Τι κάνει η βασίλισσα των μυρμηγκιών για τα άρρωστα παιδιά της; Τα τρώει φυσικά

Η βασίλισσα της αποικίας δεν αντέχει να βλέπει τα άρρωστα παιδιά της να βασανίζονται.

Γι’ αυτό και βάζει τέλος στο μαρτύριό τους τρώγοντάς τα.

Είναι μια τακτική «υγειονομικού κανιβαλισμού» που όπως φαίνεται επιτρέπει στα μυρμήγκια να προστατεύουν την αποικία από επιδημίες, ενώ παράλληλα εξοικονομεί ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, προκύπτει από μια ασυνήθιστη στη Βρετανία.

Βιολόγοι του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης σχεδίασαν ένα πείραμα ζωής και θανάτου χρησιμοποιώντας το κοινό μαύρο μυρμήγκι (Lasius niger), είδος που ζει και στην Ελλάδα.

Τον πρώτο καιρό μετά την ίδρυσή της από μια βασίλισσα, η αποικία των μυρμηγκιών είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε μολυσματικές ασθένειες. Η εξόντωση των μολυσμένων προνυμφών πριν ξεσπάσει επιδημία μπορεί να είναι μια στρατηγική για την πρόληψη επιδημίας, σκέφτηκαν οι ερευνητές.

Για να εξετάσουν αυτή την υπόθεση, απομόνωσαν βασίλισσες και τις τοποθέτησαν στον ίδιο χώρο με προνύμφες που είχαν προσβληθεί από έναν φονικό μύκητα του γένους Metarhizium, ο οποίος ειδικεύεται στην εξόντωση εντόμων.

«Ο κανιβαλισμός λύνει το πρόβλημα της αντιμετώπισης ασθενειών και της απόρριψης πτωμάτων στον περιορισμένο χώρο των υπόγειων θαλάμων»

Οι προνύμφες είχαν εκτεθεί στον μύκητα ακριβώς 24 ώρες νωρίτερα. Σε αυτό το στάδιο ήταν καταδικασμένες να πεθάνουν, δεν μπορούσαν όμως να μεταδώσουν τον μύκητα σε άλλα μυρμήγκια.

Μυρμήγκι βασίλισσα του είδους Lasius niger. Θα χάσει τα φτερά της όταν ιδρύσει την αποικία της (CC-BY-4.0 / Wikimedia Commons)

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στην έγκριτη επιθεώρηση Current Biology, οι βασίλισσες κανιβάλισαν το 96% των προσβεβλημένων προνυμφών, συγκριτικά με 6% στην ομάδα ελέγχου, αποτελούμενη από υγιείς προνύμφες (όπως φαίνεται υπάρχουν φορές που η βασίλισσα δεν μπορεί να κρατηθεί).

«Από τη στιγμή που η βασίλισσα βρει μια άρρωστη προνύμφη πιάνει δουλειά αμέσως και περνά αρκετές ώρες μασουλώντας την μέχρι να μην μείνει τίποτα» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο καθηγητής Κρις Πουλ, επικεφαλής της μελέτης.

Παρόλο που ο κίνδυνος να προσβληθούν κι αυτές ήταν υπαρκτός, όλες οι βασίλισσες επέζησαν μετά το επεισόδιο κανιβαλισμού. Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το γεύμα, οι ερευνητές είδαν κάποιες από αυτές να κάνουν μασάζ στον αδένα που υπάρχει στην κοιλιά τους και παράγει ένα δηλητήριο με αντιμικροβιακές ιδιότητες. Ίσως αυτό τις προστάτευσε από τον μύκητα, λένε.

Επισημαίνουν επίσης ότι οι βασίλισσες-κανίβαλοι γέννησαν 55% περισσότερα αβγά από τις βασίλισσες στην ομάδα ελέγχου που δεν έφαγαν τα βλαστάρια τους.

Προνύμφες του μυργμηγκιού Laius niger (Jens Buurgaard Nielsen)

«Οι βασίλισσες των μυρμηγκιών ιδρύουν τις αποικίες μόνες τους και ουσιαστικά λιμοκτονούν για να μεγαλώσουν τις πρώτες εργάτριες. Οι βασίλισσες που παράγουν τις περισσότερες εργάτριες έχουν τη μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης, οπότε η κατανάλωση και η ανακύκλωση των μολυσμένων προνυμφών σημαίνει ότι δεν σπαταλούνται πολύτιμοι πόροι» δήλωσε ο Φλιν Μπίζελ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Μια άλλη σημαντική παρατήρηση ήταν πως, όταν οι βασίλισσες τοποθετήθηκαν στον ίδιο χώρο με άρρωστες προνύμφες που είχαν περάσει σε μολυσματικό στάδιο, δεν επιχείρησαν να τις φάνε.

Οι βασίλισσες ψέκασαν τα ετοιμοθάνατα παιδιά τους με το αντιμικροβιακό δηλητήριο από τον αδένα στην κοιλιά τους. Αυτό όμως δεν ήταν αρκετό να τις προστατεύσει, αφού στο 80% των περιπτώσεων προσβλήθηκαν κι αυτές και πέθαναν -κάτι που δείχνει ότι η έγκαιρη αντιμετώπιση της απειλής είναι το κλειδί της επιτυχίας.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι οι εργάτριες της αποικίας ποτέ δεν επιτίθενται στις άρρωστες προνύμφες. Πιθανώς αυτό συμβαίνει επειδή μπορούν απλά να τις μεταφέρουν εκτός αποικίας, υποθέτουν οι ερευνητές.

Σύμφωνα με την ψυχρή, επιστημονική περιγραφή του δρ Πουλ, «τα αποτελέσματά μας προσφέρουν πειστικές ενδείξεις ότι ο κανιβαλισμός λύνει το πρόβλημα της αντιμετώπισης ασθενειών και της απόρριψης πτωμάτων στον περιορισμένο χώρο των υπόγειων θαλάμων της βασίλισσας, ενώ παράλληλα προλαμβάνει τη σπατάλη πολύτιμων θρεπτικών συστατικών».