Βιωσιμότητα και σύγχρονο επιχειρείν

Έχει πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι στο σύγχρονο επιχειρείν η βιωσιμότητα αποτελεί μία στρατηγική προτεραιότητα για πλήθος εταιρειών, που πλέον επενδύουν σε άλλες πιο οικολογικές πρακτικές στο κομμάτι της παραγωγής και διανομής των προϊόντων τους.

Η βιωσιμότητα ως έννοια άλλωστε αναδεικνύει δράσεις και πρωτοβουλίες που στόχο έχουν στη διατήρηση και προστασία των ορισμένων –και όχι απεριόριστων- πόρων που υπάρχουν. Μελετώντας τη βιωσιμότητα διακρίνουμε τέσσερις διακριτούς τομείς: ανθρώπινος, κοινωνικός, οικονομικός και περιβαλλοντικός – γνωστοί ως οι τέσσερις πυλώνες της βιωσιμότητας.

Έχει ενδιαφέρον λοιπόν να δούμε πως μπορούν οι επιχειρήσεις λιανικής να ενσωματώσουν και τους τέσσερις πυλώνες στις βασικές επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.

Ξεκινώντας από τον κοινωνικό, αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο. Αρκετές επιχειρήσεις, κυρίως στο εξωτερικό, δίνουν μεγάλη σημασία στην προστασία και στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ίσων ευκαιριών. Αυτό σημαίνει ότι εργάζονται για τη δημιουργία υγιών και δικαιότερων κοινοτήτων εντός και εκτός της επιχείρησης. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το γνωστό, σε πολλούς εξ ημών, Fairtrade (δίκαιο εμπόριο) που αποτελεί ένα οργανωμένο κοινωνικό κίνημα που εστιάζει στην οικονομία της αγοράς, με στόχο να υποστηρίξει τους παραγωγούς στις αναπτυσσόμενες χώρες, ώστε να εργάζονται υπό δίκαιες εμπορικές συνθήκες, προωθώντας παράλληλα τη βιώσιμη ανάπτυξη. Κύριο μέλημα του κινήματος είναι η πληρωμή δίκαιων τιμών για τις εξαγωγές, καθώς και η υποστήριξη υψηλότερων κοινωνικών και περιβαλλοντικών προδιαγραφών, όπως ασφαλέστερες συνθήκες εργασίας και δικαιότερες αμοιβές. Τα βασικά προϊόντα που ανήκουν στο δίκαιο εμπόριο είναι αυτά που εξάγονται από αναπτυσσόμενες χώρες σε αναπτυγμένες, με τα πιο συνήθη προϊόντα να είναι ο καφές, το κακάο, η σοκολάτα, οι μπανάνες, η ζάχαρη, το τσάι, το βαμβάκι, το κρασί, τα φρούτα, το μέλι και άλλα.

Ο δεύτερος μεγάλος πυλώνας είναι ο περιβαλλοντικός και αφορά στη διατήρηση και προστασία των περιβαλλοντικών πόρων, με παράλληλη αποφυγή υπερ-εκμετάλλευσής τους. Το περιβάλλον άλλωστε είναι το πρώτο που έρχεται στο μυαλό όλων όταν μιλάμε για βιωσιμότητα και σήμερα πιο έντονα από ποτέ. Οι εταιρείες λοιπόν που δραστηριοποιούνται στην αγορά θα πρέπει να σχεδιάσουν έτσι την ροή των εργασιών τους ώστε το τελικό προϊόν που φτάνει στον καταναλωτή να μην προκαλεί οικολογικά προβλήματα και υποβάθμιση των οικοσυστημάτων. Επιπλέον, θα πρέπει πέραν της βιώσιμης λειτουργίας τους και το προϊόν τους να είναι βιώσιμο, που σημαίνει από ανακυκλωμένα υλικά PET και από άλλα που χαίρουν εύκολης ανακύκλωσης.

Μετά τον άνθρωπο και το περιβάλλον ακολουθεί η Οικονομία. Στην αγορά οι εταιρείες που επιδιώκουν οικονομική /ή και χρηματοοικονομική βιωσιμότητα στοχεύουν σε μία σταθερή στο χρόνο κερδοφορία, που δεν θα γίνεται χρήση ιδίων κεφαλαίων, παρά αποτελεσματική αξιοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων. Η οικονομική βιωσιμότητα έχει να κάνει με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου με μία υπεύθυνη καταναλωτική κουλτούρα. Είναι άξιο λόγου το παράδειγμα της LMVH, που τα τελευταία χρόνια πριμοδοτεί την επιδιόρθωση των ρούχων στα καταστήματά της, ώστε αυτά να αποκτήσουν μία δεύτερη ζωή, συντηρώντας παράλληλα τις υψηλές τιμές, το μύθο της επωνυμίας των εταιρειών της και ενισχύοντας και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα με μειωμένη παραγωγή προϊόντων. Για όσους νομίζουν ότι δεν γνωρίζουν την LMVH πρόκειται για τον Όμιλο που ελέγχει και διαχειρίζεται 75 επώνυμες μάρκες, όπως οι Louis Vuitton, Moët Hennessy, Bulgari, Tiffany & Co., Christian Dior, Fendi, Givenchy, Marc Jacobs, Stella McCartney, Loewe, Kenzo, Celine, Sephora, TAG Heuer και πολλά ακόμα.

Ο τελευταίος και νεότερος από τους πυλώνες είναι αυτός που αναφέρεται στην πολιτιστική βιωσιμότητα και τον συναντάμε επισήμως το 2010, μετά και από την ανάδειξή του από το UCLG (παγκόσμιο δίκτυο πόλεων και τοπικών, περιφερειακών και μητροπολιτικών κυβερνήσεων και των ενώσεων τους). Ως «πολιτιστική βιωσιμότητα» νοείται η προστασία και διατήρηση του πολιτισμού ως οντότητας και η διαιώνιση της εγγενούς γνώσης, της ιστορίας και της κουλτούρας για τις επόμενες γενεές. Σε αυτό, η αγορά θα μπορούσε να συνδράμει με την υποστήριξη παραδοσιακών επαγγελμάτων υπό εξαφάνιση, στην ανάδειξη της ομορφιάς των χειροτεχνιών και της τέχνης σε όλα τα επίπεδα. Η αυτοματοποίηση της βιομηχανίας μπορεί να έχει αλλάξει τους όρους του κέρδους για τους επιχειρηματίες αλλά στη διαδρομή όπως πλέον όλοι γνωρίζουμε έχουν χαθεί πολλές ποιότητες και αξίες.

Η βιωσιμότητα σε κάθε της πτυχή αφορά το επιχειρείν γιατί όπου υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα αυτά τα δύο συναντιούνται. Είναι πολύ σημαντικό και κρίσιμο οι επιχειρήσεις να επανεξετάσουν την εταιρική τους κουλτούρα και λογική, βάζοντας στην εξίσωση την αειφορία προκειμένου να προστατευτεί τόσο το περιβάλλον (από την παραγωγική τους δραστηριότητα) όσο και οι τοπικές κοινωνίες και πολιτισμοί.