ΣΥΡΙΖΑ: Ιστορίας διασπάσεων συνέχεια…Από το 2009 στο 2024

Η ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ -μεταξύ άλλων- χαρακτηρίζεται από τη διαχρονική «νόσο» σύμπασας της αριστεράς. Η λέξη «κλειδί» είναι μία: Διάσπαση. Και από την ίδρυσή του, το 2004, ως συμμαχία κομμάτων, μέχρι την ενοποίηση του σε ενιαίο πολιτικό φορέα και την μετ’ έπειτα πορεία του, κυβερνητική και μη, πέρασε από αρκετές εσωκομματικές «φουρτούνες».

Κάποιες εξ αυτών του κόστισαν, τόσο πολιτικά όσο και εκλογικά, πολλώ δε μάλλον οργανωτικά. Πλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ δεν έχει καμία σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ (σκέτο) ή τον ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ. Ωστόσο, για μία ακόμη φορά, η διάσπαση βρίσκεται προ των πυλών, καθώς η συνύπαρξη Στέφανου Κασσελάκη και «87» φαντάζει αδύνατη.

Ρήξη Αλαβάνου-Τσίπρα  

Ποιος θυμάται τη ρήξη Αλέξη Τσίπρα και Αλέκου Αλαβάνου; Τότε πολλοί μιλούσαν για «πατροκτονία». Η απόσταση μεταξύ των δύο πολιτικών είχε αρχίσει να μεγαλώνει ήδη από τις Ευρωεκλογές του 2009. Τότε ο Αλέξης Τσίπρας, όντας πρόεδρος του Συνασπισμού, του μεγαλύτερου κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ, πορεύτηκε την προεκλογική περίοδο, υπό την «σκιά», του Αλέκου Αλαβάνου, ο οποίος αν και είχε αποχωρήσει από τη θέση του προέδρου του ΣΥΝ, παρέμενε επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ.

Τα κακά εκλογικά αποτελέσματα των ευρωεκλογών (4,7%) βάρυναν ακόμη περισσότερο το μεταξύ τους κλίμα, καθώς υπήρχαν διαφωνίες σε επίπεδο στρατηγικής.

Η οριστική ρήξη επήλθε λίγο καιρό μετά και συγκεκριμένα στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010. Εκεί, ο Αλέκος Αλαβάνος κατέθεσε διαφορετικό συνδυασμό στην Περιφέρεια Αττικής, «Το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής-Ελεύθερη Αττική».

Ο Συνασπισμός με πρόεδρο τον Αλέξη Τσίπρα, υποστήριξε τον εκλογικό συνδυασμό «Αττική Συνεργασία – Όχι στο Μνημόνιο» με επικεφαλής τον Αλέξη Μητρόπουλο.

Μάλιστα, σε συνέντευξη του στο «Βήμα», τον Σεπτέμβριο του 2010, ο ίδιος είχε αφήσει αιχμές εναντίον του Αλέκου Αλαβάνου λέγοντας χαρακτηριστικά: «Στο καράβι της Αριστεράς κάποιοι νομίζουν ότι μπορούν να ταξιδεύουν μόνο στην πρώτη θέση και μάλιστα γαντζωμένοι σε καρέκλες».

Το διαζύγιο των δύο πλευρών είχε ουσιαστικά επισημοποιηθεί, καθώς ο νέος φορέας που είχε ιδρύσει ο Αλέκος Αλαβάνος μετεξελίχθηκε σε πολιτικό κόμμα με την ονομασία «Σχέδιο Β». Σημειωτέον ότι από τον ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών, 4 πολιτικές οργανώσεις ((Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας, Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, Κίνηση για την Ενότητα Δράσης της Αριστεράς και Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα) είχαν υποστηρίξει την παράταξη του Αλέκου Αλαβάνου στην Περιφέρεια Αττικής.

Η αποχώρηση της Ανανεωτικής Πτέρυγας του Φ. Κουβέλη

Το 2010, από τις 3 έως τις 6 Ιουνίου, πραγματοποιείται στο κλειστό γήπεδο Φαλήρου το 6^ο συνέδριο του Συνασπισμού. Ο Αλέξης Τσίπρας επανεκλέγεται πρόεδρος του κόμματος. Ωστόσο, η λεγόμενη «ανανεωτική πτέρυγα» με επικεφαλής τον Φώτη Κουβέλη, ανακοινώνει την μη συμμετοχή της στις ψηφοφορίες του συνεδρίου και στην εκλογή προέδρου.

Στη συνέχεια, αποχωρεί από το χώρο του συνεδρίου, φωνάζοντας συνθήματα. Η διαφωνία αφορούσε την στρατηγική ενίσχυσης του ΣΥΡΙΖΑ που πρότεινε η ηγεσία του κόμματος.

Το συνέδριο είχε ξεκινήσει Πέμπτη και ολοκληρώθηκε την Κυριακή. Την Παρασκευή το βράδυ υπήρξαν έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις. Αλέξης Τσίπρας και Φώτης Κουβέλη συναντήθηκαν, εντούτοις «λευκός καπνός» δεν υπήρξε. Ο πρόεδρος του Συνασπισμού υποστήριζε με πάθος την παραμονή του ΣΥΝ στον ΣΥΡΙΖΑ. Το γεγονός αυτό αποτελούσε «κόκκινη γραμμή» για την τάση του Φώτη Κουβέλη.

Στο κλείσιμο της ομιλία του, ο Αλέξης Τσίπρας, απευθυνόμενος στην ανανεωτική πτέρυγα είχε πει ότι οι πόρτες του ΣΥΝ ανοίγουν μόνο για είσοδο και όχι για έξοδο.

20 ημέρες αργότερα, στις 27 Ιουνίου, οι αποχωρήσαντες ιδρύουν τη «Δημοκρατική Αριστερά» με πρόεδρο τον Φώτη Κουβέλη. Συνολικά, από τους 13 βουλευτές που έχει εκλέξει ο ΣΥΡΙΖΑ, αποχωρούν τέσσερις. Τον Φώτη Κουβέλη ακολουθούν ο Γρηγόρης Ψαριανός, ο Θανάσης Λεβέντης και ο Νίκος Τσούκαλης.

Το 2012, η «ΔΗΜΑΡ» συμμετέχει στην κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά μαζί με το ΠΑΣΟΚ και αποχωρεί μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ.

Διάσπαση μετά το 3ο Μνημόνιο

Το 2012, ο Αλέξης Τσίπρας οδηγεί τον ΣΥΡΙΖΑ στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τον Ιούλιο του 2013, ο ΣΥΡΙΖΑ μετατρέπεται από εκλογική συμμαχία σε ενιαίο πολιτικό κόμμα. Παρά τη δυναμική του κόμματος και την «αποκαθήλωση» του ΠΑΣΟΚ, τα σύννεφα ανάμεσα στον Αλέξη Τσίπρα και τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, που ηγείται του «Αριστερού Ρεύματος» εντός του Συνασπισμού, έχουν ήδη εμφανιστεί από το 2010, οπότε εκφράστηκαν οι πρώτες διαφωνίες σε σχέση με την γραμμή που πρέπει να ακολουθεί το κόμμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ. Το 2013, το «Αριστερό Ρεύμα» πρωταγωνιστεί στην ίδρυση της «Αριστερής Πλατφόρμας» εντός του ΣΥΡΙΖΑ.

Το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα βαδίζει πλέον ολοταχώς προς την κυβέρνηση. Το 2015, η διαπραγμάτευση της κυβέρνησης με τους δανειστές ξεκινά και μετά από αλλεπάλληλες πολιτικές συγκρούσεις, υπογράφεται συμφωνία. Κατά την ψήφιση του τρίτου μνημονίου, 47 βουλευτές διαφοροποιούνται από την επίσημη κυβερνητική θέση. Στα τέλη Αυγούστου, 25 βουλευτές και ένας ευρωβουλευτής με επικεφαλής τον Παναγιώτη Λαφαζάνη αποχωρούν από τον ΣΥΡΙΖΑ και ιδρύουν τη Λαϊκή Ενότητα. Συγχρόνως, αποχωρεί η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ.

Σε διάγγελμά του, στις 20 Αυγούστου, ο Αλέξης Τσίπρας, είχε αναφέρει απευθυνόμενος στον Ελληνικό Λαό ότι «με την ψήφο σας, θα μας κρίνετε όλους. Κι εκείνους που δώσαμε τη μάχη μέσα και έξω από τη χώρα, για να μη βρεθεί η Ελλάδα στο απόσπασμα. Κι εκείνους, που επικαλούμενοι ιδεολογική συνέπεια, εισηγούμενοι την άποψη ότι η Ελλάδα χρειάζεται δανεισμό, δηλαδή μνημόνιο, αλλά με δραχμή, διέπραξαν την ακραία ασυνέπεια να μετατρέψουν σε κοινοβουλευτική μειοψηφία την πλειοψηφία που ο λαός μας έδωσε στην πρώτη στο τόπο, κυβέρνηση της Αριστεράς».

Τον Ιούλιο, είχε αποχωρήσει από τον ΣΥΡΙΖΑ, διαφωνώντας με την πολιτική της κυβέρνησης, και ο πρώην επικεφαλής του οικονομικού τμήματος του κόμματος Γιάννης Μηλιός.

Mία ημέρα μετά το δημοψήφισμα του 2015, ο Γιάνης Βαρουφάκης παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού Οικονομικών. Ο ίδιος σε ανάρτηση στο twitter είχε γράψει «minister no more». Τον Μάρτιο του 2018, ο Γιάνης Βαρουφάκης ιδρύει κόμμα με την ονομασία «Μέτωπο Ευρωπαϊκής Ρεαλιστικής Ανυπακοής» (ΜέΡΑ25), στο οποίο συμμετέχουν μεταξύ άλλων στελέχη και μέλη που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ το 2015.

Παρά τις μαζικές αποχωρήσεις μετά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει ξανά, με τον Αλέξη Τσίπρα να αναλαμβάνει εκ νέου τα πρωθυπουργικά καθήκοντα.

Η εκλογή Κασσελάκη και η «Νέα Αριστερά»

Στις εκλογές του 2023, ο ΣΥΡΙΖΑ «γκρεμίζεται», λαμβάνοντας 17,83%, όταν στις εκλογές του 2019 βρέθηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με ποσοστό 31,53%. Στις 29 Ιουνίου του 2023, λοιπόν, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει την παραίτησή του από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης βρίσκεται σε περιδίνηση, προκηρύσσονται προεδρικές εκλογές.

Στις 29 Αυγούστου 2023 – ο άγνωστος μέχρι τότε- Στέφανος Κασσελάκης ανήγγειλε την υποψηφιότητά του για την προεδρία του κόμματος. Εν τέλει, επικρατεί στον δεύτερο γύρο έναντι της Έφης Αχτσιόγλου. Στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ ξεσπά νέα κρίση. Στελέχη που ανήκουν στην τάση «Ομπρέλα» (Τσακαλώτος – Φίλης – Σκουρλέτης – Βούτσης) αλλά και στην τάση «6+6» (Αχτσιόγλου – Ηλιόπουλος – Χαρίτσης) έρχονται σε μετωπική σύγκρουση με τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Τον Νοέμβριο του 2023, κατά τη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, η οποία πραγματοποιείται σε πολύ τεταμένο κλίμα, «Ομπρέλα» και «6+6» αποχωρούν, καταγγέλλοντας τον Στέφανο Κασσελάκη για εμπρηστική ομιλία.

Ήδη, έχει ανακοινώσει την αποχώρησή του από το κόμμα ο Γιώργος Σταθάκης, όπως επίσης οι Νίκος Βούτσης και Πάνος Σκουρλέτης. Λίγα 24ωρα πριν, ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε ανακοινώσει ότι θα παραπέμψει στην επιτροπή δεοντολογίας προς διαγραφή τους Δημήτρη Βίτσα, Νίκο Φίλη και Πάνο Σκουρλέτη, τους οποίους κατηγόρησε μεταξύ άλλων ότι «εμφανίστηκαν στην τηλεόραση για να αντιπολιτευτούν το ίδιο τους το κόμμα». Τα τρία στελέχη είχαν ασκήσει σφοδρή κριτική στον Στέφανο Κασσελάκη.

Στις 12 Νοεμβρίου 2023, η «Ομπρέλα» ανακοινώνει την αποχώρησή της από τον ΣΥΡΙΖΑ με κείμενο που υπογράφεται από 46 στελέχη. Δέκα ημέρες αργότερα, στις 23 Νοεμβρίου, οι «6+6», με κείμενο 57 στελεχών, ανακοινώνουν και αυτοί την αποχώρησή τους. Η διάσπαση έχει επισημοποιηθεί και στις αρχές Δεκεμβρίου δημιουργείται νέα Κοινοβουλευτική Ομάδας από 11 Βουλευτές με το όνομα «Νέα Αριστερά».

Νέα διάσπαση προ των πυλών

Μετά από αρκετούς μήνες περιδίνησης, νέας εκλογικής συρρίκνωσης και σφοδρών εσωκομματικών συγκρούσεων φτάσαμε στο σήμερα. Ο Στέφανος Κασσελάκης καθαιρέθηκε από την θέση του Προέδρου μετά από από απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής και μόλις πριν από λίγες ημέρες αποφασίστηκε κατά πλειοψηφία ο αποκλεισμός του από τη νέα προεδρική κούρσα.

Άπαντες, εντός και εκτός Κουμουνδούρου, εκτιμούν ότι είναι αναπόφευκτη μία νέα διάσπαση, καθώς μεταξύ των «87», που χαρακτηρίστηκαν κατά το πρόσφατο παρελθόν και ως «φρουρά» Τσίπρα, και του Στέφανου Κασσελάκη το χάσμα μοιάζει «αγεφύρωτο». Όλοι πλέον περιμένουν το συνέδριο, όπου εκεί θα φανεί ποιος θα μείνει και ποιος θα φύγει…