Στεγαστικό πρόβλημα: Σε κρίση οι νέοι Ευρωπαίοι – Τι μέτρα λαμβάνουν

Σοβαρό παραμένει το στεγαστικό πρόβλημα, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, ιδιαίτερα για τους νέους πολίτες που έρχονται αντιμέτωποι με τα αυξημένα ενοίκια και τους μικρούς μισθούς.

Η γενιά Ζ καθώς και οι millennials αποτελούν την μερίδα ανθρώπων που η στεγαστική κρίση «χτυπάει» περισσότερο, ενώ μεγάλη είναι και η δυσκολία που αντιμετωπίζουν να κατορθώσουν να φύγουν από τα πατρικά τους. Άμεση λύση, φαίνεται πως είναι η μετακόμιση σε κατοικίες με πολλούς συγκατοίκους, αποσκοπώντας στη μείωση των εξόδων τους.

Σπίτια και συγκατοίκηση

Όπως αναδεικνύει έρευνα της Eurostat, πάνω από το ένα τέταρτο των νέων Ευρωπαίων ζούσαν σε σπίτια με πολλούς συγκατοίκους κατά το 2023. Όταν, όμως περνάμε στον γενικότερο πληθυσμό, το μερίδιο των ανθρώπων που μένουν σε πολυπληθή κατοικίες πέφτει στο 17%, ένα κενό που αντικατοπτρίζει την χειροτέρευση της στεγαστικής κρίσης κυρίως στους νεότερους.

Τόσο μεγάλες διαστάσεις έχει λάβει το συγκεκριμένο ζήτημα, που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε τον πρώτο διοικητή με άμεση υποχρέωσή του το στεγαστικό πρόβλημα.

Στο συγκεκριμένο ζήτημα αναφέρθηκε και η Ursula von der Leyen τον περασμένο Ιούλιο, δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως, «πρέπει επειγόντως να αναφερθούμε στη στεγαστική κρίση που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια οικογένειες και νέοι άνθρωποι».

Πώς διαφοροποιούνται οι συνθήκες

Νέα δεδομένα έδειξαν πως η κατάσταση για τους νέους ανθρώπους διαφέρει ανά περίπτωση. Για παράδειγμα, στη Μάλτα μόνο ένα ποσοστό της τάξεως του 4% ζούσε σε κατοικίες με πολλούς συγκατοίκους την περασμένη χρονιά, ενώ αντίθετα στη Ρουμανία η τιμή αυτή αυξήθηκε περίπου 60%, σύμφωνα με πληροφορίες του euobserver.com.

Παρομοίως, πάνω από το μισό ποσοστό των νέων ανθρώπων έμεναν σε πολυπληθείς κατοικίες στη Βουλγαρία και τη Λετονία και πάνω από το 1/3 του νέων Ευρωπαίων στην Ελλάδα, στην Κροατία, την Ιταλία, τη Λιθουανία, την Πολωνία και τη Σλοβακία.

Επιπλέον, οι δείκτες μέτρησης δείχνουν ότι νέοι άνθρωποι από την ανατολική Ευρώπη τείνουν να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες όταν πρόκειται για την αποχώρηση από το πατρικό σπίτι.

Στις περισσότερες βόρειες και δυτικότερες χώρες της Ευρώπης οι νέοι ενήλικες συχνά μετακομίζουν από το σπίτι των γονιών τους πριν τα 25. Στη Δανία, την Φινλανδία και τη Σουηδία, σημειώνονται οι μικρότερες ηλικίες, ενώ αντίθετα οι μέσες ηλικίες στις νότιες και ανατολικές χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Κροατία, είναι από τα τέλη της δεκαετίας των 20 ετών έως και τις αρχές των 30.

Οι ηλικιακές διακυμάνσεις μεταξύ των νέων που μένουν στα πατρικά τους, σύμφωνα με το euobserver.com.

Η περίπτωση της Ελλάδας

Κακά τα μαντάτα είναι και στην Ελλάδα, όπως έκανε κατανοητό και η ανωτέρω ευρωπαϊκή έρευνα, με τους νέους να βρίσκοντα σε ένα αιώνιο αδιέξοδο αν πρέπει να καταφύγουν σε σπίτια με συγκατοίκηση, ή αν θα παραμείνουν στην πατρική οικία τους, καθώς τα ενοίκια εδώ και τουλάχιστον μία διετία έχουν πάρει «φωτιά».

Συνέντευξη έδωσε πρόσφατα στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, παρουσιάζοντας συγκεντρωτικά τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης για το στεγαστικό πρόβλημα. Μετά την παραδοχή ότι «η Ελλάδα, όπως και η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών αντιμετωπίζει πρόβλημα επαρκούς και οικονομικά προσιτής στέγης», η υπουργός ανέλυσε την «εθνική στεγαστική πολιτική ευρείας κοινωνικής απόδοσης», που όπως είπε εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Μόνο που η στεγαστική κρίση στην Ελλάδα έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Είμαστε η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριών που βρίσκονται σε συνθήκες «υπερβολικής στεγαστικής επιβάρυνσης» – δηλαδή ξοδεύουν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους για στέγαση (ενοίκια, λογαριασμοί, ενυπόθηκα δάνεια κ.λπ.) Στα αστικά κέντρα το ποσοστό αυτό κυμαίνεται κοντά στο 30%, έναντι 10% στο μέσο όρο της ΕΕ.

Η κ. Ζαχαράκη στη συνέντευξή της παραδέχθηκε ότι με τα προγράμματα στεγαστικής αρωγής – που σε βάθος χρόνου θα ξεπεράσουν τα 5 δις. ευρώ «δεν επιλύεται το πρόβλημα».

Η δυσκολία ανεύρεσης ακινήτου

Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης με το πρόγραμμα «Σπίτι μου 1» και «Σπίτι μου 2» που αναμένεται να ξεκινήσει με διευρυμένα ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια, η πραγματική δοκιμασία του νέου πολίτη είναι να βρει ακίνητο, αφού ειδικά στα αστικά κέντρα η διαθεσιμότητα είναι ήδη χαμηλή.

Στο πρόσφατο συνέδριο του Συλλόγου Μεσιτών Αττικής, ο πρόεδρός του Λευτέρης Ποταμιάνος, είχε εκφράσει έντονο σκεπτικισμό για το «Σπίτι μου 2»,  τονίζοντας ότι θα αυξήσει εκ νέου τις τιμές, λόγω της απότομης αύξησης της ζήτησης, χωρίς αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς.

Υπογράμμισε ότι οι αυξήσεις των τιμών των ακινήτων που πληρούν τις προδιαγραφές του προγράμματος, θα «εξανεμίσουν» το όποιο όφελος θα έχουν οι δικαιούχοι από την επιδότηση του επιτοκίου του δανείου.