Οστεοπόρωση: Βαρύς ο «φόρος» των καταγμάτων

Κάθε τρία δευτερόλεπτα ένα κάταγμα λόγω οστεοπόρωσης, συμβαίνει παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο συμβαίνουν πάνω από 8,9 εκατομμύρια τέτοια κατάγματα, με πάνω από το ένα τρίτο αυτών να συμβαίνει στην Ευρώπη.
Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηρή πάθηση που δεν προειδοποιεί, όμως την αντιλαμβανόμαστε συνήθως από κάποιο κάταγμα, που συμβαίνει συνήθως εξαιτίας μιας πτώσης που έγινε κατά την καθημερινή μας κίνηση.
Σύμφωνα με τα διεθνή στοιχεία 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 8 άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών θα υποστούν οστεοπορωτικό κάταγμα.
2 στα 3 κατάγματα στην σπονδυλική στήλη δεν λαμβάνουν ιατρική αγωγή.

Μόνο στο ισχίο, κάθε χρόνο καταγράφονται 1,6 εκατομμύρια κατάγματα και εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 τα κατάγματα ισχίου μπορεί να φτάσουν από 4,5 – 6,3 εκατομμύρια.

Στην Ελλάδα περίπου 15.000 άτομα σπάνε κάθε χρόνο το μηριαίο οστό. Η θνητότητα των ατόμων αυτών τα 2 πρώτα χρόνια μετά την εγχείρηση φτάνει το 30%, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συλλόγου σκελετικής υγείας «Πεταλούδα».
Επιπλέον, υπολογίζεται ότι 2 στα 3 κατάγματα στην σπονδυλική στήλη δεν λαμβάνουν ιατρική αγωγή, τη στιγμή που γυναίκες οι οποίες έχουν υποστεί σπονδυλικό κάταγμα, βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο για νέο κάταγμα μέσα στον επόμενο χρόνο.
Για τις επιπτώσεις της οστεοπόρωσης μίλησε στο in.gr o Καθηγητής Ενδοκρινολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, στο Αρεταίειο Νοσοκομείο Γιώργος Μαστοράκος.

Όπως εξήγησε ο κ. Μαστοράκος, η οστεοπόρωση είναι χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και ποιότητάς τους, με αποτέλεσμα με την πάροδο του χρόνου να γίνονται πιο εύθραυστα και λεπτά. Το γεγονός αυτό αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο κατάγματος.

Ποιοι κινδυνεύουν

Η οστεοπόρωση μπορεί να εμφανιστεί πρωτογενώς σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, σε άνδρες και γυναίκες της τρίτης και τέταρτης ηλικίας (γεροντική οστεοπόρωση) και σε εφήβους (αγόρια και κορίτσια), αλλά και σε νεαρούς και νεαρές ενήλικες λόγω μη αιτιολογημένης ιδιοπαθούς οστεοπόρωσης.
Από δευτεροπαθή οστεοπόρωση πάσχουν ασθενείς με ενδογενή υπερέκκριση κορτιζόλης ή που θεραπεύονται με υψηλές δόσεις κορτικοειδών, με σακχαρώδη διαβήτη, με υπερπαραθυρεοειδισμό, με δρεπανοκυτταρική αναιμία, με πολλαπλό μυέλωμα, λόγω παρατεταμένης ακινητοποίησης, κλπ.

Η εμμηνόπαυση

Ο καθηγητής θέλησε να επιμείνει σε δύο από τις παραπάνω αιτίες, εξαιτίας του υψηλού αριθμού πασχόντων και πασχουσών:
στην μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση από την οποία κινδυνεύουν όλες οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση -ιδίως εάν δεν είχαν δομήσει φυσιολογική μέγιστη οστική μάζα μέχρι την ηλικία των 27-28 ετών (εξαιτίας μειωμένης πρόσληψης γαλακτοκομικών ή και ανεπάρκεια βιταμίνης D) ή αν δεν είχαν πάρει αρκετές ποσότητες ασβεστίου ή δεν συνθέτουν επαρκή ποσότητα βιταμίνης D κατά την εμμηνόπαυση, και
οι ασθενείς που θεραπεύονται με υψηλές ποσότητες συνθετικών κορτικοειδών για την πάθηση τους.

Συμπτώματα

Ο κ. Μαστοράκος τόνισε ότι «Δυστυχώς στα αρχικά στάδια δεν υπάρχουν συμπτώματα. Όταν όμως εγκατασταθεί σοβαρή οστεοπόρωση μπορεί να εμφανισθούν πόνοι από τα νεύρα που εξέρχονται από τη σπονδυλική στήλη και να παρουσιασθεί μεταξύ άλλων οσφυαλγία και ισχιαλγία και άλλοι διάφοροι πόνοι.
Στην προχωρημένη οστεοπόρωση μικροκατάγματα των σπονδύλων οδηγούν στην εμφάνιση κύφωσης, ενώ σοβαρότερα κατάγματα μπορεί να προκαλέσουν καθίζηση των σπονδύλων με σοβαρή συμπτωματολογία άλγους. Βεβαίως, το χειρότερο αποτέλεσμα είναι αυτό της εμφάνισης καταγμάτων σε μακρά οστά (κερκίδα, μηριαίο, κλπ.)».

Διάγνωση

Για τη διάγνωση, χρησιμοποιείται μια ειδική απεικονιστική εξέταση που αποκαλείται «μέτρηση οστικής πυκνότητας» και ακολουθεί αναγωγή σε Πίνακες μετρήσεων αναφοράς.

Πρόληψη και προληπτικός έλεγχος

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η πρόληψη ξεκινά από την παιδική, εφηβική και νεαρή ηλικία οπότε πρέπει να φροντίζουμε για την πρόσληψη των απαραίτητων ποσοτήτων ασβεστίου από το στόμα και τη σύνθεση βιταμίνης D (έκθεση στον ήλιο) ή πρόσληψη αντίστοιχων σκευασμάτων.
Η εγκυμοσύνη είναι επίσης μια ευαίσθητη περίοδος για αναπλήρωση αυτών των ουσιών.
Προληπτικός έλεγχος, πέραν των ειδικών παθήσεων που προκαλούν οστεοπόρωση, πρέπει να γίνεται και κατά την έναρξη της εμμηνόπαυσης με τη «μέτρηση οστικής πυκνότητας».

Θεραπεία

Για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης, γίνεται αναπλήρωση σε ασβέστιο και βιταμίνη D, ορμονική υποκατάσταση στην εμμηνόπαυση και εφόσον υπάρχουν κι άλλες ενδείξεις, υπό την παρακολούθηση γιατρού, χορηγούνται ειδικά σκευάσματα που δρουν στοχευόμενα σε διάφορα σημεία του μεταβολισμού των οστών.