Αφαίρεση θυρεοειδούς (θυρεοειδεκτομή) – πρακτικές λεπτομέρειες

Παρά ταύτα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά την ένδειξη της επέμβασης, την επιλογή του είδους της επέμβασης, την ασφαλή εκτέλεσή της και τη σωστή μετεγχειρητική αγωγή. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται κάποιες πρακτικές λεπτομέρειες σχετικά με την θυρεοειδεκτομή.

Γεώργιος Σακοράφας, MD, PhD
Χειρουργός Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών
Επ. Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Τ. Συντονιστής Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ: Ευγενίδειο – Ιατρικό Ψυχικού – Μητέρα
http://www.gsakorafas.gr
georgesakorafas@yahoo.com

Ενδείξεις – πότε χρειάζεται θυρεοειδεκτομή?

Θυρεοειδεκτομή χρειάζεται σε μία μεγάλη ποικιλία παθήσεων του θυρεοειδούς, τόσο καλοήθων όσο και κακοήθων (καρκίνος θυρεοειδούς). Στις καλοήθεις παθήσεις περιλαμβάνεται η βρογχοκήλη, οι όζοι θυρεοειδούς, ο υπερθυρεοειδισμός και οι θυρεοειδίτιδες. Υπάρχουν κριτήρια βάσει των οποίων επιλέγονται οι ασθενείς με τις παραπάνω καλοήθεις παθήσεις για επέμβαση. Για παράδειγμα, δεν χρειάζεται επέμβαση σε όλους τους ασθενείς με όζους θυρεοειδούς ή με θυρεοειδίτιδα. Η επιλογή των ασθενών προς επέμβαση θα πρέπει να γίνεται με αυστηρά ιατρικά κριτήρια και με μοναδικό στόχο το καλό του ασθενούς. Στον καρκίνο θυρεοειδούς έχει πάντα απόλυτη ένδειξη η χειρουργική επέμβαση.

Προεγχειρητικός έλεγχος

Αφού τεθεί η ένδειξη για θυρεοειδεκτομή ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε λεπτομερή προεγχειρητικό έλεγχο. Ο έλεγχος αυτός έχει δύο σκέλη: τη διερεύνηση της πάθησης του θυρεοειδούς και την διερεύνηση τυχόν συνυπαρχουσών παθήσεων. Ο λεπτομερής έλεγχος του θυρεοειδούς εξατομικεύεται, ανάλογα με την περίπτωση του κάθε ασθενούς. Για παράδειγμα, στον ασθενή με ευμεγέθη βρογχοκήλη που καταδύεται στο μεσοθωράκιο μπορεί να χρειαστεί – πέραν του υπερηχογραφήματος – περαιτέρω έλεγχος για την αξιολόγηση του βάθους στο οποίο καταδύεται στο μεσοθωράκιο. Στον ασθενή με καρκίνο θυρεοειδούς θα απαιτηθεί λεπτομερής σταδιοποίηση, δηλαδή έλεγχος του βαθμού τυχόν επέκτασης του θυρεοειδούς εκτός του αδένα (στους λεμφαδένες του τραχήλου ή σε μακρινά όργανα). Η διερεύνηση τυχόν συνυπαρχουσών παθήσεων είναι σημαντική για την ασφαλή εκτέλεση της επέμβασης και προκειμένου να ανεχθεί καλά ο ασθενής την θυρεοειδεκτομή και την γενική αναισθησία. Για παράδειγμα, ο ασθενής με καρδιοπάθεια ή πνευμονοπάθεια θα πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά όσον αφορά την καρδιακή ή την αναπνευστική του λειτουργία και – αν χρειάζονται – να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα πριν την επέμβαση που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση της υγείας του. Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο ασθενής που λαμβάνει αντιπηκτικά για οποιοδήποτε λόγο. Υπάρχει σήμερα συγκεκριμένη τακτική ώστε ο ασθενής να είναι καλυμμένος με αντιπηκτική αγωγή χωρίς εντούτοις να εκτίθεται σε κίνδυνο αιμορραγίας.

Επιλογή είδους επέμβασης

Ανάλογα με την πάθηση και τα αποτελέσματα του προεγχειρητικού ελέγχου ο χειρουργός θα πρέπει να επιλέξει την κατάλληλη επέμβαση για τον κάθε συγκεκριμένο ασθενή (εξατομίκευση θεραπείας). Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να αρκεί η αφαίρεση του ενός μόνο λοβού του θυρεοειδούς (λοβεκτομή), σε άλλες μπορεί να απαιτηθεί η αφαίρεση σχεδόν όλου ή και όλου του θυρεοειδούς (σχεδόν ολική ή ολική θυρεοειδεκτομή). Στον καρκίνο θυρεοειδούς μπορεί να μην αρκεί η θυρεοειδεκτομή και να χρειαστεί να γίνει ταυτόχρονη αφαίρεση και των λεμφαδένων τραχήλου (ο λεγόμενος λεμφαδενικός καθαρισμός του τραχήλου).

Ασφαλής εκτέλεση της επέμβασης

Η θυρεοειδεκτομή – αν και είναι μία επέμβαση που γίνεται συχνά – παραμένει μία λεπτή επέμβαση. Και αυτό γιατί στον τράχηλο και σε επαφή με τον θυρεοειδή αδένα βρίσκονται αρκετά ανατομικά στοιχεία (άνω και κάτω λαρυγγικά νεύρα, καρωτίδα αρτηρία, σφαγίτιδα φλέβα, οισοφάγος, τραχεία, μεγάλα αγγεία του μεσοθωρακίου [στις καταδυόμενες βρογχοκήλες] κλπ.). Η διαφύλαξη της ακεραιότητας των ανατομικών αυτών στοιχείων έχει μεγάλη σημασία για την ασφαλή εκτέλεση της επέμβασης. Ένας βασικός στόχος στην θυρεοειδεκτομή είναι η εκτέλεσή της με όσο το δυνατόν μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών.

Ριζική εκτέλεση της επέμβασης

Με τον όρο «ριζικότητα» περιγράφουμε την πλήρη εκρίζωση της νόσου. Η ριζική εκτέλεση της επέμβασης έχει σημασία και στις καλοήθεις νόσους του θυρεοειδούς, κυρίως όμως στον καρκίνο του θυρεοειδούς. Αν στον καρκίνο θυρεοειδούς η επέμβαση είναι μη ριζική, αυτό σημαίνει ότι θα παραμείνει στον ασθενή νόσος (καρκίνος) που θα του δημιουργήσει και πάλι προβλήματα και θα επηρεάσει την ποιότητα ζωής του και πιθανότατα και την επιβίωσή του. Αλλά και στις καλοήθεις παθήσεις του θυρεοειδούς μία μη ριζική επέμβαση μπορεί να οδηγήσει σε μελλοντικά προβλήματα. Για παράδειγμα, αν δεν αφαιρεθεί πλήρως ο θυρεοειδής σε ασθενή με υπερθυρεοειδισμό και παραμείνει σημαντικό υπόλειμμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπή (επανεμφάνιση) του υπερθυρεοειδισμού.

Ποια η διαδικασία της επέμβασης?

Πριν την επέμβαση προηγείται ο προεγχειρητικός έλεγχος που γίνεται σε εξωτερική βάση. Εισαγωγή γίνεται το πρωί της ημέρας της επέμβασης. Το ίδιο πρωί γίνεται η θυρεοειδεκτομή που διαρκεί από μία έως μία και μισή ώρα, ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας. Μετά την επέμβαση ο ασθενής παραμένει στην ανάνηψη για λίγο και στη συνέχεια μεταφέρεται στο θάλαμο νοσηλείας, όπου αφαιρείται ο ορός, σιτίζεται και κινητοποιείται (περπατά). Την επομένη γίνεται το εξιτήριο με διάρκεια νοσηλείας το πολύ 24 ωρών. Υπό προϋποθέσεις εξιτήριο μπορεί να γίνει ακόμη και το βράδυ της ημέρας της επέμβασης. Μετεγχειρητικά ο πόνος είναι ήπιος (ελέγχεται με Depon). Ο ασθενής επανέρχεται άμεσα στις καθημερινές του δραστηριότητας, αποφεύγοντας την έντονη σωματική καταπόνηση για 3 με 4 ημέρες. Η συρραφή της τομής γίνεται με πλαστική τεχνική με απορροφήσιμο λεπτό εσωτερικό ράμμα (δεν χρειάζεται να κοπεί), διασφαλίζοντας το βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα.

Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι οι επεμβάσεις θυρεοειδούς θα πρέπει να γίνονται κατά προτίμηση από εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς, που είναι σε θέση να ορίσει την ένδειξη επέμβασης, να επιλέξει την σωστή επέμβαση για τον κάθε συγκεκριμένο ασθενή και να την εκτελέσει με τεχνικά άρτιο τρόπο και με ασφάλεια.