Συντάξεις χηρείας: Δύο σενάρια στο τραπέζι για τις περικοπές

Η «καυτή πατάτα» των περικοπών στις συντάξεις χηρείας, ένα πρόβλημα που παραμένει άλυτο εδώ και 3,5 χρόνια, καλείται να αντιμετωπίσει το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας μέχρι τις γιορτές.

Μετά την παρέλευση τριετίας, οι δικαιούχοι συντάξεων χηρείας χάνουν τη μισή παροχή σε περίπτωση ανάληψης εργασίας ή συνταξιοδότησης

Δύο είναι τα σενάρια που εξετάζει το υπουργείο για το «καυτό» αυτό ζήτημα. Σύμφωνα με τον νόμο, οι δικαιούχοι συντάξεων χηρείας, μετά την παρέλευση τριετίας, χάνουν τη μισή παροχή σε περίπτωση ανάληψης εργασίας ή συνταξιοδότησης. Συγκεκριμένα, η σύνταξη μειώνεται από το 70% της σύνταξης του άμεσα ασφαλισμένου στο 35%. Η περικοπή αυτή εφαρμόζεται ήδη για τους συνταξιούχους του Δημοσίου και του ΟΓΑ, ενώ δεν έχει επεκταθεί ακόμη στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα.

Σύμφωνα με νομικούς, η κυβέρνηση θα χρειαστεί να καταθέσει τη σχετική ρύθμιση, καθώς αν οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι αγρότες προσφύγουν δικαστικά, θα πρέπει να τους επιστραφούν αναδρομικά τα ποσά της παρακράτησης. Για την άμβλυνση των επιπτώσεων, το υπουργείο Εργασίας εξετάζει δύο λύσεις:

• Ο δικαιούχος να μπορεί να επιλέξει ποια σύνταξη θα περικοπεί κατά 50% μετά την τριετία, δίνοντάς του έτσι τη δυνατότητα να μειώσει τη μικρότερη σύνταξη.

• Η περικοπή να αφορά μόνο την εθνική σύνταξη (426,17 ευρώ) και όχι την αναλογική σύνταξη. Αυτό σημαίνει ότι οι αποδοχές θα περιορίζονται στο 35% της σύνταξης του θανόντος, δεδομένου ότι η περικοπή του 50% που ορίζει ο νόμος αναφέρεται στο 70% της σύνταξης του άμεσα ασφαλισμένου, την οποία λαμβάνει ο/η χήρος/α.

Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, η περικοπή πρέπει να επιβληθεί σε όλες τις συντάξεις χηρείας (ανδρών και γυναικών) που δόθηκαν πριν από την 1η Οκτωβρίου 2020 και σήμερα οι δικαιούχοι εργάζονται ή έχουν λάβει άλλη σύνταξη. Οπως επισημαίνουν ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση, βάσει του νόμου του 2016, οι δικαιούχοι λαμβάνουν για μία τριετία ποσό ίσο με το 70% της σύνταξης του θανόντος. Μετά την τριετία, το ποσό μειώνεται κατά 50%, δηλαδή η σύνταξη περιορίζεται από το 70% στο 35%.

Η αναδρομικότητα

Το μεγαλύτερο ζήτημα ωστόσο αφορά τις αναδρομικές περικοπές, καθώς τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά που κατατέθηκαν από τον ΕΦΚΑ στους λογαριασμούς των δικαιούχων από τον Οκτώβριο του 2020 έως και σήμερα πρέπει να αναζητηθούν. Με στόχο να μετριαστούν οι επιπτώσεις και οι αντιδράσεις, το υπουργείο Εργασίας εξετάζει σενάρια για την εφαρμογή των περικοπών, καθώς και την αναδρομική αναζήτηση των υψηλότερων συντάξεων που καταβλήθηκαν, χωρίς υπαιτιότητα των ασφαλισμένων. Επιπλέον, εξετάζεται να επιτραπεί στους συνταξιούχους χηρείας να εργάζονται, ενώ σήμερα ο νόμος για την απασχόληση των συνταξιούχων τούς εξαιρεί.

Ένα άλλο θέμα αφορά τους συνταξιούχους του ΟΓΑ που λαμβάνουν σύνταξη χηρείας από άλλο Ταμείο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι συνταξιούχοι υφίστανται διπλή περικοπή, καθώς χάνουν άμεσα το προνοιακό κομμάτι της σύνταξης του ΟΓΑ και το 50% της σύνταξης χηρείας μετά την πρώτη τριετία. Αυτό οδηγεί σε συντάξεις μικρότερες από εκείνες που θα είχαν αν αποποιούνταν εξαρχής τη σύνταξη χηρείας.

Οι αλλαγές που προτείνονται περιλαμβάνουν τη δυνατότητα επιλογής της σύνταξης με τη μικρότερη περικοπή μετά την τριετία, καθώς και τη συγχώνευση των δύο εθνικών συντάξεων σε μία, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν καταργείται η δεύτερη εθνική σύνταξη αλλά μετατρέπεται σε προσωπική διαφορά.

Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»