Φιντάν: Θεού θέλοντος θα έχουμε αποτελέσματα στα ελληνοτουρκικά – Πολύτιμη η ηρεμία

Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης έδωσε ο Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν την Πέμπτη στον τηλεοπτικό σταθμό Haber Global. Μία συνέντευξη στην οποία υποστήριξε τις θέσεις της Τουρκίας, όπως ήταν αναμενόμενο. Με τους δημοσιογράφους να τον ρωτούν γιατί η Τουρκία δεν απαντά στην Ελλάδα, όταν οι υπουργοί της δίνουν συνεντεύξεις και απαντούν αποκλειστικά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις μιλώντας όπως ανέφεραν διαρκώς για τις προκλήσεις της Άγκυρας. Και γιατί η κυβέρνηση Ερντογάν δεν απαντά.

Ο Φιντάν απαριθμεί τα προβλήματα που η Τουρκία βάζει στο τραπέζι ως αυτά που προκαλούν την ένταση και αναφέρεται σε «θαλάσσιες περιοχές, εναέριο χώρο, υφαλοκρηπίδα, το πρόβλημα των μειονοτήτων, το πρόβλημα της «τουρκικής» μειονότητας, η μουσουλμανική μειονότητα, το πρόβλημα της θρησκευτικής λατρείας εκεί, ο διορισμός του μουφτή, το πρόβλημα της εκπαίδευσης, οι θέσεις που έχουν οι δύο χώρες για την Κύπρο, τα θέματα που σχετίζονται με τη Μεσόγειο, τα θέματα που σχετίζονται με το Αιγαίο».

Κάνει λόγο για ύπαρξη άποψης πώς αυτά θα λυθούν με τρόπο αποδεκτό και από τις δύο πλευρές και την χαρακτηρίζει πολύτιμη.

Την ίδια στιγμή στηλιτεύει τις αναφορές των Ελλήνων υπουργών στην Τουρκία λέγοντας πως «εμείς δεν είμαστε μια χώρα που η πολιτική μας προσδιoρίζεται δια μέσω της Ελλάδας.  Με άλλα λόγια, δεν είναι το “έτερον εγώ” μας. Τα πολιτικά μας κόμματα δεν τους χρειάζονται για να υπάρχουν στην πολιτική. Η τουρκική πολιτική, ευτυχώς, έχει ωριμάσει πολύ, έχει διαφοροποιηθεί πολύ, εξετάζει πολύ πιο σημαντικά, πολύ πιο στρατηγικά, πολύ υψηλότερα ζητήματα».

Με το Φιντάν να λέει ότι η ηρεμία στο Αιγαίο είναι πολύτιμη, αλλά σε κάθε περίπτωση οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις μπορούν να αντιμετωπίσουν τα συμφέροντα της χώρας αν χρειαστεί.

Τι συζητάνε Ελλάδα και Τουρκία;

«Οι σχέσεις μας με την Ελλάδα μια βελτιώνονται μια υποχωρούν, η άλλη πλευρά μάς πιέζει πολύ, το γνωρίζω, ειλικρινά, όλοι το γνωρίζουν. Ωστόσο, ο Πρόεδρος ανακοίνωσε κατά την επιστροφή του από το τελευταίο του ταξίδι (σσ κατά την επιστροφή του από τη Σερβία στις 12/10) ότι θα πάτε στην Ελλάδα. Τι βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη;» ρωτά ο Σαλίχ Ναϊμάν, στα αποσπάσματα που αφορούν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Μπορεί το πρόβλημα να λυθεί;

Με τον Χακάν Φιντάν να  σημειώνει:

«Με την Ελλάδα, ναι, όπως αναφέρατε, υπάρχει μια διαδικασία αναζήτησης εξομάλυνσης, ειδικά σε επίπεδο ηγετών.

Σε προηγούμενες περιόδους, από την εποχή που ο Πρόεδρός μας ήταν Πρωθυπουργός, δηλαδή σε όλες τις κυβερνήσεις των οποίων ηγήθηκε, αν παρατηρήσει κανείς το μοτίβο που ακολούθησε κάθε φορά που έβρισκε έναν πολιτικό παράγοντα που ήταν κατάλληλος, πάντα άναβε το «πράσινο φως» σε αυτές τις διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα για να δούμε πώς μπορούμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα.

«Πηγαίνετε να δείτε εάν αυτό το πρόβλημα μπορεί πραγματικά να λυθεί, μπορούμε να φτάσουμε οπουδήποτε; πώς μπορούμε να υπηρετήσουμε την ανάπτυξη και τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής με ειρηνικό τρόπο;».

Αυτή η στάση ήταν πάντα μέρος του οράματος στην εξωτερική πολιτική.

Μετά τις εκλογές του Μαΐου 2023, όπως γνωρίζετε, έγιναν εκλογές και στην ελληνική πλευρά και ο Μητσοτάκης έλαβε μεγάλη υποστήριξη, το ίδιο και ο Πρόεδρός μας.

Έχοντας και οι δύο ηγέτες λάβει υποστήριξη από τον λαό, είπαν: «Κληρονομήσαμε αυτό το πρόβλημα από το παρελθόν, αλλά ας μην το αφήσουμε στα παιδιά μας, ας καθίσουμε να βρούμε πώς μπορούμε να το λύσουμε μεταξύ μας με πολιτισμένο τρόπο».

Ανατέθηκε λοιπόν στους Υπουργούς Εξωτερικών το καθήκον γι’ αυτό το θέμα.

Αναζητούμε πραγματικά λύση

Είμαστε πραγματικά σε αναζήτηση του τρόπου με τον οποίο μπορούμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα με ειρηνικό τρόπο, διαφυλάσσοντας τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της χώρας μας.

Η κατάσταση λοιπόν είναι αυτή: Και οι δύο πλευρές δείχνουν μέγιστη ευαισθησία όσον αφορά τη μείωση της έντασης.

Υπάρχουν κατά καιρούς κάποια επεισόδια, υπάρχουν προκλήσεις, τα βλέπουμε αυτά ως Τουρκία.

Βλέπουμε ωστόσο όμως και το ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη ακολουθεί μια στάση που επιδιώκει να μην ανεβάσει την ένταση και να συνεχίσει τις συνομιλίες με θετικό τρόπο.

Υπάρχει σύνολο προβλημάτων

Πώς λοιπόν μπορούμε να εξελίξουμε αυτή τη διαδικασία προς πρακτικές λύσεις; Διότι υπάρχει ένα σύνολο προβλημάτων μεταξύ μας: θαλάσσιες περιοχές, εναέριος χώρος, υφαλοκρηπίδα, το πρόβλημα των μειονοτήτων, το πρόβλημα της «τουρκικής» μειονότητας, η μουσουλμανική μειονότητα, το πρόβλημα της θρησκευτικής λατρείας εκεί, ο διορισμός του μουφτή, το πρόβλημα της εκπαίδευσης, οι θέσεις που έχουν οι δύο χώρες για την Κύπρο, τα θέματα που σχετίζονται με τη Μεσόγειο, τα θέματα που σχετίζονται με το Αιγαίο.

Υπάρχει μια άποψη για το πώς μπορούμε να τα λύσουμε όλα αυτά προς όφελος και των δύο χωρών με τρόπο που να μπορούν να τον αποδεχθούν και οι δύο χώρες.

Ακόμα και η ύπαρξη αυτής της άποψης είναι απίστευτα πολύτιμη.

Σε αυτό το σημείο, είναι πραγματικά σημαντικό για την περιοχή και την ανθρωπότητα ο Πρόεδρός μας να ακολουθήσει ένα σφαιρικό όραμα για ένα θέμα που είναι πολύ ευαίσθητο, ειδικά για την εσωτερική πολιτική, και να διατηρήσει τις ηγετικές του ικανότητες, εξετάζοντάς το μέσα από όλα αυτά.

Την ίδια προσέγγιση βλέπουμε προς το παρόν και από ελληνικής πλευράς, τόσο στον Πρωθυπουργό όσο και στον συνάδελφό μου Υπουργό Εξωτερικών.

Θεού θέλοντος θα έχουμε αποτελέσματα

Θεού θέλοντος, οι προσπάθειές μας θα έχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα, αυτή είναι η πρόθεσή μας.

Θεού θέλοντος θα δημιουργηθούν θετικά αποτελέσματα για την «τουρκική» μειονότητα στη Δυτική Θράκη, για όλα τα γενικότερα προβλήματα στο Αιγαίο και για τα ζητήματα στη Μεσόγειο».

«Προκλήσεις»

«Μόλις κάνατε μια πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά, αναφερθήκατε σε “προκλήσεις”. Για παράδειγμα, βλέπω τις δηλώσεις του Υπουργού Άμυνας, του Υπουργού Εξωτερικών, του Υπουργού Εσωτερικών [σς στην Ελλάδα] να επικεντρώνονται στην Τουρκία. Μιλάμε συνέχεια για προκλήσεις αλλά δεν βλέπω καμία δήλωση που να βάζει την Ελλάδα στο στόχαστρο, ούτε από εσάς, ούτε από τον υπουργό Άμυνας, ούτε από τον υπουργό Εσωτερικών. Δεν έχω δει ποτέ κανέναν να λέει ευθέως ότι θα κάνουμε αυτό κι εκείνο. Αναφέρομαι σε όλη την ομάδα. Ρωτήσατε λοιπόν ποτέ τους συνομιλητές σας, κύριε Υπουργέ, γιατί αφού προσπαθείτε να βρείτε κοινό έδαφος ενεργούν σαν να μην το θέλουν, υιοθετώντας μια τόσο σκληρή προσέγγιση σε αυτά τα θέματα; Θα ήμουν πολύ περίεργος για τις απαντήσεις τους, όλοι αναρωτιούνται. Είναι λες και θέλουμε πόλεμο, θέλουν ειρήνη αλλά είναι αυτοί που μιλάνε πολύ και προκαλούν», η ερώτηση από τον Μέτε Γιαράρ.

Η πολιτική της Τουρκίας δεν προσδιορίζεται μέσω της Ελλάδας

Με τον Φιντάν να απαντά:

« Φυσικά, όταν βρισκόμαστε μόνοι μας, σε άτυπες συζητήσεις, μιλάμε για πολλά θέματα και μιλάμε και γι’ αυτό. Εξηγώ πολύ καθαρά τις δικές μου παρατηρήσεις και ιδέες.

Φυσικά, η επίσημη στάση μας είναι ένα άλλο θέμα, αλλά μεταφέρω και τις παρατηρήσεις μου ως άνθρωπος σκεπτόμενος γι’ αυτά τα θέματα.

Τώρα, αν δεν είχα την ευθύνη της θέσης του Υπουργού Εξωτερικών, υπάρχουν απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα που θα μπορούσα πραγματικά να δώσω πιο άνετα.

Δεν θέλω με κανέναν τρόπο να προσβάλω ούτε τους Έλληνες συναδέλφους μου ούτε τους ανθρώπους εκεί, αλλά η παρατήρησή σας είναι σωστή και θα το έθετα ως εξής:

Εμείς δεν είμαστε μια χώρα που η πολιτική μας προσδιoρίζεται δια μέσω της Ελλάδας.

Με άλλα λόγια, δεν είναι το “έτερον εγώ” μας.

Τα πολιτικά μας κόμματα δεν τους χρειάζονται για να υπάρχουν στην πολιτική.

Η τουρκική πολιτική, ευτυχώς, έχει ωριμάσει πολύ, έχει διαφοροποιηθεί πολύ, εξετάζει πολύ πιο σημαντικά, πολύ πιο στρατηγικά, πολύ υψηλότερα ζητήματα.

Δεν αγνοούμε τα προβλήματα

Αυτό δεν σημαίνει ότι αγνοούμε τα συγκεκριμένα προβλήματα.

Όχι, βρισκόμαστε ωστόσο σε ένα σημείο όπου σκεφτόμαστε πλέον με μια πιο σφαιρική και ευρύτερη προοπτική.

Έχουμε συμφέροντα τόσο στη Μεσόγειο όσο και στο Αιγαίο, στη Μαύρη Θάλασσα, στην Αφρική, στην Κεντρική Ασία, στην Ασία-Ειρηνικό, όλα αυτά προσπαθούμε να τα διαχειριστούμε ταυτόχρονα.

Το θέμα στην Ελλάδα πάντα ήταν η Τουρκία

Επιπλέον, παρατηρώντας την ιστορία της ίδιας της Ελλάδας, η απόσπασή της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και η στάση της να αυτοπροσδιορίζεται διά του άλλου, ημών, συνιστούν αναπόφευκτα τον βασικό παράγοντα στην πολιτική ζωή εκεί.

Υπήρξε μια περίοδος, όπως ξέρετε, κατά την οποία επικεντρώθηκαν στη «Μακεδονία», λόγω του ονόματος της Βόρειας Μακεδονίας.

Υπήρχαν βαριά ζητήματα που αφορούσαν την ιστορική ταυτότητα της Ελλάδας, και είχε κατευθυνθεί λίγο προς τα εκεί.

Πέρα όμως από αυτό, στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, ιδιαίτερα σε περιόδους δεξιών κυβερνήσεων, το θέμα ήταν πάντα η Τουρκία.

Όπως είπα, συμφωνώ με την παρατήρησή σας. Πώς όμως μπορούμε να το προχωρήσουμε όλο αυτό με πιο ειρηνικές μεθόδους;

Η ηρεμία στο Αιγαίο είναι πολύτιμη

Η περιοχή χρειάζεται πραγματικά ειρήνη και ηρεμία. Υπάρχει ήδη ένας μεγάλος πόλεμος σε εξέλιξη στη Μαύρη Θάλασσα.

Αυτή η ηρεμία στο Αιγαίο είναι τόσο πολύτιμη που χρειάζεται να ενεργήσουμε υπεύθυνα και με απόλυτη συνείδηση εδώ.

Ωστόσο, όλοι γνωρίζουν ότι ο στρατός μας είναι έτοιμος να αποκρούσει κάθε πρόκληση, έχει λάβει οδηγίες ως προς αυτό, αλλά η προτεραιότητά μας είναι πραγματικά να προωθήσουμε τα συμφέροντά μας διπλωματικά».

«Παραχωρήσεις» στην Ελλάδα

Ο Ναϊμάν ρωτά «τις τελευταίες ημέρες έχουν ασκηθεί επικρίσεις από την αντιπολίτευση ότι η Τουρκία έχει κάνει παραχωρήσεις στην Ελλάδα σε θέματα όπως το Ιεροδιδασκαλείο – αναφέρεται στη Σχολή της Χάλκης – και η υφαλοκρηπίδα. Συμφωνείτε με αυτές τις επικρίσεις, τι γνώμη έχετε για αυτές;»

Τα εθνικά θέματα είναι σοβαρά δεν μπορεί ο καθένας να λέει ότι θέλει

Με τον Φιντάν να υπογραμμίζει:

«Θα ήθελα να πω αυτό, μπορεί κανείς να κάνει τέτοιου είδους παραπληροφόρηση για κάθε θέμα, αλλά για εθνικά θέματα, για θέματα εξωτερικής πολιτικής…

Τα εθνικά θέματα και τα θέματα εξωτερικής πολιτικής είναι σοβαρά, δεν είναι αστεία, και πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή.

Αυτός δεν είναι ένας τομέας όπου οι άνθρωποι μπορούν να λένε κάθε μέρα οτιδήποτε τους έρχεται στο μυαλό, οι άνθρωποι εδώ πρέπει να γνωρίζουν τα όριά τους.

Θέλω να πω, το να εγείρεις με αυτόν τον τρόπο ζητήματα που δεν μπορείς να αποδείξεις είναι προσβολή για την δουλειά εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών, αστυνομικών, αξιωματικών πληροφοριών, διπλωματών, πολιτικών, οι οποίοι αγαπούν αυτό το κράτος και αυτό το έθνος».

Δεν μπορείς να ενισχύσεις το ΝΑΤΟ αποδυναμώνοντας την Τουρκία

Και συνεχίζει σημειώνοντας ο τούρκος ΥΠΕΞ:

« Η Τουρκία είναι υπέρ της ενίσχυσης του ΝΑΤΟ. Επειδή είμαστε μέλος και εταίρος.

Δεν μπορείς όμως να το ενισχύσεις αποδυναμώνοντας την Τουρκία, πρέπει να είμαστε ειλικρινείς εδώ, πρέπει να είμαστε σοβαροί τόσο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας όσο και για την αμυντική βιομηχανία.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες είχαν επιβάλει σοβαρούς περιορισμούς στην Τουρκία για δύο λόγους, που άλλοι τους ανακοίνωσαν και άλλοι όχι.

Ο πρώτος αφορά σε θέματα που σχετίζονται με ορισμένες πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία.

Το πιο σημαντικό όμως είναι η στάση της Αμερικής και πολλών χωρών της Δύσης αναφορικά με τις διασυνοριακές μας επιχειρήσεις στη Συρία από το 2017. Υφίστανται κυρώσεις εδώ και χρόνια γι’ αυτούς τους δύο λόγους.

Αντιμετωπίζοντάς τους όμως έναν έναν, ευτυχώς, απαλλαχθήκαμε πλέον σχεδόν από όλους, μιλάω για την Ευρώπη.