Η Βρετανία, οι κυβερνώντες Εργατικοί και το διακύβευμα της «αλλαγής»

Πρώτο εδώ και 14 χρόνια με τους ίδιους πια στην κυβέρνηση στη Βρετανία, το φετινό ετήσιο συνέδριο των Εργατικών έριξε αυλαία στο Λίβερπουλ σε γλυκόπικρο κλίμα.

Ο συνεδριακός χώρος ήταν ασφυκτικά γεμάτος από τις 22 έως τις 25 Σεπτεμβρίου.

Όμως τρεισήμισι μήνες μετά την πανηγυρική νίκη του κεντροαριστερού κόμματος στις πρόωρες εκλογές της 4ης Ιουλίου, ο προβληματισμός για την επόμενη ημέρα ήδη περισσεύει.

«Η αλλαγή αρχίζει» ήταν το σύνθημα του συνεδρίου των Εργατικών, αλλά το βασικό μήνυμα ήταν ότι η υλοποίησή της ακόμη αργεί. Πολύ…

Υπ’ ατμόν για την 79η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ υποσχέθηκε από βήματος του συνεδρίου «φως στο τέλος του τούνελ».

Αλλά θα χρειαστεί χρόνος, προειδοποίησε, καθώς «μπροστά μας βρίσκεται ένας δύσκολος δρόμος» στη Βρετανία της πολυκρίσης.

Στο φόντο είναι η εκτίναξη του κόστους ζωής από τις υβριδικές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία -ενόσω το Λονδίνο πριμοδοτεί την κλιμάκωσή του– και οι διαλυμένες δημόσιες υπηρεσίες από τη χρόνια λιτότητα που επέβαλαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις των συντηρητικών Τόρις.

Στο συνέδριο των Εργατικών επαναλήφθηκαν οι δεσμεύσεις για την εξασφάλιση στέγασης σε ευπαθείς ομάδες, για τα δικαιώματα των εργαζομένων, για διαφάνεια στις δημόσιες αρχές, για έργα υποδομών και μια νέα βιομηχανική στρατηγική.

Καθώς όμως «χτίζουμε ένα νέο σπίτι, τούβλο το τούβλο» υπογράμμισε ο Στάρμερ, αναφερόμενος στο μέλλον της Μεγάλης Βρετανίας, το «έργο είναι μακροπρόθεσμο».

Κοντολογίς, η υλοποίηση των υποσχόμενων δομικών αλλαγών  υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν πέντε με δέκα χρόνια.

Αφού μεσολαβήσουν οι επόμενες γενικές εκλογές τουτέστιν.

Ως προς το τώρα;

«Σταθεροποιούμε πρώτα την οικονομία», είναι το μήνυμα της κυβέρνησης των Εργατικών, που κατηγορεί τους Τόρις ότι άφησαν πίσω τους «καμένη γη», με «τρύπα» 22 δισεκατομμυρίων λιρών στα κρατικά ταμεία.

Στιγμιότυπο από τις διαμαρτυρίες στο συνέδριο των Εργατικών για την απόφαση της κυβέρνησης να περιορίσει το επίδομα θέρμανσης στους συνταξιούχους (REUTERS/Phil Noble)

Δρόμος στρωμένος με αγκάθια

Στη Βρετανία του 2024 εκατομμύρια άνθρωποι βασίζονται στις τράπεζες τροφίμων.

Το πάλαι ποτέ εμβληματικό NHS -το εθνικό σύστημα υγείας- είναι υπό κατάρρευση, όπως και η δημόσια παιδεία.

Όμως δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα για την ταχεία αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

Σε μια δήλωση-σοκ, ο Κιρ Στάρμερ προειδοποίησε τις προάλλες ότι «το NHS ή θα μεταρρυθμιστεί ή θα πεθάνει».

«Αν θέλουμε να διατηρήσουμε τη στήριξη στο κράτος πρόνοιας, θα πρέπει να σταματήσουμε την απάτη για παροχές», διακήρυξε στην ομιλία του στο συνέδριο του κυβερνώντος κόμματος.

Βρέθηκε ωστόσο αντιμέτωπος με «αντάρτικο» από τους συνέδρους, που καταψήφισαν τα σχέδια της κυβέρνησης για δραστικές περικοπές στη λίστα των συνταξιούχων δικαιούχων του επιδόματος θέρμανσης, ενόψει ενός πολύπλευρα δύσκολου χειμώνα.

Υπέρμαχος της δημοσιονομικής πειθαρχίας, η νέα υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς -πρώην οικονομολόγος της Κεντρικής Τράπεζας της Αγγλίας- πέρασε στην άμυνα, διαβεβαιώνοντας ότι δεν υπάρχει επιστροφή σε πολιτικές λιτότητας.

Εν αναμονή της παρουσίασης του νέου προϋπολογισμού, στα τέλη Οκτωβρίου, απαρίθμησε στην ομιλία της μια σειρά από νέα κοινωνικά προγράμματα, όπως δωρεάν πρωινό για όλα τα παιδιά στα δημοτικά σχολεία.

Επιδιώκοντας εν τω μεταξύ άμβλυνση των εμποδίων στο εμπόριο με την ΕΕ, ο Στάρμερ μετέβει προ ημερών στο Βερολίνο και στο Παρίσι, στο γκρίζο φόντο του προβληματικού Brexit.

«Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να αντιμετωπίσουμε την ανεργία», διατράνωσε στο συνέδριο, συνδέοντας το θέμα -παράταιρα λαϊκιστικά για τους Εργατικούς- με το μεταναστευτικό.

Μόλις λίγα 24ωρα νωρίτερα είχε πάρει πρόθυμα… ταχύρυθμα μαθήματα για απελάσεις σε τρίτες χώρες από τη μεταφασίστρια πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι.

Κατά τα λοιπά, ο Βρετανός πρωθυπουργός απέσπασε το θερμό χειροκρότημα των συνέδρων όταν καταφέρθηκε κατά του ρατσισμού και του δεξιού εξτρεμισμού, στο φόντο των ακροδεξιών αντιμεταναστευτικών ταραχών στην Αγγλία, στις αρχές Αυγούστου.

Οι ομιλίες τόσο του ίδιου, όσο και της υπουργού Οικονομικών διεκόπησαν εν τω μεταξύ από διαδηλωτές, που ζητούσαν την απαγόρευση των εξαγωγών όπλων στο Ισραήλ.

Χαμογελαστό, το πρωθυπουργικό ζεύγος της Βρετανίας αγκαλιά στο βήμα του ετήσιου συνεδρίου των Εργατικών, στο Λίβερπουλ, σε γκρίζο φόντο σκανδάλων (REUTERS/Phil Noble)

Διογκούμενη δυσαρέσκεια

Με την αυλαία του συνεδρίου των Εργατικών, πολλοί συμμετέχοντες δήλωσαν απογοητευμένοι και ακόμη περισσότεροι «μπερδεμένοι».

«Υπάρχει ένα στοιχείο του πραγματικού κόσμου σε αυτό το συνέδριο», δήλωσε ανωνύμως υπουργός της Βρετανίας.

Κυριαρχούν οι αναφορές για ένα «κόμμα που αισθάνεται κουρασμένο μετά από μερικούς αδυσώπητους μήνες» στην εξουσία.

Το κλίμα επιδείνωσε το τελευταίο σκάνδαλο με δηλωμένα και αδήλωτα δώρα από χρηματοδότες του κόμματος στο πρωθυπουργικό ζεύγος, σε στελέχη και σε υπουργούς των Εργατικών.

Αξίας εκατοντάδων χιλιάδων λιρών, περιλαμβάνουν από ακριβά ρούχα, μέχρι πολυτελείς διακοπές και εισιτήρια VIP σε ποδοσφαιρικούς αγώνες ή συναυλίες της Τέιλορ Σουίφτ.

Αποτέλεσε πλήγμα αξιοπιστίας για τη νέα κεντροαριστερή κυβέρνηση, που υποσχέθηκε την αποκατάσταση της πολιτικής ηθικής, μετά τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα των προηγούμενων κυβερνήσεων των αντιπάλων Τόρις.

Ήταν επίσης «μια από τα ίδια» πρόκληση για τους όλο και πιο βίαια φτωχοποιημένους Βρετανούς, ενόσω ο «μήνας του μέλιτος» για τους κυβερνώντες Εργατικούς έχει πια τελειώσει.

Τελευταία δημοσκόπηση της Opinium έδειξε βύθιση της δημοτικότητας του Κιρ Στάρμερ από το +19% στο -26% (διαφορά μεταξύ θετικών και αρνητικών απόψεων) μέσα σε 80 ημέρες.

Έτερη δημοσκόπηση δείχνει τους Εργατικούς μόλις στο 29% της πρόθεσης ψήφου, έξι ποσοστιαίες μονάδες λιγότερες από τις κάλπες Ιουλίου.

Πρόκειται για πρώιμους, αν και εξαιρετικά αρνητικούς οιονούς από ένα επικίνδυνα ταλαντευόμενο εκλογικό σώμα, που πήγε πρόσφατα κόντρα στην δεξιά και ακροδεξιά επέλαση στην υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά στερεύει σε πίστη και σε υπομονή.

Μικρή ανάσα δίνουν πάντως οι νέες προβλέψεις του ΟΟΣΑ ότι η Βρετανία θα σημειώσει ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη από την ευρωζώνη, κατά 1,1% το 2024 και 1,2% το 2025, εν μέσω αύξησης των μισθών δια χειρός των Εργατικών.