Ο Αλέξης Τσίπρας για την ανισορροπία του πολιτικού συστήματος και τον κίνδυνο της Ακροδεξιάς

«Αν δεν αλλάξουμε πορεία, θα ξαναπέσουμε σε τοίχο» τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας στη δυναμική επανεμφάνιση του στην πολιτική σκηνή της χώρας. Από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, ο πρώην πρωθυπουργός, ανέπτυξε τέσσερις άξονες παρεμβάσεων και αλλαγών, δύο προτάσεις για άμεσες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στα τρόφιμα, στην ενέργεια στη στέγη και ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης που «πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα με ορίζοντα το 2030».

Στην ημερίδα που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα, με θεματικές συζητήσεις κατά τις οποίες πήραν τον λόγο αναγνωρισμένοι και καταρτισμένοι επιστήμονες αλλά και πρώην υπουργοί προοδευτικών κυβερνήσεων, προτάθηκαν βιώσιμες λύσεις και έπεσαν στο τραπέζι εναλλακτικές προτάσεις για μια προοδευτική διακυβέρνησης της χώρας που απαντούν στα σύγχρονα προβλήματα της κοινωνίας.

Το in μετέδωσε λεπτό προς λεπτό την εκδήλωση στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά από το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα με θέμα την αντιμετώπιση της ακρίβειας, τις προκλήσεις και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας

Ο πρώην πρωθυπουργός επανέφερε την πολιτική στον δημόσιο διάλογο σε μια ομιλία που τα είχε όλα. Σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση, αυτοκριτική, ανάλυση του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, εκτίμηση της κατάστασης σήμερα και προτάσεις για το μέλλον.

H πρόκληση της τρέχουσας δεκαετίας

«Αν η μεγάλη πρόκληση της προηγούμενης δεκαετίας για τη χώρα ήταν η αντιμετώπιση της χρεοκοπίας, η πρόκληση της τρέχουσας δεκαετίας δε μπορεί να είναι άλλη από τον τερματισμό της διαρκούς πορείας απόκλισής μας από το μέσο όρο των χωρών της ΕΕ, σε όλα τα επίπεδα. Στην οικονομία, στο εισόδημα, στο κράτος δικαίου, στο κοινωνικό κράτος και στις δημόσιες υποδομές. Ο τερματισμός της απόκλισης και η έναρξη μιας πορείας σταδιακής σύγκλισης», σημείωσε ο Αλέξης Τσίπρας μπαίνοντας με το «καλημέρα» στα βαθιά.

Ανέφερε μια σειρά από οικονομικούς δείκτες και στρεβλώσεις της ελληνικής οικονομίας που «δεν δικαιολογούν εφησυχασμό, πολύ δε περισσότερο πανηγυρισμούς».

Παρά τις σκληρές θυσίες του ελληνικού λαού την προηγούμενη δεκαετία, ώστε η Ελλάδα να παραμείνει μέλος της Ζώνης του Ευρώ, «η οικονομική της κατάσταση προσομοιάζει περισσότερο σε αυτήν μιας Βαλκανικής χώρας» προειδοποίησε ο τέως πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και κατηγόρησε την κυβέρνηση πως φτιάχνει μια οικονομία «που στηρίζεται πρωτίστως στην κατανάλωση, και σε κλάδους με πεπερασμένη δυναμική που φαίνεται πως πλησιάζουν στα όρια τους».

Χτύπησε «το καμπανάκι του κινδύνου» και είπε πως «χωρίς αλλαγή πορείας τώρα, σύντομα θα διολισθήσουμε στο περιθώριο της Ευρώπης».

Δύο προτάσεις για την ακρίβεια

Ο Αλέξης Τσίπρας συμμεριζόμενος ενδιαφέρουσες προτάσεις που ακούστηκαν στην ημερίδα για άμεσες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στα τρόφιμα, στην ενέργεια και στη στέγη στάθηκε σε δύο από αυτές.

Η πρώτη αφορά στη θεσμοθέτηση της κοινωνικής κατοικίας «με τη δημιουργία Ειδικού Δημόσιου Φορέα, που θα απευθύνεται σε όλες τις κοινωνικές ομάδες που έχουν ανάγκη οικονομικά προσιτή κατοικία και όχι μόνο τους πιο ευάλωτους.

Με αξιοποίηση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Με αξιοποίηση του αποθέματος δημοσίων ακινήτων από την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και ακινήτων που βρίσκονται στον έλεγχο τραπεζών, καθώς και με συνεταιριστικές πρωτοβουλίες».

Η δεύτερη αφορά στη «δημιουργία εξωχρηματιστηριακής αγοράς ενέργειας όπου οι τιμές θα διαμορφώνονται με βάση διμερή συμβόλαια, όπως γίνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη και όχι από τέσσερις εταιρείες που ελέγχουν να ανεβάζουν τις τιμές».

Οι άξονες παραμβάσεων και αλλαγών

Με τη χώρα μας να μην μπορεί να απουσιάζει από τις αλλαγές που θα μπορούσε να δρομολογήσει η έκθεση Ντραγκι, τις ευκαιρίες που αυτή δημιουργεί, τον επαναπατρισμό των σημερινών διεθνών εφοδιαστικών αλυσίδων, την επαναβιομηχάνιση της Ευρώπης ο πρώην πρωθυπουργός -ανεξάρτητα από τις αλλαγές στην Ευρώπη- εκτίμησε πως πρέπει να ξεκινήσουμε άμεσα τους εξής τέσσερις άξονες παρεμβάσεων και αλλαγών:

Πρώτον, «να σταματήσουμε να σπαταλούμε τις ευκαιρίες που μας δίνονται – και αναφέρομαι στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Η διαχείρισή του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας από την κυβέρνηση Μητσοτάκη διακρίνεται από αδιαφάνεια στη διαδικασία των αποφάσεων, έλλειψη συνοχής και οράματος για το τι θέλουμε να πετύχουμε, που θέλουμε να βρισκόμαστε σε δέκα χρόνια. Οι δαπάνες για το ΕΣΥ στο ελληνικό σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης αντιπροσωπεύουν κάτω από το 2% των πόρων όταν σε άλλα σχέδια όπως αυτό της Ισπανίας ξεπερνούν το 8%. Δαπάνες για την στεγαστική πολιτική απουσιάζουν εντελώς. Ενώ από τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ αποκλείονται οι ΜμΕ (…).

Μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης

Δεύτερον, «χρειάζεται βαθιά μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και του κράτους ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του μεγάλου έργου του παραγωγικού μετασχηματισμού της χώρας. Το κατ’ ευφημισμό λεγόμενο ‘επιτελικό κράτος’, όχι μόνο απέτυχε να αντιμετωπίσει τις φυσικές καταστροφές των τελευταίων χρόνων αλλά όλο και περισσότερο αποδεικνύεται μηχανισμός για την αναπαραγωγή πελατειακών σχέσεων, την προστασία ολιγοπωλιακών δομών αγοράς, και τη διαχείριση συμφερόντων που φθάνει στο όριο της παρεο-κρατίας και της προσοδοθηρίας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίοδος του εγκλεισμού στη διάρκεια της πανδημίας, όπου σύμφωνα με έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι απευθείας αναθέσεις, μόνο τη διετία 21-22, εκτοξεύθηκαν στα 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ, λίγο περισσότερο δηλαδή από το 2% του ΑΕΠ.

Κρίσιμη, λοιπόν, μεταρρύθμιση η ενίσχυση των δυνατοτήτων του κράτους ώστε να αναλάβει το ρόλο του στρατηγικού συντονιστή της αναπτυξιακής διαδικασίας. Που θα προσεγγίζει ολιστικά το αίτημα της αναβάθμισης των υποδομών της χώρας, του εθνικού συστήματος υγείας, της ενέργειας και της πράσινης μετάβασης (…)».

Θεσμική θωράκιση των ανεξάρτητων αρχών

Τρίτον, «χρειάζεται μεγάλη μεταρρυθμιστική προσπάθεια στο σύνολο σχεδόν των θεσμών. Πέρα από την οργάνωση του κράτους και την αναβάθμιση των δυνατοτήτων της  δημόσιας διοίκησης που ίσως αποτελεί την κομβικότερη μεταρρύθμιση όλων, είναι αναγκαίες οι μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη – χρόνιο εμπόδιο στην προσέλκυση σοβαρών μακροχρόνιων επενδύσεων.

Είναι επίσης αναγκαία η θεσμική θωράκιση των ανεξάρτητων αρχών ώστε να προστατευθεί η λειτουργία τους που δέχεται πρωτοφανείς παραβιάσεις τα τελευταία χρόνια (…)».

Τέταρτον, «ένα μεγάλο εθνικό σχέδιο επενδύσεων στο ανθρώπινο κεφάλαιο, στις υποδομές, την πράσινη μετάβαση, την υγεία ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις οικονομικού μετασχηματισμού, προσέλκυσης κεφαλαίων σε νέες παραγωγικές και όχι υπάρχουσες δραστηριότητες, με στόχο την επίτευξη μεσοπρόθεσμων διατηρήσιμων ρυθμών ανάπτυξης στην περιοχή του 2 % και πάνω, για  την επόμενη δεκαετία (…)».

Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης

Με τη χώρα να «χρειάζεται άμεσα ένα μεγάλο αναπτυξιακό σοκ, εφάμιλλο των αντίστοιχων της περιόδου Τρικούπη και Βενιζέλου για να μη χάσει οριστικά το τρένο της σύγκλισης» ο Αλέξης Τσίπρας πρότεινε την «υλοποίηση ενός Εθνικού Σχεδίου Ανασυγκρότησης» που «πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα με ορίζοντα το 2030».

Ένα Εθνικό Σχέδιο «με κεντρικό το ρόλο ενός στρατηγικού αναπτυξιακού κράτους. Ενός κράτους Ευθύνης και όχι Διαπλοκής.

Με ορθή και διαφανή αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων. Με μεταρρυθμίσεις σε κρίσιμους τομείς της δημόσιας διοίκησης, της δικαιοσύνης, της παιδείας και θωράκιση των θεσμών.  Με σαφές, πολυετές, ρεαλιστικό, βιώσιμο πλάνο δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων κατά προτεραιότητα στους κρίσιμους τομείς των υποδομών, του ανθρώπινου κεφαλαίου, του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Με παρεμβάσεις για την αλλαγή του παραγωγικού προτύπου, όπως η ενίσχυση της βιομηχανίας, της μεταποίησης και της παραγωγής ποιοτικών προϊόντων διατροφής.

Με έναν τραπεζικό τομέα που στηρίζει την καινοτομία και την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, αντί να αναπαράγει πελατειακές πρακτικές και να στηρίζει ολιγοπώλια. Με σχέδιο και κίνητρα για την προσέλκυση νέων παραγωγικών επενδύσεων στις νέες ψηφιακές τεχνολογίες και τη καινοτομία. Και κυρίως με αποφασιστικότητα σύγκρουσης με τα μεγάλα συμφέροντα».

Αιχμηρός και αποκαλυπτικός

Ολοκλήρωσε την ομιλία του με πολλά μηνύματα σε πολλούς αποδέκτες. «Στη προηγούμενη εναρκτήρια εκδήλωσή μας τον Ιούνιο, είχα μιλήσει για την ανάγκη να δώσουμε οι προοδευτικές δυνάμεις και οι προοδευτικοί πολίτες περισσότερο χώρο στο »μαζί». Να μάθουμε πρόσθεση και πολλαπλασιασμό και να αφήσουμε τη διαίρεση και την αφαίρεση. Φοβάμαι ότι τους μήνες που πέρασαν συνέβη το αντίθετο. Αλλά και ταυτόχρονα οι πολιτικές εξελίξεις είναι τόσο σύνθετες που δε μπορούν να απαντηθούν με απλά εκλογικά μαθηματικά. Ίσως να μην αρκεί πια η πρόσθεση», ανέφερε αρχικά.

Διακρίνοντας την ανισορροπία του πολιτικού συστήματος υπογράμμισε πως «αν δεν αποκατασταθεί από τα αριστερά, ο κίνδυνος είναι να αποκατασταθεί ακόμη δεξιότερα» και ζήτησε να έχουμε κατά νου πως «χωρίς κοινωνικές διεργασίες δε μπορεί να υπάρξει πολιτικό υποκείμενο αλλαγής».

Αναφέρθηκε στο παράδειγμα του Νέου Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία και τόνισε πως «κανένα σχέδιο μεταρρυθμίσεων και ρήξεων δε θα υλοποιηθεί αν πρώτα δεν εκφράσει και κινητοποιήσει τη πλειοψηφία της κοινωνίας μας.

Τις δυνάμεις της παραγωγής και της δημιουργίας. Της υγειούς επιχειρηματικότητας που ασφυκτιά μέσα στο πλαίσιο της διαφθοράς. Των νέων επιστημόνων μας, που συνεχίζουν να μεταναστεύουν από τη χώρα. Των σύγχρονων μη προνομιούχων που αρχίζουν σταδιακά να συνειδητοποιούν ότι αυτή η κατάσταση πρέπει να αλλάξει.

Της μεγάλης πλειοψηφίας που σήμερα δηλώνει ότι δε τα βγάζει πέρα» και έκλεισε με μια πρόταση που επιδέχεται πολλών ερμηνειών λέγοντας πως αυτή η μεγάλη πλειοψηφία «αργά ή γρήγορα θα απαιτήσει και θα αποκτήσει τη πολιτική εκπροσώπηση που της αξίζει».

Η Λούκα Κατσέλη και η πρόταση συμπαράταξης

Η Λούκα Κατσέλη πρότεινε να καταρτιστούν τέσσερα επιχειρησιακά προγράμματα για μια δημοκρατική διακυβέρνηση.

• Εθνικής και ανθρώπινης ασφάλειας
• Βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης
• Κοινωνικής συνοχής
• Θεσμικής ανασυγκρότησης και δημοκρατικής λειτουργίας

Και πρότεινε πανελλαδική συνδιάσκεψη των τεσσάρων ισντιτούτων που συμμετείχαν στις εργασίες της ημερίδας τονίζοντας πως «χρειάζεται συμπαράταξη με ένα μέτωπο λαϊκό, δημοκρατικό, προοδευτικό. Δεν μπορεί να υπάρχει τέτοιος κατακερματισμός των προοδευτικών δυνάμεων». 

Ομιλητές

Στην εκδήλωση μίλησαν τέσσερις υπουργοί Οικονομικών και Οικονομίας των κυβερνήσεων Τσίπρα, Παπανδρέου και Σημίτη. Η Λούκα Κατσέλη ,ο Νίκος Χριστοδουλάκης, ο Γιώργος Χαλιαράκης και ο Γιάννης Δραγασάκης.

Ο Γιώργος Ιωαννίδης παρουσίασε έρευνα του ΚΕΠΕ με θέμα «Εκτίμηση Δείκτη Τιμών Καταναλωτή για τα νοικοκυριά βάσει του εισοδήματός τους». Παράλληλα, ο Στράτος Φαναράς και ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης παρουσίασαν έρευνα της Metron Αnalysis με θέμα «Ακρίβεια και κόστος ζωής».

Ειδικοί από τον τομέα της ενεργειακής πολιτικής (Επιστήμη Οικονομοπούλου, Δικηγόρος – Clifford Chance) και της στεγαστικής πολιτικής (Θωμάς Μαλούτας Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Γεωγραφίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και Μαρία Καραγιάννη- Προγράμματα Στέγασης Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης) όπως και ο διευθυντής του Ινστιτούτου ΕΝΑ Τάκης Κορκολής, αναφέρθηκαν στη σημασία που έχει η αντιμετώπιση της ακρίβειας και των ανισοτήτων με την προώθηση πολιτικών που προασπίζουν τα δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, εξασφαλίζοντας παράλληλα όρους υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά απέναντι σε πρακτικές καρτέλ.

Στη συζήτηση παρενέβη η υποψήφια πρωθυπουργός του Νέου Λαϊκού Μετώπου, Lucie Castets, μεταφέροντας την εμπειρία από την Γαλλία.