«Η λογική της κυβέρνησης να προσαρμόζει τα προσόντα του επικεφαλής της Αρχής στα πρόσωπα δικής της επιλογής είναι σκανδαλώδης και υποσκάπτει το ρόλο, το έργο και την αξιοπιστία της ΕΑΔ» σημειώνει η Νέα Αριστερά, και καταλήγει: «Καλούμε τον κ. Μητσοτάκη να σταματήσει να ευτελίζει τους θεσμούς και να παίζει με την λειτουργία τους. Ο αντιθεσμικός και καθεστωτικός κατήφορος πρέπει να τελειώσει. Η κυβέρνηση οφείλει να πάρει πίσω αυτή την προκλητική διάταξη».

«Διεύρυνση της βάσης των υποψηφίων»

Πηγές από το υπουργείο Εσωτερικών -απαντώντας σε σχετική ερώτηση που απηύθυνε το in– υπογράμμισαν πως επρόκειτο, απλώς, για διεύρυνση της βάσης των υποψηφίων για τη θέση του διοικητή της ΕΑΔ.

Όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας μέσω των προϋποθέσεων για μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών συγκεκριμένης κατεύθυνσης αλλά και της δεκαετούς προϋπηρεσίας.

Συγκεκριμένα στις προϋποθέσεις αναφέρεται πως ο προτεινόμενος διοικητής πρέπει να διαθέτει δεκαετή εμπειρία «σε ελέγχους και επιθεωρήσεις, πολιτικές, έργα και δράσεις καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς, ανάπτυξης και ενίσχυσης μηχανισμών ακεραιότητας, διαφάνειας και λογοδοσίας, ανάπτυξης συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων, οργανωτικών μεταρρυθμίσεων και διαχείρισης αλλαγών».

Η συζήτηση του νομοσχεδίου δεν έχει εκκινήσει ακόμη στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές, κάτι που αναμένεται να συμβεί την ερχόμενη εβδομάδα. Σε περίπου 15 μέρες αναμένεται να εισαχθεί προς συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής.

Σημειώνεται ότι η Εθνική Αρχή Διαφάνειας ιδρύθηκε με τον νόμο 4622/2019 (Α’ 133), ώστε να αναλάβει το σύνολο των αρμοδιοτήτων πέντε βασικών ελεγκτικών δημόσιων φορέων (Γραφείο Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, Σώμα Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας, Σώμα Επιθεωρητών Δημοσίων Έργων, το Σώμα Επιθεωρητών-Ελεγκτών Μεταφορών), καθώς και της Γενικής Γραμματείας Καταπολέμησης της Διαφθοράς.

Τι αλλάζει με το άρθρο 53 για τα προσόντα των υποψηφίων:

Άρθρο 53
Προσόντα υποψηφίων για τη θέση του Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας – Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 90 ν. 4622/2019

Στην παρ. 3 του άρθρου 90 του ν. 4622/2019 (Α΄ 133), περί της επιλογής, του διορισμού και του πλαισίου καθηκόντων του Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην περ. α), διαγράφονται οι λέξεις αα) «νομικής ή οικονομικής κατεύθυνσης ή διοίκησης επιχειρήσεων ή θετικών επιστημών ή δημόσιας διοίκησης ή διεθνών σπουδών» και αβ) «αντίστοιχων ειδικοτήτων», β) στην περ. γ), βα) προστίθενται οι λέξεις «επιχειρησιακή και» και ββ) προστίθεται δεύτερο εδάφιο, γ) στην περ. ε), προστίθενται οι λέξεις «ελέγχους και επιθεωρήσεις,» και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής:

«3. Ο Διοικητής είναι πρόσωπο εγνωσμένου κύρους, υψηλής επιστημονικής συγκρότησης και επαγγελματικής εμπειρίας σε τομείς που έχουν σχέση με τις αρμοδιότητες της Αρχής και ειδικά στους τομείς της πρόληψης και της καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς, του ελέγχου των συστημάτων διοίκησης και διακυβέρνησης, της διαφάνειας, της ακεραιότητας και της λογοδοσίας. Τα προτεινόμενα πρόσωπα πρέπει να διαθέτουν: α) Πτυχίο Α.Ε.Ι. ή ισότιμο τίτλο σπουδών σχολών της ημεδαπής ή αλλοδαπής. β) Μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο ελληνικού Α.Ε.Ι. ή αναγνωρισμένου ισότιμου της αλλοδαπής, που να αποδεικνύει την επιστημονική εξειδίκευση σε συναφή προς τους σκοπούς της Αρχής γνωστικά αντικείμενα. Η αποφοίτηση από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης αξιολογείται ως επιπρόσθετο προσόν. γ) Σημαντική επιχειρησιακή και διοικητική εμπειρία, σε θέσεις ευθύνης, σε διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού, κατάρτιση στρατηγικών σχεδίων, διαχείριση έργων και δραστηριοτήτων, συντονισμό ομάδων και διαδικασίες στοχοθεσίας και παρακολούθησης επίτευξης στόχων. Η εμπειρία σε θέσεις ευθύνης σε φορείς ή οργανισμούς στους τομείς του πρώτου εδαφίου αξιολογείται ως επιπρόσθετο προσόν. δ) Άριστη γνώση τουλάχιστον μιας ξένης γλώσσας, ιδίως, της αγγλικής.

Η γνώση επιπλέον ξένων γλωσσών θεωρείται επιπρόσθετο προσόν. ε) Αποδεδειγμένη εμπειρία τουλάχιστον δέκα (10) ετών σε ελέγχους και επιθεωρήσεις, πολιτικές, έργα και δράσεις καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς, ανάπτυξης και ενίσχυσης μηχανισμών ακεραιότητας, διαφάνειας και λογοδοσίας, ανάπτυξης συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων, οργανωτικών μεταρρυθμίσεων και διαχείρισης αλλαγών.

Η εμπειρία από ανάλογα έργα σε διεθνείς οργανισμούς και χώρες του εξωτερικού αξιολογείται ως επιπρόσθετο προσόν. στ) Η κατοχή επαγγελματικών πιστοποιήσεων από αναγνωρισμένους φορείς επαγγελματικής πιστοποίησης, σχετικά με τα θέματα αρμοδιότητας της Αρχής αξιολογείται ως επιπρόσθετο προσόν.».

Τι προβλέπει η ισχύουσα διάταξη

Άρθρο 90.
Επιλογή-Διορισμός – Πλαίσιο καθηκόντων Διοικητή

3. Ο Διοικητής είναι πρόσωπο εγνωσμένου κύρους, υψηλής επιστημονικής συγκρότησης και επαγγελματικής εμπειρίας σε τομείς που έχουν σχέση με τις αρμοδιότητες της Αρχής και ειδικά στους τομείς της πρόληψης και της καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς, του ελέγχου των συστημάτων διοίκησης και διακυβέρνησης, της διαφάνειας, της ακεραιότητας και της λογοδοσίας. Τα προτεινόμενα πρόσωπα πρέπει να διαθέτουν:

α) Πτυχίο Α.Ε.Ι. νομικής ή οικονομικής κατεύθυνσης ή διοίκησης επιχειρήσεων ή θετικών επιστημών ή δημόσιας διοίκησης ή διεθνών σπουδών ή ισότιμο τίτλο σπουδών σχολών της ημεδαπής ή αλλοδαπής αντίστοιχων ειδικοτήτων.

β) Μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο ελληνικού Α.Ε.Ι. ή αναγνωρισμένου ισότιμου της αλλοδαπής, που να αποδεικνύει την επιστημονική εξειδίκευση σε συναφή προς τους σκοπούς της Αρχής γνωστικά αντικείμενα. Η αποφοίτηση από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης αξιολογείται ως επιπρόσθετο προσόν.

γ) Σημαντική διοικητική εμπειρία, σε θέσεις ευθύνης, σε διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού, κατάρτιση στρατηγικών σχεδίων, διαχείριση έργων και δραστηριοτήτων, συντονισμό ομάδων και διαδικασίες στοχοθεσίας και παρακολούθησης επίτευξης στόχων.

δ) Άριστη γνώση τουλάχιστον μιας ξένης γλώσσας, ιδίως, της αγγλικής. Η γνώση επιπλέον ξένων γλωσσών θεωρείται επιπρόσθετο προσόν.

ε) Αποδεδειγμένη εμπειρία τουλάχιστον δέκα (10) ετών σε πολιτικές, έργα και δράσεις καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς, ανάπτυξης και ενίσχυσης μηχανισμών ακεραιότητας, διαφάνειας και λογοδοσίας, ανάπτυξης συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων, οργανωτικών μεταρρυθμίσεων και διαχείρισης αλλαγών. Η εμπειρία από ανάλογα έργα σε διεθνείς οργανισμούς και χώρες του εξωτερικού αξιολογείται ως επιπρόσθετο προσόν.

στ) Η κατοχή επαγγελματικών πιστοποιήσεων από αναγνωρισμένους φορείς επαγγελματικής πιστοποίησης, σχετικά με τα θέματα αρμοδιότητας της Αρχής αξιολογείται ως επιπρόσθετο προσόν.