Γιόζεφ Ασμπάχερ: «Αναπτύσσουμε για την Ελλάδα έναν αστερισμό δορυφόρων»

Αναπτύσσουμε για την ελληνική κυβέρνηση έναν αστερισμό δορυφόρων παρατήρησης της Γης για την ανίχνευση δασικών πυρκαγιών, αλλά και για την ασφάλεια και τον έλεγχο των συνόρων, δηλώνει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο Γιόζεφ Ασμπάχερ, γενικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).

Ο αυστριακός επικεφαλής του ESA, τον οποίο συναντήσαμε στις εγκαταστάσεις του Οργανισμού στο ολλανδικό Νορντβάικ, τονίζει την ανάγκη αύξησης της χρηματοδότησης για το Διάστημα στην Ευρώπη, ενώ θεωρεί το Διάστημα κρίσιμο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Ποια προγράμματα τρέχουν τελευταία από τον ESA;

Αυτή είναι μια πολυάσχολη χρονιά. Εγινε η κρίσιμη εκτόξευση του νέου πυραύλου Ariane 6 και οκτώ δορυφόρων, στο τέλος της χρονιάς θα γίνει η εκτόξευση του Vega C, είχαμε επίσης τη Hera (το πρώτο διαστημόπλοιο πλανητικής άμυνας).

Χρησιμοποιούμε καθημερινά τους δορυφόρους για σημαντικές λειτουργίες, την πρόγνωση του καιρού, τη διαχείριση καταστροφών. Στην Ελλάδα έχετε πολύ ισχυρές πυρκαγιές, οι δορυφόροι είναι κρίσιμοι για την ανίχνευση, την παρακολούθηση, τις επιχειρήσεις διάσωσης, την καταγραφή των ζημιών.

Η χρήση τους είναι επίσης κρίσιμη για τις γεωργικές καλλιέργειες, τη ναυτιλία, τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας, την παρατήρηση της Γης, την πλοήγηση ή τις τηλεπικοινωνίες, την ασφάλεια. Οι δορυφόροι θα είναι στο μέλλον ό,τι είναι σήμερα το Ιντερνετ.

Η Ελλάδα είναι μέλος του ESA. Ποια η συνεργασία σας;

Αναπτύσσουμε για την ελληνική κυβέρνηση έναν αστερισμό δορυφόρων παρατήρησης της Γης για την ανίχνευση δασικών πυρκαγιών, αλλά και για την ασφάλεια και τον έλεγχο των συνόρων. Η ανάπτυξή τους ξεκίνησε πριν από λίγους μήνες και οι πρώτες εκτοξεύσεις προγραμματίζονται το 2026. Η Ελλάδα είναι μια δραστήρια χώρα, υποστηρικτική των προσπαθειών μας να γίνουμε πιο ευέλικτοι, δυναμικοί, να προχωρήσουμε τις πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων.

«Η ανάπτυξη των δορυφόρων ξεκίνησε πριν λίγους μήνες και οι πρώτες εκτοξεύσεις προγραμματίζονται το 2026»

O γενικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, Γιόζεφ Ασμπάχερ

Ποιες οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στο Διάστημα;

Εχουμε ισχυρή κυριαρχία των ΗΠΑ στο Διάστημα. Οι αμερικανικές δαπάνες είναι έξι φορές μεγαλύτερες από τη δημόσια δαπάνη στην Ευρώπη, έχουν δημιουργήσει μεγάλες εταιρείες που κυριαρχούν στη διαστημική αγορά, η Space X είναι μία εξ αυτών. Το ερώτημα είναι πώς ανταποκρίνεται η Ευρώπη.

Τα καλά νέα είναι ότι παρότι δαπανάμε αρκετά λιγότερα σε σύγκριση με τις ΗΠΑ πρωτοπορούμε σε προγράμματα, όπως το Copernicus, το καλύτερο πρόγραμμα παρατήρησης καιρού στον κόσμο, και το Galileo, που παρέχει τα πιο ακριβή σήματα πλοήγησης παγκοσμίως. Πρέπει σε συνεργασία με τα κράτη – μέλη αλλά και με την ΕΕ να δημιουργούμε ισχυρά προγράμματα – ναυαρχίδες.

Σε μια εποχή που η Ευρώπη πρέπει να καλύψει επιπλέον ανάγκες θα υπάρξουν περισσότεροι πόροι για το Διάστημα;

Πρέπει. Θα εξαρτιόμαστε ολοένα και περισσότερο από το Διάστημα. Σε δέκα με είκοσι χρόνια η διαστημική τεχνολογία θα είναι ακόμη πιο θεμελιώδης. Αν θέλουμε να διατηρήσουμε ηγετικούς κλάδους, πρέπει να επενδύσουμε στο Διάστημα. Είναι απαραίτητο για τη λειτουργία της Ευρώπης.

Σήμερα έχουμε περίπου 100 δισ. ευρώ δημόσιας δαπάνης στο Διάστημα, τα 65 δισ. επενδύονται στις ΗΠΑ, μόλις 11 δισ. στην Ευρώπη. Το 65% των αμερικανικών δαπανών επενδύεται στην άμυνα και την ασφάλεια, στην Ευρώπη η αντίστοιχη αναλογία είναι 12%. Θα έχουμε νέο επίτροπο για την Αμυνα και το Διάστημα και ελπίζω ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα υπάρξει αύξηση των πόρων, επιπλέον των συνεισφορών των κρατών – μελών. Είναι απαραίτητο για την αποτελεσματική άμυνα της Ευρώπης.

Το Διάστημα είναι αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Υπάρχει σημαντική αύξηση στη διαστημική δαπάνη στις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ινδία, και πολλές από τις επενδύσεις αυτές, ειδικά στην Κίνα, τη Ρωσία, την Ινδία, οδηγούνται από ανάγκες ασφάλειας και άμυνας. Αλλά θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ότι το Διάστημα αφορά τις περισσότερες περιπτώσεις διπλής χρήσης εφαρμογών.

Θα μπορούσαμε μέσω του Διαστήματος να επιλύσουμε τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής;

Απολύτως. Αν δεν είχαμε δορυφόρους, δεν θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε την κλιματική αλλαγή. Κάπου 75% των δεδομένων μας για την πρόγνωση του καιρού αλλά και την παρακολούθηση του κλίματος προέρχονται από το Διάστημα. Παρέχει παγκόσμιες παρατηρήσεις συνεχείς, με τον ίδιο αισθητήρα για όλη τη Γη και σε περιοχές όπου μπορεί να γίνει μόνο με δορυφόρους.

Στο Διάστημα υπάρχει μεγάλη συσσώρευση δορυφόρων, υπάρχουν και πολλά διαστημικά σκουπίδια. Ποιος ο κίνδυνος;

Εχουμε πάνω από δέκα χιλιάδες δορυφόρους εν ενεργεία στο Διάστημα. Είναι επικίνδυνο. Κάπου δυόμισι χιλιάδες δορυφόροι είναι ανενεργοί. Είναι εξίσου επικίνδυνοι και ακόμη περισσότερο. Πρέπει να γίνει διαχείριση καθώς ολοένα και περισσότεροι δορυφόροι τοποθετούνται σε τροχιά. Τα δύο τρίτα εξ αυτών ανήκουν στην εταιρεία του Ιλον Μασκ, που διαθέτει κάπου 6.000 δορυφόρους.

Παράλληλα, υπάρχουν γύρω στα σαράντα χιλιάδες διαστημικά σκουπίδια μεγαλύτερα από 10 εκατοστά σε κίνηση, και συνολικά αυτά που είναι μεγαλύτερα του 1 εκατοστού φτάνουν γύρω στα 1,1 εκατ. Είναι επικίνδυνα.

Τα μεγαλύτερα είναι ευκολότερο να τα αντιμετωπίσουμε, αλλά τα μικρότερα είναι σαν σφαίρες, κινούνται με ταχύτητα 27.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο και αν χτυπήσουν έναν δορυφόρο μπορεί να τον καταστρέψουν. Είναι ανησυχητικό. Με την πρωτοβουλία της ESA «μηδενικά σκουπίδια» καλώ τα κράτη και τις εταιρείες να δεσμευτούν να αποσύρουν τους δορυφόρους τους στο τέλος της ζωής τους εκτός τροχιάς.

Καθώς αυξάνεται η δραστηριότητα ιδιωτικών εταιρειών στο Διάστημα, πώς διασφαλίζεται ότι παραμένει δημόσιο αγαθό;

Το Διάστημα είναι δημόσιο αγαθό, αλλά υπάρχουν επίσης εμπορικές υπηρεσίες. Η παρατήρηση της Γης για το κλίμα είναι δημόσιο αγαθό, οι τηλεπικοινωνίες είναι εμπορικές υπηρεσίες. Η εμπορικοποίηση του Διαστήματος αυξάνεται πολύ γρήγορα παγκοσμίως, και στην Ευρώπη παίρνουμε πρωτοβουλίες για την αύξησή της.

Πέρυσι είχαμε 900 εκατ. ιδιωτικών επενδύσεων στο Διάστημα και έχουμε δημιουργήσει ένα επενδυτικό δίκτυο της ESA, μέσω συμφωνιών με κάπου 50 εταιρείες venture capital, οι οποίες έχουν επενδύσει 460 εκατ. στο Διάστημα.

Εχουμε αύξηση των ιδιωτικών πρωτοβουλιών, αλλά τα δύο τρίτα της χρήσης του Διαστήματος χρηματοδοτούνται από δημόσια χρήματα.

Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»