Ένα σινέ αφιέρωμα στην Κατίνα Παξινού, την Ελληνίδα που κατέκτησε το Χόλιγουντ

Με αφορμή τα 80 χρόνια από την απονομή του Όσκαρ στην Κατίνα Παξινού, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης εγκαινιάζει τη συνεργασία του με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος με ένα αφιέρωμα στην κινηματογραφική καριέρα της μεγάλης Ελληνίδας ηθοποιού.

17-20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Κατίνα Παξινού. Η Ελληνίδα που κατέκτησε το Χόλιγουντ. Με αφορμή τα 80 χρόνια από τη βράβευσή της με Όσκαρ, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος
παρουσιάζουν ένα αφιέρωμα στις σημαντικότερες κινηματογραφικές επιτυχίες της μεγάλης τραγωδού: Για ποιον χτυπά η καμπάνα, Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα, Ο Ρόκο και τα αδέρφια
του, Το Νησί της Αφροδίτης.

Από την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου έως και την Κυριακή 20 Οκτωβρίου, η Ταινιοθήκη, θα προβάλει τέσσερις ταινίες και ένα ντοκιμαντέρ (δύο επεισόδια του Παρασκηνίου αφιερωμένα στην Κατίνα
Παξινού), δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει μια άλλη όψη της κορυφαίας ερμηνεύτριας και να ξαναθυμηθεί μερικά από τα αριστουργήματα της έβδομης τέχνης στα οποία
συμπρωταγωνίστησε με ιερά τέρατα του κινηματογράφου: τον Αλέν Ντελόν, την Κλαούντια Καρντινάλε, την Ίνγκριντ Μπέργκμαν και τον Γκάρι Κούπερ.

Μία ευκαιρία να δούμε εμβληματικές ταινίες όπως ο Ρόκο και τ’αδέλφια του του Λουκίνο Βισκόντι, αλλά και το Για ποιον χτυπά η καμπάνα, βασισμένο στο φημισμένο μυθιστόρημα του Έρνεστ
Χέμινγουεϊ. Για την ερμηνεία της αυτή, η Κατίνα Παξινού έγινε η πρώτη ηθοποιός που κέρδισε ταυτόχρονα Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα Β’ Ρόλου και μαζί η πρώτη Ελληνίδα που τιμήθηκε με
Όσκαρ.

Ενσαρκώνοντας υποδειγματικά μία μεγάλη γκάμα από ρόλους μάνας, όπως στην κινηματογραφική απόδοση του έργου του Ευγένιου Ο’ Νιλ Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα, αλλά και στο Νησί της Αφροδίτης, τη μοναδική ελληνόφωνη ταινία της, η Κατίνα Παξινού άφησε το ανεξίτηλο στίγμα της (και) στη μεγάλη οθόνη.

Η Κατίνα Παξινού έγινε η πρώτη ηθοποιός που κέρδισε ταυτόχρονα Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα Β’ Ρόλου και μαζί η πρώτη Ελληνίδα που τιμήθηκε με Όσκαρ

Εδώ θα βρείτε το τρέιλερ του αφιερώματος:

Κι εδώ τον κατάλογο:

catalogue_paksinou

ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΞΙΝΟΥ-ΜΙΝΩΤΗ

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης είναι διαχειριστής του Κληροδοτήματος Αλέξη Μινωτή εις μνήμην Κατίνας Παξινού στο πλαίσιο του οποίου λειτουργεί το Μουσείο Παξινού-Μινωτή, στο Μέγαρο Εϋνάρδου (Αγ. Κων/νου 20).

Το Μουσείο δέχεται επισκέψεις κατόπιν ραντεβού. Για το επόμενο χρονικό διάστημα έχουν προγραμματιστεί οι ακόλουθες ξεναγήσεις: 15 Οκτωβρίου, 22 Οκτωβρίου, 19 Νοεμβρίου και 10
Δεκεμβρίου, ώρα 11.00 – 12.30. Αριθμός συμμετεχόντων: μέχρι 20 άτομα. Απαραίτητη η κράτηση θέσης στο sophiapel@miet.gr .

Μία ευκαιρία να δούμε εμβληματικές ταινίες όπως ο Ρόκο και τ’αδέλφια του του Λουκίνο Βισκόντι, αλλά και το Για ποιον χτυπά η καμπάνα, βασισμένο στο φημισμένο μυθιστόρημα του Έρνεστ
Χέμινγουεϊ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ

Πέμπτη 17/10

19:30 Για ποιον χτυπά η καμπάνα / For whom the bell tolls (1943, ΗΠΑ, 170΄)
Σκηνοθεσία: Sam Wood
Προλογίζει η κριτικός κινηματογράφου Πόλυ Λυκούργου

Παρασκευή 18/10

20:00 Ο Ρόκο και τ΄αδέλφια του / Rocco e i suoi fratelli (1960, Ιταλία-Γαλλία, 179΄)
Σκηνοθεσία: Luchino Visconti
Προλογίζει ο κριτικός κινηματογράφου Ιάσονας Τριανταφυλλίδης

Σάββατο 19/10

20:00 Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα / Mourning becomes Electra (1947, ΗΠΑ, 159΄)
Σκηνοθεσία: Dudley Nichols
Προλογίζει η διευθύντρια σπουδών της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου Δηώ Καγγελάρη

Κυριακή 20/10

20:00 Το νησί της Αφροδίτης (1969, Ελλάδα-Κύπρος, 95΄)
Σκηνοθεσία: Γιώργος Σκαλενάκης
Προλογίζει ο διευθυντής φωτογραφίας Νίκος Καβουκίδης

22:00 Παρασκήνιο: Αφιέρωμα στην Κατίνα Παξινού, α’ και β’ μέρος (2001, Ελλάδα, 102΄)
Σενάριο-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Δημογεροντάκης, Κώστας Μαχαίρας
Προβολή με ελεύθερη είσοδο

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ

*Για ποιον χτυπά η καμπάνα / For whom the bell tolls (1943, ΗΠΑ)

Σκηνοθεσία: Sam Wood
Σενάριο: Dudley Nichols, από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ernest Hemingway
Παίζουν: Gary Cooper, Ingrid Bergman, Akim Tamiroff, Κατίνα Παξινού, Arturo de Cordova, Vladimir
Sokoloff, Fortunio Bonanova

Φωτογραφία: Ray Rennahan
Μουσική: Victor Young
Διάρκεια: 170΄

Το 1937, o Αμερικανός Ρόμπερτ Τζόρνταν, ειδικός στα εκρηκτικά, φτάνει στη μαστιζόμενη από τον Εμφύλιο Πόλεμο Ισπανία προκειμένου να πολεμήσει για τη δημοκρατία. Ενώνεται στα βουνά με την ομάδα του Πάμπλο και της Πιλάρ και αναλαμβάνει την επικίνδυνη αποστολή να ανατινάξει μια στρατηγικής θέσης γέφυρα που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των φασιστών. Στην ομάδα των
παρτιζάνων βρίσκεται και η Μαρία, μια αθώα και φοβισμένη κοπέλα που προκαλεί το ενδιαφέρον του Ρόμπερτ. Καθώς η πορεία στα βουνά συνεχίζεται και οι μάχες γίνονται όλο και σκληρότερες, η συμπάθεια των δύο εξελίσσεται σε μεγάλο έρωτα.

Παρθενικός κινηματογραφικός ρόλος για την Κατίνα Παξινού, η οποία και κατακτά μια θέση στην Ιστορία ως η πρώτη ηθοποιός που κέρδισε ταυτόχρονα Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα Β’ Ρόλου, και μαζί ως η πρώτη Ελληνίδα που τιμήθηκε με Όσκαρ. Υποψήφιο για εννέα συνολικά Όσκαρ, το φιλμ προσαρμόζει στην οθόνη το φημισμένο μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, γραμμένο στα 1939 στην Κούβα, όταν ο συγγραφέας είχε ήδη πάρει μέρος στον Ισπανικό Εμφύλιο με τις διεθνείς ταξιαρχίες.

Στην κανονική της εμπορική διανομή, η ταινία είχε προβληθεί περικομμένη στα 134 λεπτά από τα αρχικά 170, κάτι που ίσχυε μέχρι την αποκατάστασή της τη δεκαετία του 1990. Στην Ισπανία ήταν απαγορευμένη μέχρι το 1978.

*Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα / Mourning becomes Electra (1947, ΗΠΑ)

Σκηνοθεσία: Dudley Nichols
Σενάριο: Dudley Nichols, από το ομώνυμο θεατρικό έργο του Eugene O’Neill
Παίζουν: Rosalind Russel, Michael Redgrave, Raymond Massey, Κατίνα Παξινού, Kirk Douglas, Leo
Genn, Nancy Coleman, Sara Allgood
Φωτογραφία: George Barnes
Μουσική: Richard Hageman
Διάρκεια: 159΄

Αμέσως μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου στις ΗΠΑ, ο στρατηγός Έζρα Μάνον επιστρέφει στο σπίτι του, στη Νέα Αγγλία. Όμως στην οικία των Μάνον, με το σκοτεινό παρελθόν και την νοσηρή σχέση με τη ζωή, υπάρχουν πολλές ανοιχτές πληγές. Η παθολογική αγάπη της γυναίκας του Έζρα, Κριστίν Μάνον, για τον γιο της, Όριν, η προβληματική της συμβίωση με την κόρη της, Λαβίνια, και η παρεμβολή ενός τρίτου προσώπου στη ζωή τους διευρύνουν τον κύκλο μίσους, εκδίκησης και καταστροφικού έρωτα που ήδη εμποτίζει το παρελθόν της οικογένειας και θα ολοκληρωθεί μόνο με την τιμωρία όσων εμπλέκονται σε αυτόν.

Ως δόλια μητέρα, η Κατίνα Παξινού είναι μια άλλη Κλυταιμνήστρα σε αυτή την μεγαλειώδη διασκευή στην οθόνη του ομώνυμου θεατρικού έργου (1931) του Ευγένιου Ο’ Νιλ, ο οποίος μετέφερε ουσιαστικά την «Ορέστεια» του Αισχύλου στη μετεμφυλιακή Αμερική του 1865. Γεμάτες ένταση και ερμηνευτική δεινότητα είναι οι σκηνές των λεκτικών της αναμετρήσεων με την Ρόζαλιντ Ράσελ, η οποία, στον ρόλο της κόρης και συνάμα αντίζηλής της Λαβίνια, προτάθηκε για Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου, όπως προτάθηκε και ο Μάικλ Ρέντγκρεϊβ, ως ο γιος της οικογενείας Όριν, για εκείνον του Α’ Ανδρικού.

*Ο Ρόκο και τ΄αδέλφια του / Rocco e i suoi fratelli (1960, Ιταλία-Γαλλία)

Σκηνοθεσία: Luchino Visconti
Σενάριο:Luchino Visconti, Suso Cecchi D'Amico
Παίζουν: Alain Delon, Renato Salvatori, Σπύρος Φωκάς, Κατίνα Παξινού, Annie Girardot, Claudia
Cardinale, Max Cartier, Nino Castelnuovo, Roger Hanin, Adriana Asti
Φωτογραφία: Giuseppe Rotunno
Μουσική: Nino Rota
Διάρκεια: 179΄

Μετά τον θάνατο του άντρα της, η Ροζάρια μετακομίζει με τους τέσσερις γιους της από τον ιταλικό νότο στο Μιλάνο, όπου ζει ο μεγαλύτερος γιος της, προς αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης. Όμως η προσαρμογή της οικογένειας στις συνθήκες διαβίωσης στην πόλη θα γίνει ακόμη πιο οδυνηρή, όταν δύο από τα αδέλφια θα ερωτευτούν την ίδια γυναίκα, μια ιερόδουλη.

Το αριστούργημα του Visconti, που τιμήθηκε, μεταξύ πολλών άλλων, με το Ειδικό Βραβείο Κριτικής Επιτροπής και το Βραβείο FIPRESCI στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας το 1960, σηματοδοτεί το οριστικό πέρασμα του κορυφαίου Ιταλού δημιουργού από το νεορεαλιστικό σινεμά, που τόσο πιστά υπηρέτησε, στον μοντερνισμό πού δονείται εκείνα τα χρόνια σε όλη την Ευρώπη. Η Κατίνα Παξινού υποδύεται την απεγνωσμένη χήρα μητέρα σε τούτο το αδρό, παλλόμενο πορτρέτο της Ιταλίας των μεγάλων κοινωνικών αλλαγών, ο Σπύρος Φωκάς, ως ένας από τους γιους, είναι ο έτερος Έλληνας στο εντυπωσιακό καστ, ενώ ο πρόσφατα χαμένος Αλέν Ντελόν εμφανίζεται για πρώτη φορά ως πρωταγωνιστής, την ίδια χρονιά με το «Γυμνοί στον ήλιο» του Ρενέ Κλεμάν.

*Το νησί της Αφροδίτης (1969, Ελλάδα-Κύπρος)

Σκηνοθεσία: Γιώργος Σκαλενάκης
Σενάριο: Αλέξης Πάρνης
Παίζουν: Κατίνα Παξινού, Άγγελος Αντωνόπουλος, Anne Lonnberg, Σταύρος Ξενίδης, Κώστας
Καστανάς, Ζωρζ Σαρρή, Κώστας Μεσσάρης, Τάκης Ασημακόπουλος, Χριστόφορος Ζήκας
Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης
Μουσική: Μίμης Πλέσσας
Διάρκεια: 95΄

Ένας αγωνιστής της ΕΟΚΑ, ο Κυριακούλης, συλλαμβάνεται από τους Άγγλους και οι συναγωνιστές του, για να εκδικηθούν, απαγάγουν τον Ντέιβιντ, τον γιο μιας Αγγλίδας, φίλης του Βρετανού διοικητή του νησιού. Η κόρη της Αγγλίδας και ένας παλιός της φίλος λοχαγός, μαζί με έναν διπλωμάτη, προσπαθούν να βοηθήσουν τον Ντέιβιντ, οργανώνοντας την απόδραση του Κύπριου.

Τελικά, μετά την αποτυχία του σχεδίου απόδρασής του, ο Κύπριος αγωνιστής θα κρεμαστεί από τους Άγγλους, αλλά η μητέρα του δεν θα επιτρέψει στους συμπατριώτες της να κάνουν το ίδιο στον
Άγγλο αιχμάλωτό τους. Στον ρόλο της χαροκαμένης μάνας, η Κατίνα Παξινού ερμηνεύει εδώ τον ένα και μοναδικό της ελληνόφωνο ρόλο στον κινηματογράφο.

Το σενάριο διασκεύασε ο Έλληνας ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Αλέξης Πάρνης από το ομώνυμο θεατρικό του έργο, το οποίο είχε σαρώσει το 1960 την τότε ΕΣΣΔ με… 22.000 παραστάσεις σε 175 θέατρα της Σοβιετικής Ένωσης και των υπόλοιπων Λαϊκών Δημοκρατιών.

Τρία χρόνια μετά, ο Πάρνης επέστρεψε στην Ελλάδα με ειδική άδεια της κυβέρνησης και το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά και στη χώρα μας από το Κρατικό Θέατρο Βορείου
Ελλάδος, με σκηνοθέτη τον Αλέξη Σολομό και πρωταγωνίστρια την Κυβέλη.

*Παρασκήνιο: Αφιέρωμα στην Κατίνα Παξινού (2001, Ελλάδα)

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Δημογεροντάκης, Κώστας Μαχαίρας

Φωτογραφία: Θεόδωρος Μάργκας
Μοντάζ: Πάνος Βουτσαράς
Διάρκεια: 102΄ (Μέρος Α’: 49’, Μέρος B’: 53’)

Ένα πλήρες πορτρέτο της Κατίνας Παξινού, έτσι όπως το σκιαγράφησε η θρυλική εκπομπή πολιτισμού των Λάκη Παπαστάθη και Τάκη Χατζόπουλου «Παρασκήνιο» σε δύο επεισόδιά της στην ΕΡΤ, το 2001. Οι μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν και εργάστηκαν δίπλα της, καθώς και ένα σπάνιο αρχειακό υλικό μορφοποιούν την προσωπικότητα και την καριέρα της μεγάλης Ελληνίδας
τραγωδού.

Μεταξύ άλλων, ο εγγονός της Αλέξανδρος Αντωνόπουλος, η χορογράφος Μαρία Χορς και οι ηθοποιοί Ελένη Χατζηαργύρη και Κώστας Καστανάς συνθέτουν την εικόνα του ανθρώπου και του
καλλιτέχνη μέσα από την αφήγηση των αναμνήσεών τους, ενώ παρεμβάλλονται αποσπάσματα από θεατρικές παραστάσεις της, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, ηχητικά ντοκουμέντα, πλάνα από
ερασιτεχνικές λήψεις από ταξίδια αναψυχής ή σκηνές από το αφιέρωμα του BBC στη ζωή και την καριέρα της βραβευμένης με Όσκαρ Πειραιώτισσας.

CREDITS ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ:

Ο Ρόκο και τ’ αδέλφια του – Φωτογράφος Franco Fedeli
Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα – Φωτογράφος Alexander Kahle
Για ποιόν χτυπά η καμπάνα – Images courtesy of Park Circus/Universal

ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 6 ευρώ (γενική είσοδος).

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδας προσφέρει την δυνατότητα online κράτησης εισιτηρίων στη διεύθυνση: tickets.tainiothiki.gr