Φετουλάχ Γκιουλέν: Ο ιεροκήρυκας που έγινε Νο1 εχθρός του Ερντογάν

Ο μεγαλύτερος αντίπαλος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Φετουλάχ Γκιουλέν, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 83 ετών στις ΗΠΑ, με τον θάνατό του να ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην πολιτική ιστορία της Τουρκίας.

Η ιστοσελίδα Herkul, η οποία δημοσιεύει το κήρυγμά του, έγραψε στον λογαριασμό της στο Χ ότι ο Γκιουλέν πέθανε το απόγευμα της Κυριακής (20/10) σε αμερικανικό νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν.

Η πρώτη αντίδραση από την Άγκυρα, ήρθε με δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, ο οποίος αναφέρθηκε στον θάνατο του ορκισμένου εχθρού του Ερντογάν, που η Τουρκία θεωρεί υπεύθυνο για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.

«Η αποφασιστικότητα του έθνους μας στη μάχη κατά της τρομοκρατίας θα συνεχιστεί και η είδηση του θανάτου του δεν θα μας οδηγήσει ποτέ σε εφησυχασμό», είπε ο Φιντάν.

Ο Γκιουλέν αρνούνταν κάθε ανάμειξη στο αποτυχημένο πραξικόπημα, αλλά το κίνημά του είχε χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία.

Η ανάρτηση για τον θάνατο του Φετουλάχ Γκιουλέν:

pic.twitter.com/CH1d7tfbYp

— Herkul (@Herkul_Nagme) October 21, 2024

Πώς ο Φετουλάχ Γκιουλέν έγινε από σύμμαχος του Ερντογάν ορκισμένος εχθρός του

Ο Γκιουλέν ήταν στενός σύμμαχος του Ερντογάν και του κόμματός του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, αλλά η κλιμακούμενη ένταση στις μεταξύ τους σχέσεις κορυφώθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 όταν ήρθαν στο φως οι έρευνες για διαφθορά που στοχοθετούσαν υπουργούς και αξιωματούχους που επρόσκειντο στον Τούρκο πρόεδρο.

Εισαγγελείς και η αστυνομία από το κίνημα Χιζμέτ του Γκιουλέν θεωρήθηκε ευρέως ότι βρίσκονταν πίσω από τις έρευνες και εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης εις βάρος του ιεροκήρυκα το 2014 με το κίνημά του να χαρακτηρίζεται τρομοκρατική οργάνωση δύο χρόνια αργότερα.

Σε μια εκστρατεία καταστολής μετά την απόπειρα πραξικοπήματος συνελήφθησαν τουλάχιστον 77.000 άνθρωποι

Λίγο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, ο Ερντογάν χαρακτήρισε το δίκτυο του Γκιουλέν προδότες και «κάτι σαν καρκίνωμα» και υποσχέθηκε ότι θα τους εξαρθρώσει όπου κι αν βρίσκονται. Εκατοντάδες σχολεία, εταιρείες, ενώσεις και έντυπα που συνδέονταν με τον Γκιουλέν έκλεισαν και κατασχέθηκαν περιουσιακά στοιχεία.

Ο Γκιουλέν καταδίκασε «απερίφραστα» την απόπειρα πραξικοπήματος. Σε ανακοίνωσή του ανέφερε: «Ως κάποιος που υπέφερε από τα διάφορα πραξικοπήματα τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, είναι ιδιαίτερα προσβλητικό να κατηγορούμαι ότι συνδέομαι με οποιονδήποτε τρόπο με μια τέτοια απόπειρα».

Σε μια εκστρατεία καταστολής μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, η οποία σύμφωνα με την κυβέρνηση στοχοθέτησε τους υποστηρικτές του Γκιουλέν, συνελήφθησαν τουλάχιστον 77.000 άνθρωποι και τέθηκαν σε διαθεσιμότητα με βάση έκτακτα μέτρα 150.000 δημόσιοι υπάλληλοι, ανάμεσά τους εκπαιδευτικοί, δικαστές και στρατιώτες.

Εταιρείες και μέσα ενημέρωσης που θεωρήθηκε ότι συνδέονταν με τον Γκιουλέν είτε έκλεισαν είτε κατασχέθηκαν από το κράτος. Η τουρκική κυβέρνηση είπε ότι οι ενέργειές της ήταν δικαιολογημένες εξαιτίας του μεγέθους της απειλής που συνιστούσε για το κράτος το αποτυχημένο πραξικόπημα.

Ανεπιθύμητος στον Τουρκία και από την αντιπολίτευση

Ο Γκιουλέν έγινε επίσης ανεπιθύμητο πρόσωπο εντός της Τουρκίας, οι υποστηρικτές του Ερντογάν τον διέσυραν και η αντιπολίτευση, η οποία θεωρούσε ότι το δίκτυό του επί δεκαετίες συνωμοτούσε για να υπονομεύσει τα κοσμικά θεμέλια της δημοκρατίας, τον απέφευγε.

Η Άγκυρα επιχείρησε επί μακρόν την έκδοσή του από τις ΗΠΑ.

Μιλώντας από το συγκρότημα όπου διέμενε στα Όρη Ποκόνο της Πενσιλβάνια, ο Γκιουλέν δήλωσε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Reuters το 2017 ότι δεν σχεδιάζει να εγκαταλείψει τις ΗΠΑ για να αποφύγει την έκδοσή του. Ήδη από τότε έδειχνε αδύναμος, έσερνε τα πόδια του και είχε δίπλα του τον επί μακρόν γιατρό του.

Ο Γκιουλέν είχε ταξιδέψει στις ΗΠΑ για ιατρική παρακολούθηση, αλλά παρέμεινε εκεί καθώς στην Τουρκία βρισκόταν στο επίκεντρο ποινικής έρευνας.

Ο Φετουλάχ Γκιουλέν

Ο Φετουλάχ Γκιουλέν με τα μάτια της Δύσης

Ο Φετουλάχ Γκιουλέν είχε γεννηθεί στην Πασινλέρ στο Ερζουρούμ της Τουρκίας στις 27 Απριλίου του 1941 (αλλού υποστηρίζεται ότι γεννήθηκε στις 10 Νοεμβρίου του 1938, ωστόσο στα επίσημα έγγραφα αναφέρεται ότι γεννήθηκε το 1941).

Ο ίδιος ήταν συγγραφέας και πρώην ιεροκήρυκας. Ήταν ιμάμης από το 1959 έως το 1981.

Θεωρείται ότι πρέσβευε την ήπια εκδοχή του Ισλάμ. Δυτικά ΜΜΕ, όπως το BBC, τον παρουσίαζαν «ως έναν ιμάμη ο οποίος προωθεί ένα ανεκτικό Ισλάμ που δίνει έμφαση στον αλτρουισμό, τη σκληρή δουλειά και την εκπαίδευση» και ως «μία από τις σημαντικότερες μουσουλμανικές προσωπικότητες του κόσμου».

Αντίθετα, εκτός από την Τουρκία, καταζητούνταν ως ηγέτης της «τρομοκρατίας» στο Πακιστάν, όπως και από τον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας και από το Συμβούλιο Συνεργασίας των Κρατών του Κόλπου.