Εκπαιδευτικοί, σερβιτόροι και μπάρμαν, υπάλληλοι υποδοχής και ρεσεψιονίστ, υπάλληλοι γραφείου, πωλητές και ταμίες, λαντζέρηδες και καθαριστές/τριες είναι τα επαγγέλματα που παρουσιάζονται οι περισσότερες προσλήψεις στην περίοδο 2015-2023 όπως επισημαίνεται στο τελευταίο τεύχος 7 Ημέρες Οικονομία της Eurobank.

Η ανάλυση της Eurobank επικεντρώνεται στα επαγγέλματα, ανά Στατιστική Ταξινόμηση Επαγγελμά-των (ΣΤΕΠ), που παρουσιάζουν τις περισσότερες καθαρές προσλήψεις την περίοδο 2015-2023. Η ανάλυση ξεκινάει από το έτος 2015 καθώς τα έτη 2013 και 2014 δεν υπάρχουν δεδομένα για όλους τους μήνες. Παράλληλα, ο χρονικός ορίζοντας της ολοκληρώνεται το έτος 2023 καθώς είναι το τελευταίο έτος όπου υπάρχουν δεδομένα για όλους τους μήνες. Η επιλογή των επαγγελμάτων έγινε με τη συνδυαστική χρήση των ακόλουθων τριών κριτηρίων:

Ο μεγαλύτερος αριθμός καθαρών προσλήψεων (διαφορά μεταξύ προσλήψεων και αποχωρήσεων) στην ελληνική αγορά εργασίας την περίοδο 2015-2023 αφορά το επάγγελμα του εκπαιδευτικού

  1. Το υψηλότερο άθροισμα ισοζυγίου προσλήψεων-αποχωρήσεων την περίοδο 2015-2023.
  2. Το υψηλότερο μέσο ετήσιο ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων την περίοδο 2015-2023
  3. Τη συχνότητα εμφάνισής τους στη μηνιαία λίστα του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ με τα 10 υψηλότερα θετικά ισοζύγια προσλήψεων-αποχωρήσεων την περίοδο 2015-2023.

Πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι λόγω των πολλών κατηγοριών επαγγελμάτων, για να απλοποιηθεί η ανάλυση πραγματοποιήθηκε συγχώνευση αυτών, όπου ήταν εφικτό. Μετά την επιλογή των επαγγελμάτων τα μηνιαία στοιχεία αυτών μετατράπηκαν σε ετήσια, αθροίζοντας τα αντίστοιχα μηνιαία ισοζύγια προσλήψεων-αποχωρήσεων κάθε έτους. Τονίζεται ότι τα ισοζύγια προσλήψεων-αποχωρήσεων δεν αντιστοιχούν απαραίτητα σε νέες μόνιμες θέσεις απασχόλησης, καθώς σε πολλές επαγγελματικές κατηγορίες υπάρχει έντονη εποχικότητα με αποτέλεσμα το θετικό ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων σε ένα επάγγελμα κάποιους μήνες του έτους να ακολουθείται από αρνητικό ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων για το ίδιο επάγγελμα κάποιους άλλους μήνες του ίδιου έτους. Ωστόσο, το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ δημοσιεύει δεδομένα μόνο για τα δέκα επαγγέλματα, ανά Στατιστική Ταξινόμηση Επαγγελμάτων (ΣΤΕΠ), με τα υψηλότερα θετικά ισοζύγια προσλήψεων-αποχωρήσεων και κατά συνέπεια δεν είναι δυνατό να υπάρχει αναλυτική πληροφόρηση για το (θετικό ή αρνητικό) ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων, κάθε επαγγέλματος, κάθε μήνα του έτους.

Τα επαγγέλματα με το υψηλότερο ισοζύγιο προσλήψεων – αποχωρήσεων

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και ξεκινώντας την ανάλυση, προκύπτει ότι το επάγγελμα που παρουσιάζει το υψηλότερο άθροισμα ισοζυγίου προσλήψεων-αποχωρήσεων και το υψηλότερο μέσο ετήσιο ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων την υπό εξέταση περίοδο είναι το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Σημειώνεται ότι στη συγκεκριμένη κατηγορία περιλαμβάνονται εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, δηλαδή της προσχολικής, πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και εκπαιδευτικοί σε ιδιωτικά φροντιστήρια και φροντιστήρια ξένων γλωσσών. Την περίοδο 2015-2023 το αντίστοιχο ετήσιο ισοζύγιο ανέρχεται συνεχώς και από τους 75,0 χιλ. διαμορφώθηκε στους 110,8 χιλ. (+1,5 φορές ή +35,9 χιλ. απασχολούμενοι). Η συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία παρουσιάζει έντονη εποχικότητα στο ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων καθώς το 80% κατά μέσο όρο του ετήσιου ισοζυγίου διαμορφώνεται τους μήνες Σεπτέμβριο (52,4 χιλ. εκπαιδευτικοί κατά μέσο όρο) και Οκτώβριο (23,5 χιλ. εκπαιδευτικοί κατά μέσο όρο) κάθε έτους.

Έπεται η επαγγελματική κατηγορία των σερβιτόρων-τραπεζοκόμων-μπάρμαν όπου το αντίστοιχο ετήσιο ισοζύγιο ανήλθε από τους 68,5 χιλ. το 2015 στους 110,5 χιλ. το 2023 (+42,0 χιλ. απασχολούμενοι ή +1,6 φορές). Η άνοδος στη συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία συνδέεται άμεσα με την πορεία του κλάδου του Τουρισμού. Η σημαντική αύξηση της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης την περίοδο που εξετάζεται (κατά 38,2% ή κατά 10,0 εκατ. τουρίστες, από τα 26,1 εκατ. στα 36,1 εκατ.) δημιούργησε αυξημένες ανάγκες στον κλάδο για την κάλυψη θέσεων που σχετίζονται με τα συγκεκριμένα επαγγέλματα. Σημειώνεται ότι στη συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία παρουσιάζεται πρόσκαιρη πτώση στο ισοζύγιο το έτος 2020 εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19. Τότε επιβλήθηκαν αυστηρά μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων με συνέπεια να περιοριστεί σημαντικά η εισερχόμενη τουριστική κίνηση και κατά συνέπεια και η ανάγκη για εργαζόμενους με τη συγκεκριμένη ειδικότητα. Και σε αυτή την επαγγελματική κατηγορία παρουσιάζεται έντονη εποχικότητα καθώς πάνω από το 90% κατά μέσο όρο (91,4%) του ετήσιου ισοζυγίου διαμορφώνεται το τετράμηνο Απριλίου-Ιουλίου κάθε έτους (20,0 χιλ. κατά μέσο όρο τον Απρίλιο, 20,1 χιλ. τον Μάιο, 24,9 χιλ. τον Ιούνιο και 16,5 χιλ. τον Ιούλιο).

Σε άλλη μία επαγγελματική κατηγορία που σχετίζεται άμεσα με τον τουριστικό κλάδο, στους υπάλληλους υποδοχής και ενημέρωσης πελατών-ρεσεψιονίστ-γκρουμ-καμαριέρες-διευθυντές/-ντριες ξενοδοχείων το ετήσιο ισοζύγιο αυξήθηκε κατά 1,6 φορές ή κατά 24,4 χιλ. απασχολούμενους, δηλαδή από τους 40,3 χιλ. το 2015 στους 64,7 χιλ. το 2023. Και σε αυτή την περίπτωση παρουσιάζεται εποχικότητα στις ροές προσλήψεων-αποχωρήσεων με τις υψηλότερες να εντοπίζονται κυρίως τους μήνες Απρίλιο (14,6 χιλ. κατά μέσο όρο) και Μάιο (14,8 χιλ.) αλλά και τον Ιούνιο (10,2 χιλ.) κάθε έτους με αποτέλεσμα το ισοζύγιο του συγκεκριμένου τριμήνου να διαμορφώνει το 78,1% του ετήσιου ισοζυγίου της συγκεκριμένης επαγγελματικής κατηγορίας.

Άμεση σχέση με τον τουριστικό κλάδο έχει και το επάγγελμα των μαγείρων-ψηστών που ακολουθεί στη σχετική κατάταξη, με το σχετικό ισοζύγιο να ανέρχεται από τους 33,8 χιλ. το 2015 στους 55,7 χιλ. το 2023 (+1,7 φορές ή +21,9 χιλ. απασχολούμενοι), το οποίο για τους λόγους που αναφέρθηκαν αμέσως πιο πάνω, περιορίστηκε το έτος 2020 στους 34,9 χιλ. Και τα συγκεκριμένα επαγγέλματα παρουσιάζουν έντονη εποχικότητα, όπως είναι αναμενόμενο, αφού άνω το 80% του ετήσιου ισοζυγίου διαμορφώνεται τους μήνες Απρίλιο (12,3 χιλ. κατά μέσο όρο), Μάιο (13,4 χιλ.) και Ιούνιο (10,2 χιλ.) κάθε έτους.

Ακολουθεί στη σχετική κατάταξη η επαγγελματική κατηγορία των γραμματέων-δακτυλογράφων-υπαλλήλων γραφείου η οποία περιλαμβάνει πλήθος εργαζομένων που έχουν διαφορετικό επίπεδο εκπαίδευσης (π.χ. απόφοιτοι δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας μη-τριτοβάθμιας, τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) και αντικείμενο σπουδών (π.χ. οικονομολόγοι, δικηγόροι, φιλόλογοι κ.λπ.). Η μη κατηγοριοποίησή τους στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ με βάση το αντικείμενο σπουδών δεν επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με τις καθαρές προσλήψεις (διαφορά προσλήψεων-αποχωρήσεων) ανά ειδικότητα. Το ετήσιο ισοζύγιο από τους 23,6 χιλ. εργαζόμενους το 2015 αυξήθηκε στους 45,0 χιλ. το 2023 (+21,4 χιλ. απασχολούμενοι ή +1,9 φορές). Σε αντίθεση με τις προηγούμενες επαγγελματικές κατηγορίες, στη συγκεκριμένη δεν παρουσιάζεται έντονη εποχικότητα καθώς δεν υφίσταται σημαντική διαφοροποίηση στο μέγεθος του ισοζυγίου προσλήψεων-αποχωρήσεων μεταξύ των μηνών του εκάστοτε έτους.

Επόμενη επαγγελματική ομάδα στη σχετική λίστα είναι οι πωλητές-πλασιέ-ταμίες όπου το ετήσιο ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων αυξήθηκε την υπό εξέταση περίοδο κατά 19,8 χιλ. απασχολούμενους (ή κατά 1,8 φορές) στους 43,2 χιλ. το 2023 από τους 23,4 χιλ. το 2015. Στη συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία το υψηλότερο ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων εμφανίζεται τους μήνες Απρίλιο (+6,7 χιλ. απασχολούμενοι κατά μέσο όρο), Μάιο (7,4 χιλ.) και Ιούνιο (8,2 χιλ.), κατά τη διάρκεια των οποίων διαμορφώνεται το 64,1% του ετήσιου ισοζυγίου. Η αυξητική πορεία του ετήσιου ισοζυγίου της συγκεκριμένης επαγγελματικής ομάδας συμβαδίζει με την άνοδο του Λιανικού εμπορίου την περίοδο 2015-2023 η οποία αντικατοπτρίζεται στη άνοδο του δείκτη κύκλου εργασιών (+28,5%) και του δείκτη όγκου στο Λιανικό εμπόριο (+8,7%).

Και η επαγγελματική κατηγορία των λαντζέρηδων η οποία ακολουθεί στην κατάταξη είναι άμεσα σχετιζόμενη με τον κλάδο του Τουρισμού. Το ετήσιο ισοζύγιο του συγκεκριμένου κλάδου αυξήθηκε κατά 7,9 χιλ. απασχολούμενους (ή +1,5 φορές) στους 24,5 χιλ. το 2023 από τους 16,6 χιλ. το 2015. Όπως και στην περίπτωση των υπόλοιπων σχετιζόμενων με τον τουριστικό κλάδο επαγγελματικών κατηγοριών, παρουσιάζεται έντονη εποχικότητα καθώς κατά μέσο όρο το 77,0% του ετήσιου ισοζυγίου διαμορφώνεται στους μήνες Απρίλιο (5,3 χιλ. απασχολούμενοι), Μάιο (5,9 χιλ. απασχολούμενοι) και Ιούνιο (5,6 χιλ. απασχολούμενοι).

Ακολουθεί το επάγγελμα των καθαριστών-καθαριστριών που και αυτό σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με το κλάδο του Τουρισμού. Οι αντίστοιχες ετήσιες ροές προσλήψεων-αποχωρήσεων από τις 11,6 χιλ. το 2015 ανήλθαν στις 34,4 χιλ. το 2023 παρουσιάζοντας αύξηση κατά 3,0 φορές ή κατά 22,8 χιλ. απασχολούμενους. Η συσχέτιση με τον τουριστικό κλάδο αντικατοπτρίζεται από την εποχικότητα του σχετικού ισοζυγίου το οποίο παρουσιάζει τις υψηλότερες τιμές του τους μήνες Απρίλιο (3,0 χιλ. κατά μέσο όρο), Μάιο (4,4 χιλ.), Ιούνιο (3,3 χιλ.), Αύγουστο (2,8 χιλ.) και Σεπτέμβριο (4,4 χιλ.).

Η επόμενη επαγγελματική κατηγορία που ακολουθεί στην κατάταξη είναι οι ανειδίκευτοι εργάτες η οποία περιλαμβάνει γενικά ανειδίκευτους εργάτες καθώς και λοιπές κατηγορίες αυτών δηλαδή ανειδίκευτους εργάτες γεωργίας και κτηνοτροφίας, δημοσίων έργων, μεταποιητικών βιομηχανιών, μεταποιητικών μηχανών, ορυχείων, κατασκευών, μεταποίησης και μεταφορών. Το ετήσιο ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων από τους 17,1 χιλ. το 2015 αυξήθηκε στους 18,2 χιλ. το 2023 (+1,1 φορές ή +1,1 χιλ. απασχολούμενοι). Οι υψηλότερες ροές προσλήψεων-αποχωρήσεων λαμβάνουν χώρα το πρώτο επτάμηνο του έτους και κυρίως τους μήνες Ιανουάριο-Μάρτιο και Μάιο-Ιούλιο.

Ακολουθεί η επαγγελματική ομάδα των ηθοποιών-τραγουδιστών-μουσικών-χορευτών-σκηνοθέτών-χορογράφών-ντισκ τζόκεϊ-μάγων-ζογκλέρ-μίμων. Σημειώνεται ότι στη συγκεκριμένη ομάδα δεν συμπεριλήφθηκαν τεχνικά επαγγέλματα που σχετίζονται με το χώρο του πολιτισμού και του θεάματος δηλαδή κινηματογραφιστές, οπερατέρ, σκηνογράφοι, ηχολήπτες, φωτογράφοι και χειριστές εικονοληπτικού και ηχογραφικού εξοπλισμού, ηλεκτρολόγοι, ηλεκτρονικοί, χειριστές ηλεκτρονικού εξοπλισμού, χειριστές οπτικού εξοπλισμού και τεχνικοί ραδιοτηλεοπτικών μέσων, θεάτρου και κινηματογράφου, καθώς διαφέρει η φύση της εργασίας τους από αυτή των ηθοποιών, τραγουδιστών κ.λπ. Το ετήσιο ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων από τους 9,6 χιλ. απασχολούμενους το 2015 ανήλθε στους 20,5 χιλ. το 2023 (+10,9 χιλ. ή +2,1 φορές) με τις υψηλότερες τιμές του να λαμβάνουν χώρα τους μήνες Απρίλιο (+3,1 χιλ. απασχολούμενοι κατά μέσο όρο) και Ιούνιο (+3,5 χιλ.) καθώς και το τρίμηνο Οκτωβρίου (2,1 χιλ.), Νοεμβρίου (2,1 χιλ.) και Δεκεμβρίου (4,7 χιλ.) κάθε έτους. Η εποχικότητα που παρουσιάζεται πιθανόν να σχετίζεται με την έναρξη της χειμερινής και καλοκαιρινής περιόδου στο χώρο του πολιτισμού και των θεαμάτων.

Τέλος, έπεται η επαγγελματική ομάδα των οδηγών στην οποία συμπεριλαμβάνονται οδηγοί λεωφορείων, φορτηγών, ταξί, και διαφόρων άλλων επαγγελματικών οχημάτων. Το σχετικό ισοζύγιο από τους 10,6 χιλ. απασχολούμενους το 2015 ανήλθε στους 18,2 χιλ. το 2023 (+1,7 φορές ή +7,6 χιλ.). Στους μήνες Απρίλιο (3,3 χιλ. κατά μέσο όρο) και Μάιο (3,9 χιλ. κατά μέσο όρο) κάθε έτος εντοπίζονται οι υψηλότερες τιμές του ισοζυγίου προσλήψεων-αποχωρήσεων κατά τη διάρκεια των οποίων διαμορφώνεται το 52,9% του ετήσιου ισοζυγίου της συγκεκριμένης επαγγελματικής ομάδας.

Πέρα από τα παραπάνω επαγγέλματα τα οποία παρουσιάζουν το υψηλότερο άθροισμα και την υψηλότερη μέση τιμή ετήσιων ροών προσλήψεων-αποχωρήσεων την περίοδο 2015-2023 υπάρχουν επαγγελματικές κατηγορίες που εμφάνισαν εξίσου υψηλή ή και υψηλότερη ποσοστιαία αύξηση στο ετήσιο ισοζύγιο τους το ίδιο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, τα αντίστοιχα ισοζύγια είναι πολύ χαμηλότερα συγκριτικά με όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω. Σε αυτές συγκαταλέγονται οι χειριστές μηχανημάτων και μηχανών (+4,3 φορές ή +5,7 χιλ., στους 7,4 χιλ.) και οι γυμναστές-προπονητές-αθλητές (+1,9 φορές ή +4,1 χιλ., στους 8,7 χιλ.), ενώ στην περίπτωση των ψυχολόγων-κοινωνικών λειτουργών-ανθρωπολόγων-λογοθεραπευτών-εργασιοθεραπευτών, του ιατρικού προσωπικού-φαρμακοποιών-νοσηλευτικού προσωπικού-φυσιοθεραπευτών-υπαλλήλων φαρμακείων καθώς και των αναλυτών έρευνας αγοράς-σχεδιαστών και προγραμματιστών υπολογιστών και τηλεπικοινωνιακών συστημάτων η άνοδος στα αντίστοιχα ισοζύγια είναι πολύ υψηλή την περίοδο 2016-2023 (+6,3 στους 4,4 χιλ. +30,3 φορές στους 4,4 χιλ. και +5,1 φορές στους 1,3 χιλ., αντίστοιχα).

Συμπερασματικά, από την ανάλυση που προηγήθηκε προέκυψε ότι ο μεγαλύτερος αριθμός καθαρών προσλήψεων (διαφορά μεταξύ προσλήψεων και αποχωρήσεων) στην ελληνική αγορά εργασίας την περίοδο 2015-2023 αφορά το επάγγελμα του εκπαιδευτικού η οποία οφείλεται κυρίως στην πρόσληψη στην αρχή κάθε σχολικού έτους πλήθους εκπαιδευτικών στις δύο πρώτες βαθμίδες εκπαίδευσης (κυρίως αναπληρωτές) καθώς και στα ιδιωτικά φροντιστήρια και φροντιστήρια ξένων γλωσσών. Ωστόσο, μια προσεκτικότερη παρατήρηση των δεδομένων αναδεικνύει ότι είναι κυρίως τα επαγγέλματα που σχετίζονται με τον κλάδο του Τουρισμού που παρουσιάζουν συνολικά τον υψηλότερο αριθμό καθαρών προσλήψεων στην αγορά εργασίας. Αυτό είναι αναμενόμενο καθώς όπως αναφέρθηκε πιο πάνω την υπό εξέταση περίοδο παρουσιάστηκε σημαντική άνοδος της εισερχόμενης τουριστικής κίνησης στην Ελλάδα η οποία δημιούργησε αυξημένες ανάγκες στον κλάδο για την κάλυψη θέσεων εργασίας που σχετίζονται με τα συγκεκριμένα επαγγέλματα. Η εικόνα αυτή αποτυπώνει το πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας δηλαδή την ισχυρή ζήτηση που έχει το τουριστικό προϊόν της. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο συγκεκριμένος κλάδος – που κατατάσσεται σε αυτούς με διεθνώς εμπορεύσιμη προσφορά υπηρεσιών – να προσφέρει χιλιάδες θέσεις απασχόλησης κάθε χρόνο ενώ ταυτόχρονα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων της χώρας που εξισορροπούν το ισοζύγιο πληρωμών. Άλλωστε, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία η συμμετοχή του στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία αυξήθηκε την εννεαετία 2015-2022 από 6,5% (€10,2 δις) σε 7,1% (€12,9 δις).

Όμως, όπως έχει πολλές αναφερθεί στο δημόσιο διάλογο, παραμένει η πρόκληση της αλλαγής του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας προς κλάδους που παράγουν και προσφέρουν όχι μόνο διεθνώς εμπορεύσιμες υπηρεσίες αλλά και διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά όπως π.χ. ο Πρωτογενής τομέας και η Μεταποίηση. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθούν περισσότερες και μονιμότερου χαρακτήρα θέσεις απασχόλησης, ανθεκτικότερες σε πιθανές μελλοντικές αρνητικές διαταραχές της οικονομίας, συγκριτικά με κλάδους παροχής υπηρεσιών που παρουσιάζουν εποχικότητα στη δραστηριότητα τους ενώ θα βελτιωθεί περεταίρω το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και συνολικά η μακροχρόνια βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας.

Πηγή: ΟΤ

Headlines