Το «παράθυρο ευκαιρίας» στα ελληνοτουρκικά και η μάχη των εντυπώσεων

Τη μάχη των εντυπώσεων συνεχίζουν να δίνουν Ελλάδα και Τουρκία στο εσωτερικό τους, παρά τις δηλώσεις από το βήμα του ΟΗΕ Μητσοτάκη και Ερντογάν ότι έχουν την πρόθεση να προχωρήσουν σε λύση του ζητήματος της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, επανέλαβε για πολλοστή φορά τη θέση του (ΣΚΑΙ) πως εάν δεν υπάρξει λύση στο θέμα της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Τουρκία, η ηρεμία θα είναι πάντα προσωρινή. Υποστήριξε δε ότι αν είναι να υπάρξει συμφωνία, που θα εξασφαλίζει ένα καλύτερο μέλλον στις επόμενες γενιές, ο ίδιος δεν έχει πρόβλημα να χαρακτηριστεί «μειοδότης».

Σε κάθε περίπτωση ο Γεραπετρίτης κατέβασε τις προσδοκίες όσον αφορά τη συνάντηση του με τον Χακάν Φιντάν, ο οποίος αναμένεται το επόμενο διάστημα στην Αθήνα για την προετοιμασία του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας.

Εντελώς προκαταρκτικό στάδιο

Όπως είπε για μία ακόμα φορά η εντολή που έχουν οι δύο ΥΠΕΞ είναι να διερευνήσουν εάν είναι δυνατόν να θέσουμε ένα κοινό πλαίσιο, στο οποίο θα στηριχτεί η συζήτηση για οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, που θα στηρίζεται στο διεθνές δίκαιο. Εάν υπάρξει συμφωνία σε αυτά «τότε και μόνο τότε θα πάμε στους ηγέτες να λάβουμε εντολή να προχωρήσουμε και επί των χαρτών. Αν δεν έχουμε κοινή κατανόηση δεν μπορούμε να προχωρήσουμε».

Ξεκαθάρισε πάντως ότι ακόμα δεν είμαστε κοντά στην έναρξη διαλόγου για τα δύσκολα. Σημείωσε δε ότι έναρξη διαλόγου δεν προβλέπεται να ξεκινήσει αυτός ο διάλογος και ότι «είμαστε σε εντελώς προκαταρκτικό στάδιο».

Τι δεν συζητά η Αθήνα

Για να επαναλάβει ότι η Ελλάδα δεν θα συναινέσει να τεθούν ζητήματα κυριαρχίας στο διάλογο ή στο πλαίσιο διεθνούς δικαιοδοσίας, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτά τα χωρικά ύδατα, τα δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών, αναφερόμενος προφανώς στους Μουσουλμάνους της Θράκης, καθώς όπως είπε και στη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων, αποκλείοντας η Ελλάδα να δεχθεί να μπει στο τραπέζι ένα θέμα όπως η αποστρατικοποίηση των νησιών.

Εξέφρασε ωστόσο παρά το γεγονός ότι οι δύο χώρες έχουν αντικρουόμενες θέσεις, την πεποίθηση πως όταν καθίσουν στο τραπέζι και αποδεχθούν ότι θα συζητήσουν στη βάση των προβλέψεων του διεθνούς δικαίου, θα είναι δυνατό να υπάρξει συνεννόηση σε τεχνικό επίπεδο.

Μήνυμα από Άγκυρα μέσω Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας

Την ίδια στιγμή από την τουρκική πλευρά, μπορεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να άνοιξε το παράθυρο ευκαιρίας, στον ΟΗΕ, ωστόσο το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας που συνεδρίασε υπό τον πρόεδρο της χώρας την Πέμπτη, έστειλε τα δικά του μηνύματα.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση «η Τουρκία δεν θα επιτρέψει την κατάχρηση της ειλικρινούς προσέγγισης και των προσπαθειών της για την ανάπτυξη βάσεων συνεργασίας μέσω της εγκαθίδρυσης μόνιμης σταθερότητας και ειρήνης στη Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος και τονίζεται ότι η πιο ορθή επιλογή είναι η συμπεριφορά με κοινή λογική».

Αξίζει να σημειωθεί ότι πηγές του τουρκικού υπουργείου Άμυνας είχαν ήδη αναφερθεί στους λόγους που η Άγκυρα δεν έλαβε μέρος στην Άσκηση Ramstein Flag-2024. Όπως υποστήριζαν «αφού η Ελλάδα έδειξε τη γραμμή FIR (Περιοχή Πληροφοριών Πτήσεων) ως δική της περιοχή δικαιοδοσίας στο έγγραφο προγραμματισμού ασκήσεων που εκπόνησε και ζήτησε και σχέδιο πτήσης, τότε έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες. Παρόλο που επιδείχθηκε θετική προσέγγιση από τις αρχές του ΝΑΤΟ, λόγω της επίμονης στάσης της Ελλάδας η χώρα μας δεν συμμετείχε στην άσκηση αυτή».

Οι εντυπώσεις

Ακόμα και αν υποθέσει κανείς ότι οι δύο χώρες έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν στους απαραίτητους συμβιβασμούς που θα απαιτήσει ο διάλογος για λύση, για να μην αναφερθεί κανείς σε αυτούς που προϋποθέτει η ίδια η λύση, αυτό δεν είναι ορατό στις δηλώσεις τους, επί συγκεκριμένων ζητημάτων.

Εάν πχ η Τουρκία θέσει ζήτημα αποστρατικοποίησης ο διάλογος δεν ξεκινάει καν. Εάν η Ελλάδα θέσει θέμα «Γαλάζιας Πατρίδας» και τουρκολιβυκού μνημονίου, η Τουρκία θα προσέλθει σε συνομιλίες;

Ακόμα δε και το ενδεχόμενο οι σκληρές δηλώσεις και οι κόκκινες γραμμές που τίθενται κυρίως από την τουρκική πλευρά να θεωρηθεί ότι είναι στο πλαίσιο της εσωτερικής κατανάλωσης, πώς θα μπορέσουν Αθήνα και Άγκυρα να καθίσουν τελικά στο τραπέζι και να διαχειριστούν την κριτική της αντιπολίτευσης; Όταν πριν καν ξεκινήσουν δείχνουν να επιχειρούν να κρατήσουν ισορροπίες, δημιουργώντας εντυπώσεις μηδενικού συμβιβασμού.

Και πώς θα μπορέσουν να διαχειριστούν ένα διάλογο που θα επιχειρεί ακριβώς αυτούς τους συμβιβασμούς.

Για τον Ερντογάν ο αντίπαλος είναι η αντιπολίτευση με επικεφαλής το CHP, ενώ για τον Κυριάκο Μητσοτάκη οι αντιδράσεις είναι εντός και του ίδιου του του κόμματος, με την άκρα δεξιά να παίζει το ρόλο της, αλλά και την εξ αριστερών αντιπολίτευση να μην εμφανίζεται πρόθυμη για έναν ελληνοτουρκικό διάλογο, που σαφώς θα έχει κόστος, αλλά και κέρδη. Εάν ποτέ ξεκινήσει και τελικά ολοκληρωθεί.