«Δεν είχαν ούτε για πατατάκια» – Η ανείπωτη ιστορία των κοριτσίστικων συγκροτημάτων της Σκωτίας

Από το δίδυμο των McKinleys του Εδιμβούργου που περιόδευσε με τους Beatles μέχρι τις Strawberry Switchblade με τις κορδέλες στα μαλλιά, η Σκωτία παρήγαγε συναρπαστικές κοριτσίστικες μπάντες. Γιατί λοιπόν δεν μπόρεσαν να διατηρήσουν την επιτυχία τους; Μια νέα ταινία αφηγείται τις περιπέτειές τους.

Όταν η μουσικός και κινηματογραφίστρια Carla Easton μεγάλωνε στο Lanarkshire της Σκωτίας τη δεκαετία του 1990, το αγαπημένο της γυναικείο συγκρότημα ήταν οι Jem and the Holograms – οι πρωταγωνίστριες κινουμένων σχεδίων ενός αμερικανικού καρτούν.

Η Easton ήθελε ζωντανά μουσικά πρότυπα για να θαυμάσει, αλλά δεν ήξερε πού να ψάξει. Ούτε πόσο κοντά στο σπίτι της θα μπορούσε να τα βρει.

«Γιατί δεν τις θυμόμαστε;»

Δεν είχε αφίσες των McKinleys στον τοίχο της κρεβατοκάμαράς της, παρόλο που οι αδελφές από το Εδιμβούργο περιόδευσαν με τους Beatles και ήταν το πρώτο γυναικείο συγκρότημα που έπαιξε στο Γουέμπλεϊ.

Δεν τις είχε ακούσει ποτέ – ούτε τις Ettes, το πρώτο γυναικείο πανκ συγκρότημα της Σκωτίας, ούτε τις Strawberry Switchblade, το δίδυμο της Γλασκώβης που παραμένει το μοναδικό σκωτσέζικο γυναικείο συγκρότημα που μπήκε ποτέ στο Top 10 του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ούτε τις Twinsets, ούτε τις Sophisticated Boom Boom, ούτε τις Lungleg.

Ενδεχομένως, πολλοί δεν έχουμε ακούσει γι’ αυτές τις πρωτοπόρες Σκωτσέζες μουσικούς, αλλά το ντοκιμαντέρ της Easton με τίτλο «Since Yesterday: The Untold Story of Scotland’s Girl Bands» έχει ως στόχο να το αλλάξει αυτό.

«Δεκαετία με τη δεκαετία, υπάρχουν όλες αυτές οι λαμπρές γυναίκες. Γιατί δεν τις θυμόμαστε;» αναρωτιέται η Easton.

Από τίτλους όπως «Strawberry Tarts» μέχρι συναντήσεις με τη Warner για «να μας τιθασεύσουν», όπως λέει η McDowall, ένιωθαν εγκλωβισμένες και πιεσμένες

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Discipline Mag (@disciplinemag)

Δεν είχαν καν ακούσει το ένα συγκρότημα για το άλλο

Εκτός από περιστασιακά ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά σποτ, πολλά σκωτσέζικα, κοριτσίστικα συγκροτήματα είτε αγνοήθηκαν είτε δεν ελήφθησαν σοβαρά υπόψη από τη μουσική βιομηχανία και τα μέσα ενημέρωσης που ήταν επικεντρωμένα στο Λονδίνο, και στη συνέχεια χάθηκαν στην αφάνεια και στην πατρίδα τους.

Ακόμα και η έκθεση του Εθνικού Μουσείου της Σκωτίας το 2018 για τη σκωτσέζικη ποπ δεν ανέφερε τις ιστορίες τους. Η Easton ανακάλυψε ότι πολλά από αυτά τα συγκροτήματα δεν είχαν καν ακούσει το ένα το άλλο.

Το 2018, η ίδια η Easton και η συνεργάτης της Blair Young άρχισαν να τους παίρνουν συνεντεύξεις και να ζητούν από τους θαυμαστές τους, μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, να βρουν αναμνηστικά. Οι ιστορίες αυτών των συγκροτημάτων φυλάσσονταν κυρίως από τους θαυμαστές σε κουτιά κάτω από κρεβάτια και από τους ίδιους τους μουσικούς. Έτσι, το ντοκιμαντέρ μετατράπηκε σε έργο ψηφιοποίησης, με την Easton και την ομάδα της να είναι αποφασισμένες να προστατεύσουν τα 15.000 αντικείμενα, φωτογραφικό υλικό και λοιπά στοιχεία που έλαβαν.

«Άλλες μπάντες έπρεπε να αλλάξουν τον ήχο τους ή το πώς έμοιαζαν. Έμειναν έγκυες, ή οι εταιρείες φοβόντουσαν ότι μπορεί να μείνουν έγκυες»

«Καμία δε συμβιβάστηκε»

Το Since Yesterday καταγράφει 50 χρόνια μουσικής, ξεκινώντας από τις αδελφές McKinley και καταλήγοντας στο ροκ συγκρότημα των 00s, τις Hedrons, οι οποίες εξαγριώθηκαν ενάντια στον μισογυνισμό της indie sleaze εποχής καθώς προσπαθούσαν να μπουν στο mainstream.

«Θεέ μου, μακάρι να τις είχα δει στην τηλεόραση όταν ήμουν νέα», λέει η Easton με ένα μετανοιωμένο χαμόγελο. «Υπήρχαν αληθινά συγκροτήματα!» σπεύδει να αναγνωρίσει τα πολλά και σπουδαία σκωτσέζικα συγκροτήματα με «μπροστάρησες» γυναίκες – καθώς και τις (μη Σκωτσέζες) Spice Girls και την ποπ κυριαρχία τους στα τέλη της δεκαετίας του ’90 – αλλά χρειάστηκε, τελικά, να φτιάξει το δικό της συγκρότημα, τις TeenCanteen, για να δει μια σκηνή γεμάτη Σκωτσέζες και τα όργανά τους.

«Ελπίζω ότι πολλές γυναίκες και μη δυαδικοί καλλιτέχνες θα δουν αυτή την ταινία και θα σκεφτούν: “Μπορώ κι εγώ να το κάνω αυτό”. Όλες όσες παρουσιάζονται έχουν προχωρήσει με τους δικούς τους όρους- καμία δε συμβιβάστηκε».

To τρέιλερ του Since Yesterday 

«Μπορείς να αγαπάς όμορφα πράγματα και να είσαι σκοτεινός ταυτόχρονα»

Αυτό ισχύει σίγουρα για τις Strawberry Switchblade, των οποίων η επιτυχία Since Yesterday του 1984 – που πέρασε 21 εβδομάδες στο βρετανικό singles chart – δίνει τον τίτλο της ταινίας. Με τα σπινθηροβόλα συνθεσάιζερ και τα ζαχαρένια la-la-la, έχει συχνά εκληφθεί για ένα γλυκόπικρο ερωτικό τραγούδι, αλλά η Rose McDowall, η οποία δημιούργησε το συγκρότημα με την Jill Bryson, γελάει με αυτή τη σκέψη.

«Πρόκειται για πυρηνικό πόλεμο! Είχα τρομοκρατηθεί από τον πόλεμο επειδή είχα ένα μωρό. Αλλά έτσι λειτουργεί ο εγκέφαλός μας- μπορείς να αγαπάς όμορφα πράγματα και να είσαι σκοτεινός ταυτόχρονα».

Ακριβώς όπως το τραγούδι τους παρεξηγήθηκε, η ζωντανή αισθητική του ντουέτου -πουά, κορδέλες στα μαλλιά, μακιγιάζ αρκετά δραματικό ώστε να κάνει τον Robert Smith να αντιγράψει- οδήγησε σε κριτική από τα μέσα ενημέρωσης και τη δισκογραφική τους εταιρεία.

Από τίτλους όπως «Strawberry Tarts» μέχρι συναντήσεις με τη Warner για «να μας τιθασεύσουν», όπως λέει η McDowall, ένιωθαν εγκλωβισμένες και πιεσμένες. «Μας είχαν ρίξει σε αυτό το μέρος όπου τα πάντα ήταν ξένα», λέει η McDowall, περιγράφοντας την εμπειρία του να αφήνουν ένα ταραγμένο προάστιο της Γλασκώβης για βόλτες με λιμουζίνες στο Top of the Pops. «Απλά δεν το αισθανόμασταν αληθινό».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Goth Magazine (@gothmagazine)

«Οι εταιρείες φοβόντουσαν ότι μπορεί να μείνουν έγκυες»

Η McDowell λέει ότι η Warner ήθελε να τους χωρέσει σε ένα καλούπι που είχαν διαμορφώσει οι Bangles και οι Bananarama – «αλλά εγώ ήθελα να είμαι η Patti Smith». Ο Ryuichi Sakamoto ενδιαφέρθηκε για την παραγωγή του δεύτερου LP τους.

Όμως η πίεση της εταιρείας σε συνδυασμό με προβλήματα ψυχικής υγείας οδήγησαν τις Switchblade στη διάσπαση μόλις ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του ντεμπούτο άλμπουμ τους.

Η ιστορία τους εντάσσεται στο γνωστό μοτίβο των σκωτσέζικων κοριτσίστικων συγκροτημάτων που, προκειμένου να τα καταφέρουν, έπρεπε να μετακομίσουν στο Λονδίνο και να αποκοπούν από τις υποστηρικτικές τοπικές σκηνές τους.

Πολλές άλλες «εγκαταλείφθηκαν, ή δε βρήκαν εταιρία ή δεν πληρώθηκαν», λέει η Easton, επισημαίνοντας ότι οι McKinleys ισχυρίστηκαν ότι στο απόγειο της φήμης τους μόλις και μετά βίας μπορούσαν να αγοράσουν πατατάκια. «Άλλες μπάντες έπρεπε να αλλάξουν τον ήχο τους ή το πώς έμοιαζαν. Έμειναν έγκυες, ή οι εταιρείες φοβόντουσαν ότι μπορεί να μείνουν έγκυες».

Το Since Yesterday των Strawberry Switchblade

Προδοσία εκ των έσω

Τέτοια ήταν η μοίρα του post-punk συγκροτήματος Sophisticated Boom Boom της δεκαετίας του ’80, το οποίο υπήρξε support στους Simple Minds και κέρδισε τon John Peel με τα πνευματώδη, κομψά τραγούδια του.

Πριν προλάβουν να υπογράψουν, η τραγουδίστρια Libby McArthur ανακάλυψε ότι ήταν έγκυος.

Στην πιο θλιβερή στιγμή της ταινίας, θυμάται να το λέει στο γκρουπ και αργότερα να ανακαλύπτει ότι το γκρουπ της την είχε αντικαταστήσει. «Η απώλεια ήταν καταστροφική», λέει, «αλλά έφυγα με ψηλά το κεφάλι. Δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το όνομα Sophisticated Boom Boom –ήταν δικό μου».

Η πίεση της εταιρείας σε συνδυασμό με προβλήματα ψυχικής υγείας οδήγησαν τις Switchblade στη διάσπαση μόλις ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του ντεμπούτο άλμπουμ τους

«Να το κάνουμε στηρίζοντας η μία την άλλη»

Τη δεκαετία του ’90, τα γυναικεία συγκροτήματα της Σκωτίας απέρριπταν τις υποσχέσεις των λονδρέζικων δισκογραφικών εταιρειών και του ασταθούς μουσικού Τύπου. Εμπνευσμένη από το αμερικανικό grunge και τον riot grrrl φεμινισμό, μια σκηνή DIY ετικετών, zines και φιλανθρωπικών συναυλιών μόνο για γυναίκες ξεπήδησε στο Εδιμβούργο και τη Γλασκώβη, με συγκροτήματα όπως οι Lungleg, Hello Skinny και Pink Kross.

Πολλοί μουσικοί πιστώνουν στη Saskia Holling, η οποία έπαιζε επίσης στους Sally Skull, ότι συνέδεσε τη σκηνή, αν και η ίδια διαμαρτύρεται: «Δεν θα αποκαλούσα ποτέ τον εαυτό μου διοργανωτή».

Η πρώτη της συναυλιακή βραδιά, με την ονομασία Twisted Girl Pop Dream, πραγματοποιήθηκε το 1993, παρουσιάζοντας μια άγρια ποικιλία ειδών και στυλ- με ρίζες στην κοινότητα. «Είπαμε: “Μπορούμε να το κάνουμε αυτό με τον δικό μας τρόπο και να στηρίζουμε η μία την άλλη”», λέει η Holling.

«Αυτοί οι τύποι στις δισκογραφικές ήταν όλοι τους πάρα πολύ ασπόνδυλοι!»

Τα συγκροτήματα που προσπάθησαν να ακολουθήσουν την οδό της παραδοσιακής δισκογραφικής εταιρείας διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες εξακολουθούσαν να είναι αντιμέτωπες μεταξύ τους. Η Lesley «Soup» McLaren, ντράμερ των Hedrons, θυμάται με δυσπιστία πώς ο μάνατζέρ τους δεν μπορούσε να τους κλείσει δισκογραφικό συμβόλαιο από φόβο μήπως μείνουν έγκυες – μια παράνοια που ήταν ακόμα έντονη στα μέσα της δεκαετίας του ’00.

«Θεωρούνταν ρίσκο με τέσσερα κορίτσια. Αυτοί οι τύποι στις δισκογραφικές ήταν όλοι τους πάρα πολύ ασπόνδυλοι!»

Οι Hedrons έδωσαν πάνω από 150 συναυλίες το 2007, ένα ανελέητο πρόγραμμα που είχε ως στόχο να τελειοποιήσουν την τέχνη τους και να κερδίσουν τα πλήθη. Τα απολαυστικά τους σκηνικά καμώματα τους εξασφάλισαν μια εμφάνιση στην πασαρέλα της Εβδομάδας Μόδας της Νέας Υόρκης («Ήταν εβδομάδα ταρταρούγας», αναστενάζει) και μια συναυλία ως support για τους Sex Pistols («Συναντήσαμε τον Johnny, αλλά δεν ξέρω αν πίστευε ότι τέσσερα κορίτσια από τη Γλασκώβη θα του ορμούσαν»).

Στο φεστιβάλ του Isle of Wight, γνωρίζοντας ότι το Channel 4 βιντεοσκοπούσε, το συγκρότημα ενθάρρυνε την τραγουδίστρια Tippi Hedron να «κλέψει» τον διάδρομο της κεντρικής σκηνής που προοριζόταν για τον Μικ Τζάγκερ. «Γύρισε προς το μέρος μου και είπε: “Θα πάω εγώ;”» γελάει h McLaren. «Ναι! Πήγαινε!».

«Βγείτε εκεί έξω! Μπείτε σε μια μπάντα!»

Η συμπεριφορά των Hedrons προσέλκυσε στις συναυλίες τους γευσιγνώστες της βιομηχανίας όπως ο Seymour Stein, αλλά ακόμη και ο άνθρωπος που υπέγραψε με τη Madonna δεν τους πρόσφερε δισκογραφικό συμβόλαιο.

Τελικά οι Hedrons έβαλαν στο ράφι το δεύτερο άλμπουμ τους και έφυγαν. «Θέλαμε να μας πάρουν στα σοβαρά», λέει η McLaren. «Σκέφτηκα: “Θα χρειαστούν άλλα 10 χρόνια για να τα καταφέρουμε”».

Από το 2014, υπολογίζει ότι περισσότερα από 50 νέα γυναικεία συγκροτήματα έχουν δημιουργηθεί στη Σκωτία. «Τι συνέβη; Συνέβη το πρώτο σχολείο ροκ κοριτσιών», λέει η ίδια. Τόσο η Easton όσο και η McLaren είναι μέντορες στο πρόγραμμα Rock School της RIG Arts στο Greenock, μια περιοχή που συγκαταλέγεται στις πιο υποβαθμισμένες της Σκωτίας.

Δίνουν δωρεάν μαθήματα μουσικής και βοηθούν τα νέα κορίτσια με τη σύνθεση και την προώθηση τραγουδιών. Οι έφηβες αδελφές Eva και Grace Tedeschi, γνωστές και ως The Cords, έχουν ήδη προβληθεί στον αέρα του BBC και θα είναι support τους Vaselines στην περιοδεία τους. «Κάνουν όλα τα πράγματα για τα οποία φώναζα», ακτινοβολεί η McLaren. «Βγείτε εκεί έξω! Μπείτε σε μια μπάντα!».

Oι Hedrons

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη The Hedrons (@the_hedrons)

*Το «Since Yesterday: The Untold Story of Scotland’s Girl Bands» έκανε πρεμιέρα στο διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ του Εδιμβούργου στις 21 Αυγούστου, ενώ κυκλοφορία του στη Σκωτία είναι στις 18 Οκτωβρίου.

*Με στοιχεία από theguardian και bbc.com |  Photo: Since Yesterday / Οι Lung Leg/ YouTube