Ρωσία: Πώς οι δαπάνες του πολέμου έσωσαν την οικονομία της – Ως πότε η περίοδος χάριτος;

Η μεγάλη στροφή από τη Ρωσία προς τις άνευ προηγουμένου στρατιωτικές δαπάνες μπορεί να έσωσαν την οικονομία από την ύφεση, αλλά έχουν εντείνει σημαντικά τις ανισορροπίες. Αυτό διαπιστώνουν οι περισσότεροι αναλυτές με αφορμή το νέο προσχέδιο προϋπολογισμού 2025-2027 που κατατέθηκε την περασμένη εβδομάδα και το οποίο προβλέπει απότομη αύξηση των αμυντικών δαπανών στα 13,5 τρισ. ρούβλια (145 δισ. δολάρια) το 2025, αυξημένα κατά 25% από το επίπεδο του 2024.

Η ρωσική κυβέρνηση, υπό τον πρωθυπουργό Mikhail Mishustin, ενέκρινε ένα προσχέδιο προϋπολογισμού 2025-2027, με τις αμυντικές δαπάνες να αντιπροσωπεύουν πλέον το 6,3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), σύμφωνα με το Reuters.

Από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία το 2022, η Ρωσία έχει μεταμορφώσει την εγχώρια οικονομία της, προσπαθώντας να αυξήσει κατά πολύ τη στρατιωτική παραγωγή και να παρακάμψει τις διεθνείς κυρώσεις. Οι δαπάνες τόσο για την εθνική άμυνα όσο και για την ασφάλεια θα αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% των συνολικών κρατικών δαπανών της Ρωσίας το 2025, όπως φάνηκε με το προσχέδιο προϋπολογισμού, ήτοι το διπλάσιο του ποσού που διατίθεται για κοινωνικές ανάγκες όπως οι συντάξεις, σύμφωνα με το Reuters.

Ρωσία: Ο πόλεμος θα συνεχιστεί

Με βάση τα παραπάνω, οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι τα τελευταία σχέδια δαπανών σηματοδοτούν μια φιλόδοξη και επιθετική Ρωσία αποφασισμένη να συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Αλλά εγκυμονεί και κινδύνους για τη ρωσική οικονομία και τους ανθρώπους που βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να πέφτει, ενώ οι τιμές καταναλωτή παραμένουν πεισματικά υψηλές.

«Οι προθέσεις να διατηρηθούν οι στρατιωτικές δαπάνες σε παρόμοια επίπεδα μέχρι το 2027 στέλνουν ένα μήνυμα ότι η χώρα έχει επαρκείς οικονομικούς πόρους και πολιτική βούληση να επεκτείνει και να ανασυγκροτεί τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας, σε αντίθεση με μια ολοένα και πιο αβέβαιη προοπτική για την ουκρανική και τη δυτική πλευρά», δήλωσε ο Andrius Tursa, αναλυτής για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη στην εταιρεία συμβούλων Teneo.

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τον Tursa, η περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της οικονομίας που υποστηρίζεται από επεκτατικές κρατικές δαπάνες μπορεί να είναι δύσκολο να διατηρηθεί μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα.

Η οικονομία λειτουργεί ήδη με πλήρη δυναμικότητα, είπε ο Tursa, και η Ρωσία θα μπορούσε εύκολα να αντιμετωπίσει συνεχείς πληθωριστικές πιέσεις το 2025 με ελλείψεις εργατικού δυναμικού – δεδομένης της συνεχιζόμενης στρατολόγησης και αποχωρήσεων μεταναστών εργαζομένων – αυξανόμενες κρατικές δαπάνες και διάφορες αυξήσεις φόρων, όπως για τη στέγαση και τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας τιμολογίων.

Τροφοδοτείται η δυσαρέσκεια

Ο ρυθμός πληθωρισμού της Ρωσίας βρίσκεται επί του παρόντος στο 9,1% σε ετήσια βάση, με την κεντρική τράπεζα της χώρας να δηλώνει τον περασμένο μήνα ότι αναμένει «οι υποκείμενες πληθωριστικές πιέσεις να παραμείνουν υψηλές συνολικά», καθώς αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά 100 μονάδες βάσης στο 19%.

Ο Liam Peach, οικονομολόγος αναδυόμενων αγορών στην Capital Economics, αναμένει ότι τα σχέδια του προϋπολογισμού της Ρωσίας δεν θα κάνουν τίποτα για να κατευνάσουν τις ανισορροπίες ζήτησης-προσφοράς, οδηγώντας σε περαιτέρω πιέσεις στις τιμές.

«Ενώ οι αυξήσεις του εισοδήματος φυσικών προσώπων και των εταιρικών φόρων θα βοηθήσουν στη χρηματοδότηση μέρους αυτού του σχεδίου προϋπολογισμού, η συνολική δημοσιονομική στάση φαίνεται ότι θα παραμείνει πολύ χαλαρή. Εκτός από τους δεσμευτικούς περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς, αυτό θα διατηρήσει τον πληθωρισμό ισχυρό και με τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της κυβέρνησης θα συνεχίσει να αυξάνεται», ανέφερε στην ανάλυσή του ο Peach.

Μια άλλη αύξηση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα, στο 20%, φαίνεται πιο πιθανή αυτόν τον μήνα, σημείωσε ο Peach, προσθέτοντας: «Το ευρύτερο σημείο, ωστόσο, είναι ότι μια παρατεταμένη περίοδος υψηλών επιτοκίων θα παραμείνει ο κανόνας στη Ρωσία καθώς η κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στην πολεμική προσπάθεια».

Ενώ οι ρωσικές αρχές θεωρούν πιθανώς τη στρατιωτική επέκταση ως μοχλό οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης, σύμφωνα με τον Tursa της Teneo, οι άνευ προηγουμένου στρατιωτικές δαπάνες έρχονται σε βάρος των επενδύσεων σε άλλους τομείς όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη ή οι υποδομές, «που θα επηρεάσουν αρνητικά την ποιότητα των δημόσιες υπηρεσίες και διαβρώνουν την οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα μακροπρόθεσμα», σημείωσε.

Βιοτικό επίπεδο

Μια πτώση σε αυτούς τους τομείς της δημόσιας ζωής θα συνέβαλλε στην πτώση του βιοτικού επιπέδου για την πλειοψηφία των Ρώσων πολιτών και ενώ είναι απίθανο να πυροδοτήσουν μαζικές δημόσιες διαμαρτυρίες τώρα, ο Tursa προειδοποίησε ότι «η δημόσια δυσαρέσκεια για το βιοτικό επίπεδο θα μπορούσε να ξεσπάσει κάποια στιγμή στο μέλλον».

Παρά τις διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε κρίσιμες ρωσικές βιομηχανίες και τομείς ως αποτέλεσμα του πολέμου, η Ρωσία λέει ότι οι δυτικές κυρώσεις την έχουν κάνει πιο αυτάρκη και ότι η ιδιωτική κατανάλωση και οι εγχώριες επενδύσεις παραμένουν ανθεκτικές.

Εν τω μεταξύ, οι συνεχιζόμενες εξαγωγές πετρελαίου και εμπορευμάτων σε χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, καθώς και η υποτιθέμενη αποφυγή κυρώσεων και οι υψηλές τιμές του πετρελαίου, της επέτρεψαν να διατηρήσει ισχυρά έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου, τα οποία (μαζί με τα έσοδα από τις εξαγωγές φυσικού αερίου) θα αντιστοιχούν στο 27% του συνολικού προϋπολογισμού του 2025, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Anton Siluanov.

Πηγή: ΟΤ