Ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται «σταθερά και με συνέπεια» τα τελευταία χρόνια και η υπογεννητικότητα αποτελεί την μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει η χώρα μας στο μέλλον.

Η χώρα μας έχοντας το 23% του πληθυσμού της 65 ετών και άνω εντάσσεται στις πλέον γερασμένες της Ε.Ε και θα παραμείνει στην ομάδα αυτή και τις επόμενες δεκαετίες.

Η επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και παραθέτει δυσοίωνα στοιχεία για το μέλλον ενώ η Πολιτεία τρέχει ασθμαίνοντας να σχεδιάζει πολιτικές για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος.

Η υπογεννητικότητα μάστιγα για τις μικρές κοινωνίες

Με βάση τα στοιχεία του Ινστιτούτο Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών η Ελλάδα χαρακτηρίζεται ταυτόχρονα όμως και από έντονες χωρικές διαφοροποιήσεις καθώς το ποσοστό των 65 ετών και άνω κυμαίνεται από 12,6% (ελάχιστο, Π.Ε Μυκόνου) έως 33,9 % (μέγιστο, Π.Ε Ευρυτανίας), ενώ το ποσοστό των 85 και άνω στον πληθυσμό των ηλικιωμένων αυξάνεται ταχύτατα (6% το 1951, 16% το 2023).

Αυξήθηκαν οι +65 και οι +85 – Ο εκρηκτικός συνδυασμός γήρανσης και υπεργηρίας

Οδεύουμε, επομένως, προς έναν εκρηκτικό συνδυασμό γήρανσης και υπεργηρίας σε σχεδόν από μία στις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες με αποτέλεσμα σύντομα (πολύ πριν από το 2050) να έχουμε μια ομάδα όπου το 1/3 του πληθυσμού τους θα είναι 65 ετών και άνω, ενώ ταυτόχρονα το 1/4 των ηλικιωμένων θα είναι υπέργηροι.

Στο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μικρών Νησιών που πραγματοποιήθηκε 4-6 Οκτωβρίου στη Μήλο συζητήθηκε εκτενώς το θέμα της υπογεννητικότητας που «μαστίζει τις μικρές κοινωνίες» και οι επιπτώσεις της ιδιαίτερα στα μικρά νησιά.

Οι επιπτώσεις δοκιμάζουν τη χώρα και είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές στα μικρά νησιά

Χρονιά ρεκόρ του 2022 – Ο χαμηλότερος αριθμό γεννήσεων

Το φαινόμενο της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα καθώς και η γήρανση του πληθυσμού είναι ένα γεγονός, το οποίο εξελίσσεται αδιάκοπα τα τελευταία 35-40 χρόνια. Το 2022 η χώρα μας κατέγραψε τον χαμηλότερο αριθμό γεννήσεων σε 92 χρόνια, ανέφερε ο Νικόλαος Ζυγουρόπουλος, MD, ARSOG, AFRSH, MBA (INSEAD), MChem (Oxford University), χειρουργός γυναικολόγος – μαιευτήρας, ακαδημαϊκός υπότροφος, βοηθός καθηγητής Πανεπιστημίου Ιατρικής και Φαρμακευτικής «Carol Davila».

Η Ελλάδα πρόσθεσε έχει από τους χαμηλότερους ρυθμούς γεννήσεων στην Ευρώπη, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι ορισμένα χωριά δεν έχουν καταγράψει ούτε μία γέννηση εδώ και χρόνια. Συμπλήρωσε ότι για να διασφαλιστεί η συνέχιση ενός έθνους/χώρας/περιοχής, ο δείκτης γονιμότητας θα πρέπει διαχρονικά να διατηρείται πάνω από 2,1 παιδιά/γυναίκα.

Ο συνολικός δείκτης γονιμότητας το 2022 στην Ελλάδα ήταν στο 1,32 με την Γαλλία να είχε την υψηλότερη συνολική γονιμότητα στην ΕΕ με 1,79 γεννήσεις ανά γυναίκα.

«Είναι η 4η χρονιά που έχουμε αρνητικό ισοζύγιο μεταξύ γεννήσεων και θανάτων στη χώρα μας. Αν δεν υπάρξουν συγκροτημένες πολιτικές που να δίνουν κίνητρο απόκτησης παιδιού στις νέες οικογένειες θα έχουμε ένα εξαιρετικά αρνητικό δεδομένο για τη χώρα μας. Εκτιμάται, ότι το 2050 ο πληθυσμός της Ελλάδας δεν θα ξεπερνά τα 7,5 εκατομμύρια», ανέφερε ο πρόεδρος του ΙΣΑ και του Ελληνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων, Γιώργος Πατούλης.

Η Ελλάδα έχει από τους χαμηλότερους ρυθμούς γεννήσεων στην Ευρώπη

«Ήρθε η ώρα να ξεφύγουμε από μια απλή διαπίστωση της υπογεννητικότητας που όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχει, και να πάμε σε μια πιο ουσιαστική δράση όχι μόνο μέσα από μέτρα οικονομικής στήριξης, αλλά και την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού περί πρόληψης και διαφύλαξης της γονιμότητας», ανέφερε από την πλευρά του ο γγ της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής Κωνσταντίνος Πάντος.

Αρνητικό το «φυσικό ισοζύγιο» δείχνουν τα στοιχεία

Ανησυχία για την υπογεννητικότητα στη χώρα προκαλούν στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τα οποία, για το 2023, δείχνουν πως οι γεννήσεις στην Ελλάδα ήταν 71.455, οι θάνατοι 128.101, μία διαφορά δηλαδή 56.646. Τα στοιχεία φανερώνουν μια πτώση 6,1% των γεννήσεων σε σχέση με το 2022.

Η αναλογία γεννήσεων-θανάτων ονομάζεται «φυσικό ισοζύγιο» και είναι ένα μέγεθος που κινείται σε αρνητικό έδαφος, από την εποχή των μνημονίων και μετά. Η ψαλίδα του «φυσικού ισοζυγίου» μειώθηκε ελαφρά σε σύγκριση με το 2022, όμως αυτό οφείλεται αποκλειστικά στο γεγονός ότι καταγράφηκαν λιγότεροι θάνατοι, καθώς οι επιπτώσεις του πανδημικού κύματος υποχώρησαν.

Μετά από μια περίοδο σταθεροποίησης των γεννήσεων τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες παρατηρούμε μια «βουτιά» μετά το 1980. Η πτώση ανακόπτεται προσωρινά κατά την πρώτη δεκαετία του 2000 και συνεχίζεται έκτοτε με αμείωτη ένταση οδηγώντας σε αναπόφευκτη συρρίκνωση του πληθυσμού της χώρας.

Οι γεννήσεις στην Ελλάδα ήταν 71.455, οι θάνατοι 128.101

Μια μεγάλη ανομοιογένεια

Στο μεταξύ, διημερίδα με θέμα «Δημογραφικό και Τοπική Αυτοδιοίκηση» πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο της Ξάνθης. Το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, παρουσίασε στοιχεία από σχετική μελέτη και συζητήθηκε ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στην αντιμετώπιση του σοβαρού αυτού θέματος.

Σε κάποιες περιοχές, όπως οι μικροί ηπειρωτικοί και οι ορεινοί δήμοι, το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο και σε κάποιες άλλες λιγότερο οξύ. Παρατηρείται δηλαδή, μια μεγάλη ανομοιογένεια στην ένταση και στην έκταση του φαινομένου.

Headlines