ΕΛΣΤΑΤ: Μείωση ρεκόρ στον αριθμό γεννήσεων – Δεν έχει φρένο η πληθυσμιακή κατάρρευση

Μειωμένες κατά -6,1% ήταν οι γεννήσεις στην Ελλάδα το 2023, όπως ανακοινώθηκε σήμερα από την ΕΛΣΤΑΤ. Η συρρίκνωση του πληθυσμού συνεχίζεται ακάθεκτη, αφού οι θάνατοι ήταν για άλλη μια χρονιά περισσότεροι από τις γεννήσεις, ένα φαινόμενο που παρατηρείται με όλο και μεγαλύτερη ένταση εδώ και πάνω από μία δεκαετία.

Συγκεκριμένα, το 2023 γεννήθηκαν 71.455 παιδιά, από 76.095 το 2022, καταγράφοντας νέο αρνητικό ρεκόρ. Από το 2010 ο ετήσιος αριθμός των γεννήσεων έχει μειωθεί κατά 38%, αντανακλώντας εν μέρει και τη συσχέτιση της οικονομικής κρίσης με τις δυσκολίες απόκτησης παιδιού.

Αρνητικό το ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οι θάνατοι ανήλθαν σε 128.101, μειωμένοι κατά 9% σε σύγκριση με το 2022 (140.801) και σχεδόν 11% σε σύγκριση με το 2020 (143.901), παραμένοντας ωστόσο αισθητά περισσότεροι από ό,τι πριν την πανδημία του Covid-19.

Ως αποτέλεσμα, ο πληθυσμός μειώθηκε κατά -56.446 άτομα, έναντι μείωσης -64.706 το 2022. Η αναλογία γεννήσεων-θανάτων ονομάζεται «φυσικό ισοζύγιο» και είναι ένα μέγεθος που κινείται σε αρνητικό έδαφος, από την εποχή των μνημονίων και μετά.

Η ψαλίδα του «φυσικού ισοζυγίου» μειώθηκε ελαφρά σε σύγκριση με το 2022, όμως αυτό οφείλεται αποκλειστικά στο γεγονός ότι καταγράφηκαν λιγότεροι θάνατοι, καθώς οι επιπτώσεις του πανδημικού κύματος υποχώρησαν.

Άκαρπα τα μέτρα για το δημογραφικό

Φαίνεται πως τα μέχρι τώρα μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του λεγόμενου «δημογραφικού προβλήματος», όπως το εφάπαξ επίδομα γέννησης,  δεν είναι αρκετά για να αναχαιτίσουν την τάση μείωσης των γεννήσεων. Εξάλλου, τα 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται, ποσό που αυξήθηκε κατά 400 ευρώ το 2024,  λειτουργούν περισσότερο ως επικοινωνιακός «μποναμάς», παρά ως πραγματική στήριξη στα ζευγάρια ή τους μονογονείς.

Όσο για τα μέτρα στήριξης των νέων ζευγαριών, όπως το πρόγραμμα «Σπίτι Μου», παραμένουν αποσπασματικά και δεν λύνουν το στεγαστικό πρόβλημα, που είναι από τους βασικότερους ανασχετικούς παράγοντες για όσους θέλουν να φτιάξουν οικογένεια και να μεγαλώσουν παιδιά.

Ομολογουμένως, το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό, που παρουσιάστηκε χθες στο υπουργικό συμβούλιο, είναι πολύ πιο ολοκληρωμένο -τουλάχιστον στα χαρτιά, καθώς περιλαμβάνει μια ευρεία μια δέσμη μέτρων. Μένει ωστόσο να δοκιμαστεί στην πράξη, ενώ τα αποτελέσματά του δεν θα είναι άμεσα ορατά, αφού οι δράσεις έχουν ορίζοντα δεκαετίας.

Αύξηση της βρεφικής και περιγεννητικής θνησιμότητας

Ανησυχητική ένδειξη είναι η αύξηση των θανάτων βρεφών ηλικίας κάτω του έτους, ανεβάζοντας τον δείκτη βρεφικής θνησιμότητας (αναλογία θανάτων βρεφών ανά 1.000 γεννήσεις) στο 3,5 από 3,2.

Επίπεδα ρεκόρ καταγράφει ο δείκτης περιγεννητικής θνησιμότητας, δηλαδή η αναλογία θανάτων βρεφών κάτω της μίας εβδομάδας ή βρεφών που γεννήθηκαν νεκρά, ανά 1.000 γεννήσεις ζώντων. Όπως σημειώνεται στην έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ, ο  δείκτης περιγεννητικής  θνησιμότητας ανήλθε στο 7,5 το 2023, έχοντας αυξηθεί πάνω από 2 μονάδες μέσα στην τελευταία δεκαετία.

Ο δείκτης νεογνικής θνησιμότητας, δηλαδή οι θάνατοι βρεφών που είναι μικρότερα ενός μηνός σε αναλογία με τις γεννήσεις, παραμένει σταθερός, στο 2,2

«Βιομηχανία» τοκετών με καισαρική

Ερωτηματικά προκαλεί και η μεγάλη δυσαναλογία ανάμεσα στους φυσιολογικούς τοκετούς και τις γεννήσεις με καισαρική τομή. Όπως φαίνεται στο σχετικό γράφημα της ΕΛΣΤΑΤ, το 2023  44.406 παιδιά γεννήθηκαν με καισαρική τομή – αριθμός που αντιστοιχεί σε πάνω από το 62% των συνολικών γεννήσεων. Είναι γνωστό ότι μια γέννηση με καισαρική κοστίζει από 1.000 ευρώ και πάνω σε δημόσιο νοσοκομεία, και από 1400 σε ιδιωτικό μαιευτήριο – χωρίς να περιλαμβάνονται οι αμοιβές των γιατρών, η παρακολούθηση των νεογνών κ.λπ.   Είναι φαινομενικά παράδοξο, ότι όσο μειώνονται οι γεννήσεις, τόσο «φουσκώνουν» τα έξοδα και οι ταρίφες στην αγορά τοκετού, στον ιδιωτικό αλλά και τον δημόσιο τομέα.

Μείωση γάμων, αύξηση διαζυγίων

Ως προς τα στοιχεία της  ΕΛΣΤΑΤ για τους γάμους και τα διαζύγια, καταγράφονται τα εξής:

• Οι γάμοι το 2023 ανήλθαν σε 40.351 (21.402 θρησκευτικοί και 18.949 πολιτικοί) παρουσιάζοντας μείωση κατά 6,9% σε σχέση με το 2022, κατά το οποίο είχαν πραγματοποιηθεί 43.355 (21.381 θρησκευτικοί και  21.974 πολιτικοί).
• Τα σύμφωνα συμβίωσης το 2023 ανήλθαν σε 15.069, παρουσιάζοντας αύξηση 17,4% σε σύγκριση με το 2022 που ήταν 12.840. Στα σύμφωνα συμβίωσης του έτους 2023 περιλαμβάνονται 262 σύμφωνα συμβίωσης μεταξύ ανδρών και 121 μεταξύ γυναικών

• Τα διαζύγια το 2023 ανήλθαν σε 15.114 παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,4% σε σχέση με το 2022 (14.477 διαζύγια). Αναφορικά με τον τύπο διαζυγίου, οκτώ στα δέκα διαζύγια που εκδόθηκαν την τελευταία πενταετία είναι συναινετικά. Κατά το 2023, εκδόθηκαν 12.214 συναινετικά (80,8%) και 2.044 κατ’αντιδικία διαζύγια (13,5%), ενώ για 856 διαζύγια (5,7%) δεν δηλώθηκε ο τύπος διαζυγίου. Το 2023, οι περισσότερες αποφάσεις διαζυγίων για τους άντρες αφορούσαν την ομάδα ηλικιών 45 – 49 (20,1%), ενώ για τις γυναίκες την ομάδα ηλικιών 40 – 44 (21,3%). Το 66,1% των διαζυγίων που εκδόθηκαν το 2023 αφορά σε γάμους που διήρκησαν 10 και πλέον έτη (9.990 διαζύγια) (Πίνακες 10, 11, 12 και 13).
• Η αναλογία διαζυγίων ανά 100 γάμους ήταν 37,5 το 2023, έναντι 33,4 το 2022, 34,2 το 2021, 41,2 το 2020 και 32,1 το 2019