Ε.Ε.: Μέτρα για απασχόληση ασθενών που ξεπέρασαν τον καρκίνο

Τρεις συστάσεις για την ενίσχυση των πολιτικών κατά του καρκίνου, με έμφαση τις προσπάθειες των ασθενών που επέζησαν από τη νόσο να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας, κάνει μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία παρατηρεί τη σημαντική έλλειψη σχετικού νομικού πλαισίου στα περισσότερα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η μελέτη «Τρέχουσες παρεμβάσεις πολιτικής στους τομείς της δημόσιας υγείας, της απασχόλησης και της κοινωνικής προστασίας σχετικά με την παραμονή και την επιστροφή στην εργασία των καρκινοπαθών και των επιζώντων από καρκίνο», εστιάζει σε νομοθετικές πρωτοβουλίες για εκπαίδευση και ενίσχυση των δεξιοτήτων των ασθενών που ξεπέρασαν τον καρκίνο, προκειμένου να διατηρείται η ικανότητά τους για απασχόληση, αλλά και η διευκόλυνση των εργοδοτών με οικονομικά κίνητρα – ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων – να προσλαμβάνουν αλλά και να εφαρμόζουν προγράμματα υποστηρικτικά προς τις ανάγκες των συγκεκριμένων εργαζομένων.

Σημαντική είναι η ενίσχυση των οικονομικών κινήτρων για τους εργοδότες ώστε να προσλαμβάνουν και να υποστηρίζουν εργαζόμενους με ιστορικό καρκίνου

Οι τρεις συστάσεις

Η πρώτη σύσταση αφορά την επέκταση και ενίσχυση του ρυθμιστικού πλαισίου για παραμονή και επανένταξη στην εργασία σε εθνικό επίπεδο, με ειδικά μέτρα για αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των αναγκών των συγκεκριμένων ασθενών, στην εκπαίδευση, απασχόληση, τις δεξιότητες, την ισότητα και την καταπολέμηση των διακρίσεων, καθώς και μέτρα για τη διασφάλιση της υποστήριξης των ατόμων με ιστορικό καρκίνου σε όλη την ποικιλομορφία τους.

Η δεύτερη αφορά την ενίσχυση των μηχανισμών παρακολούθησης και επιβολής σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, μεταξύ άλλων μέσω αξιολογήσεων της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων πολιτικών και νομοθετικών παρεμβάσεων, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα άτομα με ιστορικό καρκίνου θα μπορούν να προστατεύονται από τα ήδη υφιστάμενα μέτρα και θα έχουν πρόσβαση σε αυτά τα μέτρα.

Η τρίτη σύσταση για μελλοντική δράση αφορά την αύξηση των ευκαιριών ευαισθητοποίησης και κατάρτισης ώστε να διασφαλίζεται ότι τόσο τα άτομα με ιστορικό καρκίνου όσο και οι εργοδότες τους θα έχουν πρόσβαση σε σαφείς, εύκολα κατανοητές πληροφορίες όσον αφορά τις υφιστάμενες πολιτικές και τη νομοθεσία σχετικά την παραμονή και την επιστροφή στην εργασία. Η κατάρτιση προβλέπεται επίσης με τη μορφή της ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης μεταξύ των εργοδοτών, των διευθυντών ανθρώπινου δυναμικού και άλλων εργαζομένων σχετικά με τις ανάγκες και τις ικανότητες των καρκινοπαθών και των επιζώντων από καρκίνο, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη μείωση των προκαταλήψεων και της πιθανότητας εμφάνισης περιστατικών διακρίσεων.

Η ενίσχυση της συνεργασίας και η αμοιβαία μάθηση αποτελούν στοιχεία θεμελιώδους σημασίας για την εξασφάλιση συντονισμένης υποστήριξης για τα άτομα με ιστορικό καρκίνου όσον αφορά την παραμονή και την επιστροφή στην εργασία. Οι υφιστάμενοι δίαυλοι συνεργασίας σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο θα πρέπει να ενισχυθούν. Επιπλέον, η βελτίωση των μηχανισμών επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων φορέων οι οποίοι εμπλέκονται στην παραμονή και την επιστροφή στην εργασία των ατόμων με ιστορικό καρκίνου (συμπεριλαμβανομένου του ατόμου, του εργοδότη, των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, των φορέων εξειδικευμένης ιατρικής περίθαλψης, των υπηρεσιών επαγγελματικής υγείας, των εταιρικών γιατρών, των φυσικοθεραπευτών, των υπηρεσιών απασχόλησης κ.λπ.) μπορεί να διασφαλίσει την πρόσβαση σε ολιστικές υπηρεσίες υποστήριξης.

Σημαντική είναι η ενίσχυση των οικονομικών κινήτρων για τους εργοδότες ώστε να προσλαμβάνουν και να υποστηρίζουν εργαζόμενους με ιστορικό καρκίνου. Επιπλέον, οι εθνικοί, περιφερειακοί και τοπικοί ενδιαφερόμενοι φορείς θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα ενωσιακά και εθνικά χρηματοδοτικά προγράμματα που υποστηρίζουν την παραμονή και την επιστροφή στην εργασία των καρκινοπαθών και των επιζώντων από καρκίνο.

Η Ελλάδα

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι μέχρι στιγμής στην Ελλάδα δεν υπάρχει επί του παρόντος ειδικό Εθνικό Σχέδιο για τον Καρκίνο, αν και προβλέπεται επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδίου για τον Καρκίνο του 2015, το επόμενο έτος.

Τα περισσότερα από τα νομικά μέτρα που ισχύουν για την απασχόληση, την παραμονή και την επιστροφή στην εργασία σχετίζονται με τα άτομα με αναπηρία, στα οποία μπορεί να περιλαμβάνονται και οι καρκινοπαθείς.

Το άρθρο 29 του ν. 4808/2021 παρέχει σε εργαζόμενους που έχουν συμπληρώσει 6 μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου το δικαίωμα άδειας φροντιστή, για τη φροντίδα προσώπου, διάρκειας έως 5 εργάσιμων ημερών για κάθε ημερολογιακό έτος, εφόσον το πρόσωπο αυτό έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο (συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου), η οποία βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση.

Παρόλο που δεν απευθύνεται ειδικά σε καρκινοπαθείς και επιζώντες από καρκίνο, ο Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) παρέχει οικονομική στήριξη σε διάφορες κατηγορίες ατόμων με αναπηρία, η οποία μπορεί να εφαρμόζεται και στα άτομα που πάσχουν από καρκίνο εφόσον έχουν κάποια αναπηρία.

Υπάρχει επίσης μια σειρά νομοθετικών διατάξεων, βάσει του νόμου 2643/1998, που προβλέπουν δικαιώματα για τα άτομα που θεωρούνται ότι έχουν αναπηρία, όσον αφορά την πρόσβαση στην εργασία και την πρόσβαση σε πρόσθετη ετήσια άδεια.

Ο νόμος 3528/2007 προβλέπει μια σειρά δικαιωμάτων για τους δημοσίους υπαλλήλους όσον αφορά την ειδική άδεια μετ ‘αποδοχών, τη μείωση του χρόνου εργασίας, την προστασία από την απόλυση, το επίδομα ασθενείας και το δικαίωμα αίτησης για εξ’ αποστάσεως εργασία.

Όσον αφορά τα νομοθετικά μέτρα που απευθύνονται ειδικά σε όσους πάσχουν από καρκίνο, υπάρχει μια νομοθετική διάταξη για την υποβοήθηση της παραμονής στην εργασία γονέων, των οποίων το παιδί είναι καρκινοπαθής.

Σύμφωνα με τα άρθρα 43 και 44 του ν. 4808/2021 χορηγείται στους εργαζόμενους γονείς ειδική γονική άδεια, διάρκειας 10 εργάσιμων ημερών κατ’ έτος, για την αντιμετώπιση των αναγκών των παιδιών τους (έως 18 ετών) που πάσχουν από καρκίνο.