Το τέλος της ιστορίας

Η ταχύτατη αποδιάρθρωση ενός κόμματος που κάποτε εκπροσώπησε μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές ανατροπές σε πολιτικό σκηνικό ευρωπαϊκής χώρας ήρθε να υπογραμμίσει τα όρια μιας αντίληψης που αντιλαμβάνεται την πολιτική ως τη συνάντηση ενός κόμματος με ένα τμήμα του εκλογικού σώματος.

Όχι γιατί αυτό δεν συμβαίνει – επί της ουσίας αυτό ακριβώς συνέβη, όταν όλα εκείνα τα κοινωνικά κομμάτια που έχασαν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους στην περίοδο των μνημονίων αναζήτησαν εκλογική διέξοδο στην ελπίδα ότι θα μπορούσε να υπάρξει έξοδος από μια συνθήκη πρωτοφανούς κοινωνικής καταστροφής.

Αλλά γιατί η πολιτική εκπροσώπηση, ιδίως προς κόμματα που δεν υπόσχονται απλώς την αναπαραγωγή του υπάρχοντος, δεν λειτουργεί έτσι.

Η ιστορία της Αριστεράς στη χώρα μας δεν υπήρξε ποτέ απλώς μια ιστορία εκφοράς ενός λόγου. Δεν ήταν καν υπόθεση μιας ιδεολογίας, ακόμη και όταν για αρκετές δεκαετίες μετά το τέλος του Εμφυλίου οι ηττημένοι μπορούσαν να έχουν πολύ μεγαλύτερη κοινωνική, διανοητική και ηθική αίγλη από τους αντιπάλους τους.

Πρωτίστως ήταν το γεγονός ότι όλες οι παραλλαγές κοινωνικής λαϊκότητας, όλο το φάσμα των διεκδικήσεων και επιδιώξεων των υποτελών κοινωνικών ομάδων μπορούσαν να μεταφράζονται σε πολιτική κατεύθυνση και να εκπροσωπούνται από πολιτικούς χώρους που ταυτόχρονα λειτουργούσαν ως φορείς μετασχηματισμού και διαπαιδαγώγησης αυτής της αναγκαστικά αντιφατικής λαϊκότητας.

Κοντολογίς, ο ορισμός μιας ηγεμονικής πρακτικής, που όταν σταμάτησε να λειτουργεί με αυτούς τους όρους πυροδότησε διάφορες παραλλαγές κρίσης της Αριστεράς.

Προφανώς η λαϊκότητα της τρίτης πλέον δεκαετίας του 21^ου αιώνα δεν είναι ίδια με αυτή των μέσων του 20^ου. Είναι πιο σύνθετη, με μεγαλύτερες αποκλίσεις ανάμεσα στα πιο μορφωμένα και τα πιο πληβειακά τμήματα – αυτό το εσωτερικό ρήγμα που σε αρκετές περιπτώσεις σπεύδουν να εκμεταλλευτούν οι παραλλαγές της Ακροδεξιάς – και περισσότερο εξατομικευμένη. Όμως, δεν παύει να είναι – ως κοινωνική πραγματικότητα και δυναμική – ουσιωδώς χωρίς εκπροσώπηση και κατεύθυνση. Δηλαδή, σε αναζήτηση μιας όντως αριστερής πολιτικής.